В. М. Курцова СТАН І РАЗВІЦЩЕ МОЎНАЙ СІТУАЦЫІ НА ПАЎ-ДНЕВА-ЎСХОДНЯЙ ГОМЕЛЬШЧЫНЕ ЗА ЧАРНОБЫЛЬСКІ ЧАС (фанетычныя асаблівасці мясцовай гаворкі 1 дыялектнага мясцовага вымаўлення). Вывучэнне моўнай сітуацыі палягае на выяўленні моўных сістэм як сродкаў зносін і іх функцыянальным размеркаванні ў найбольш важных сферах сацыяльнага побыту людзей. Для апісання моўнай 01-туацыі на паўднёва-ўсходний Гомельшчыне, рэгіёне, што па прычыне аварыі на Чонобыльскай АЭС, стаў зонай поўнага ці частковага ад-сялення тутэйшых насельнікаў, намі было праведзена сацыялінгвіс-тычнае даследаванне. Аб'ектам вывуч ння стаў калгас "Звязда" Ча-чэрскага раёна Гомельскай вобласці. Тэрыторыя данай гаспадаркі, размешчанай на левабярэжжы Сажа, таксама падлягае адсяленню, але т. зв. "свабоднаму". У лінгвістычных адносінах гэтая частка Беларусі цікавая для аследчыка ўжо сама па сабе. Тэрыторыя калгаса "Звязда" знаход зіцца ў пераходнай зоне беларускіх мясцовых гаворак, пам. к двума аскоўнымі дыялектнымі масівамі паўночна-ўсходнім і паўднёва--заходнім. Калгас "Звязда" займае ўскраінную частку пераходнай зоны 1 непасрэдна мяжуе а гаспадаркамі Украіны і Расіі. Працаўні кі калгаса маюць самыя цесныя традыцыйныя сувязі з сваімі сусед-зямі ў гэтых рэспубліках. Пэўнае значэнне мае і іншы бок справы. Гэты край добра вядомы даследчыку. Тут прайшло яго дзяцінства, тут жывуць зараз ягоныя бацькі і сваякі. Невыпадковым было і даследаванне моўнай сітуацыі менавіта ў калгасе. На сёння калгас гэта не толькі асобная сацыяльна-выт-ворчая адзінка. Сучасны калгас гэта, відаць, сфарміраваны за чз свайго існавання некаторы моўна-культурны комплекс. Яму ўлас ціва пэўнае сацыяльна-культурнае адзінства, некаторая сваяцка-су-седская еднасць насельніцтва і агульнасць моўнага жыцця, абумоў леная, акрамя ўсяго іншага, найперш пастаяннымі кантактамі ў пра-цэсе вытворчасці. Аднак вёскі, што ўваходзяць у склад любога кал гаса (іх налічваецца звычайна да дзесятка ці крыху менш) на сён-ня характарызуюцца неаднароднасцю развіцця сваёй інфраструктуры. 1. Лінгвістычная геаграфія і групоўка беларускіх гаворак. Мн.: Навука і тэхніка, 1959. Карты. Карта