БЫЛО. Было-было і (ды, дый) завяршылася (кончылася). Няўхв. Дайшло да крайнасці, да немагчымасці трываць болей. Нідоўна мужыка пахавала, а ціпер во хата згарэла. Што ж зробіш, было-было дый завяршылася. Дварчаны Воран. Ужо было-было й кончылася. Мне й апхадзіцца трэба, і адзеньня памыць, і сена адно разьбіць, другоя паварочаць, а йшчэ й куранят сказаў пілнаваць – хоць ты разарвіся! Косцевічы Астр. Было-было і кончылася! Ровары ўжо з-пад касьцёла крадуць. Кямелішкі Астр. Піў да войска, а цяпер на нет расьпіўся. Было-было ды кончылася. Монтацішкі Смарг. Як бы ні было. У любым выпадку, пры любых абставінах. Як бы ні было, а картошка свая, лук, памідоры. Зэльва Зэльв. (ХБД, 454). БЭ. Ні бэ ні мэ (ні мя, ні цэ, ні а) ні кукарэку. Няўхв. 1. у чым. Зусім нічога не ведаць, не разумець, не разбірацца. У школу ходзіць, а ў грамаці ні бэ ні мэ ні кукарэку. Моцевічы Лід. У гэтым пытанні ён ні бэ ні мэ ні кукарэку. Гарны Гродз. Настаўнік у яго пытая, а ён ні бэ ні мэ ні кукарэку. Сенна Навагр. Нашла ў каго пытацца, ён жа ні бэ ні мя ні кукарэку. Дуброва Шчуч. Разьбіраяцца ён там, ні бэ ні а ні кукарэку. Мейры Лід. Адзяваяцца ён то чыста, але спытай што, то ён ні бэ ні мэ. Якубаўцы Воран. 2. Зусім нічога не гаварыць, не сказаць. Усе пяюць, размаўляюць, а ён – ні бэ ні мя. Скідзель Гродз. Што не спытаеш, ён ні бэ ні мэ ні кукарэку. Тарнова Лід. Ты хоць слова сказаў бы, а то стаіш ні бэ ні мэ ні кукарэку. Пагранічны Бераст. Што ты тут крычыш? А як прышоў брыгадзір, то ты ні бэ ні цэ ні кукарэку. Буцілы Лід. (СГВ, 601). Ён сёньня маўчыць – ні бэ ні мэ ні кукарэку. Няверавічы Ваўк. 3. Нічога не варты. Штосьці ён нейкі нецікавы, проста ні бэ ні мэ ні кукарэку. Аколіца Лепі Воран. БЭБАХ. Набіць бэ´бах. Няўхв. Наесціся. Усё, набіў бэбах, ціпер можно і спаць лажыцца. Галавічполе Шчуч. Аля да й набіў бэбах, аж дыхаць цяшка. Пеляса Воран. ● Бэбах – жывот. БЭКІША. Вынесці за Бэкіша. Памерці, загінуць, быць пахаваным. Будзяш насіцца на матацыклі, то вынясуць за Бэкіша. Дайлідкі Астр. БЭЛЕК. Бэлек не хватае у галаве ў каго. Асудж. Неразумны, дурнаваты хто-н. У яго хіба бэлек не хватае ў галаве, калі ён такое сказаў. Бярозаўка Лід. Пару бэлек не хватае ў каго. Асудж. Хто-н. неразумны, дурнаваты. Дзіўлюся, як яе толькі замуш узялі... І ў школі была дурнавата, і ціпер пару бэляк ні хватая. Першамайск Шчуч. Вар. адной (пятай, трэцяй) бэлькі (пару бэлек) не хапае (не хватае). БЭЛЬКА. Вынесці за Бэлька. Памерці, загінуць, быць пахаваным. А ўжо німа яго, вынясьлі ўжо яго за Бэлька. Харосіца Навагр. БЭЛЬКІ. Адной бэлькі не хапае (не хватае) у каго. Асудж. Хто-н. неразумны, дурнаваты. У цябе што, адной бэлькі ні хапая?! Думай, што гаворыш!.. Янаўляны Лід. Відаць, у цябе адной бэлькі ні хватая, хто ж гэта пад восянь капусту садзя! Маркуні Астр. Вар. адной (пятай, трэцяй) бэлькі (пару бэлек) не хапае (не хватае). Бэлькі падбіваць. Гультаяваць, займацца пустымі справамі. А гэты зноў сёньня ўвесь дзень бэлькі падбіваў, але, бачыш, паесьці прыйшоў дадому. Лылойці Смарг. Пятай бэлькі не хапае ў каго. Асудж. Хто-н. неразумны, дурнаваты. Ну й у гэтага Міхася, мусіць, пятай бэлькі ні хапая. Юрацішкі Іўеў. Вар. адной (пятай, трэцяй) бэлькі (пару бэлек) не хапае (не хватае). Трэцяй бэлькі не хватае ў каго. Асудж. Хто-н. неразумны, дурнаваты. У яго што, трэцяй бэлькі ні хватая ці што? Як дурны, то хай лечыцца. Больцішкі Воран. У цібе, відаць, трэцяй бэлькі ні хватая, калі думаяш, што твой брат табе назло робіць. Пеляса Воран. Трэцяй бэлькі не хапае. Гудэлі Воран. (МСГВ, 610). Што ты гаворыш – у цібе што, не хватая трэцяй бэлькі. Забалаць Воран. Вар. адной (пятай, трэцяй) бэлькі (пару бэлек) не хапае (не хватае). БЭЛЯ. Як бэ´ля. Асудж. 1. напіцца, набрацца, быць п'яным і пад. Моцна. І ні стыдна, сярот будняга дня напіўся як бэля. Дабраўляны Смарг. Зноў набраўся як бэля, лець ногі