Спаць у хамут. Не праяўляць актыўнасці, бяздзейнічаць. Не сьпі ў хамут, хлопец, бо бяды не абярэсься, адаб'юць дзеўку. Вішнеўка Зэльв. У хамут даць. Гл. даць у хамут. Хоць у хамут запрагай каго. Хто-н. вельмі дужы, здаровы. Ого, хворы... Прыкідваяцца, каб ні рабіць. Яго хоць у хамут запрагай. Навасёлкі Гродз. Хоць хамут на шыю вешай каму. Няўхв. Хто-н. вельмі пакорлівы, цярплівы. Табе хоць хамут на шыю вешай. Ты ўсё выцярпіш, ні можаш за сябе пастаяць. Логвіны Шчуч. (ЗНФ, 77). Многа ўсякіх дзірэктараў бачыла, а гэты та ўжэ нейкі… Хоць яму хамут на шыю вешай. Бершты Шчуч. (ЗНФ, 77). ХАПУН. Хапун не ўхопіць каго. Нічога дрэннага не здарыцца з кім-н. Хапун ні ўхопіць гэтых кацянят, хай папішчаць, мо зарас і кошка верняцца. Багушоўка Гродз. ХАРОШАЯ. Харошая мая. Пабоч. Выказванне добразычлівых пачуццяў да суразмоўцы. От як было, харошая мая. Пытаеш, ці шчасьлівая была? А хто ш яго зная. Гнезна Ваўк. (ДМГ, 18). ХАРУ. Заехаць у хару каму. Груб. Ударыць, пабіць каго-н. Як заеду зараз у хару – вочы на лоп вылезуць! Глядавічы Маст. Заліць хару. Груб. Знаходзіцца ў стане моцнага алкагольнага ап'янення, быць п'яным. Зноў заліў хару, а дома жывіна ні кормляна стаіць. Глядавічы Маст. ХАРЫТОНА. Панесці пад Харытона. Пахаваць. Пра нябожчыка. Старая, нідужа стала, хутка ўжэ панясуць пат Харытона. Купіск Навагр. ХАТА. Развалачы-хата. Няўхв. Кепская, неашчадлівая, неэканомная гаспадыня. Ты ўсё гатова параздаваць!.. Прышла на ўсё гатовянько, сама то нічого ні прынясла! Ні будзя сь цібе нічого, развалачы-хата ты! Стокі Свісл. Хата з краю чыя. Часцей няўхв. Каго-н. не датычыцца што-н., хто-н. не хоча мець справу з чым-, кім-н. Есьць жа такія людзі, на любую бяду аткажуць – мая хата с краю. Грынкі Свісл. А чаго я туды пайду, мая хата з краю. Ліпнішкі Іўеў. Хоць хата гары. Ні ў якім разе, нягледзячы ні на што (не зрабіць чаго-н.). Наш Раман як глядзіць фудбол, то хоць хата гары – ні адыдзя ат цілівізара. Мацвееўцы Ваўк. ХАТКУ. Падвесці пад дурнога хатку каго. Няўхв. Падманам ці іншымі паводзінамі ставіць каго-н. у цяжкае, няёмкае, непрыемнае становішча. Я ш панадзеяўся на яго, а ён падвёў мяне пад дурнога хатку. Геранёны Іўеў. Вар. падвесці (завесці) пад дурнога (пад дурную) хату (хатку). ХАТУ. Завесці пад дурнога хату каго. Няўхв. Падманам ці іншымі паводзінамі ставіць каго-н. у цяжкае, няёмкае, непрыемнае становішча. Чаго ты зь ім сьплёталася, паглядзіш, завядзе пад дурнога хату! Багушоўка Гродз. Вар. падвесці (завесці) пад дурнога (пад дурную) хату (хатку). І у хату не ўлезе. Іран. Вельмі тоўсты, мажны. Вунь наша Галька разрабілася, што і ў хату ня ўлезя. Шчарбавічы Маст. (СГВ, 404). Узяў жонку як абэрджу, у хату ні ўлезя. Стральцы Гродз. (СНМ-2, 8). Падвесці пад дурнога (пад дурную) хату каго. Няўхв. Падманам ці іншымі паводзінамі ставіць каго-н. у цяжкае, няёмкае, непрыемнае становішча. Казала табе, не звязвайся зь ім, бо ён падвядзе цябе пад дурнога хату. Хамякі Гродз. Падвядзеш пад дурнога хату, а потым выпутвайся як сама ведаеш. Ражкі Свісл. Лепш ні зьвязвайся ты зь ім. Гэты лыгма мяне ўжо рас падвёў па дурнога хату. Сцеркава Лід. Ні трэбо зь ім зьвязваца і ніякіх дзілоў мець. Ён ужэ ні аднаго падвёў пат дурного хату. Усе сядзяць, а яму хоць бы што. Лунна Маст. Паслухаў я яго, а ён падвёў мяне пад дурнога хату. Моцевічы Лід. Ён слухаў Васю, а той падвёў яго пад дурнога хату. Сурынка Сл. Яська падвёў Манюся пад дурную хату, і што цяпер? Акмянеі Ашм. Ты больш слухай яго, ён падвядзе пат дурную хату. Стары Двор Шчуч. Я на яго так спадзявалася, а ён падвёў