КУРЦІШКАХ. На курцішках сядзець і пад. Сагнуўшы ногі ў каленях і трымаючыся на насках. Сядзя на курцішках і сядзіць. Бакшты Іўеў. (СПЗБ-2, 364). Вар. на какошках (кокашках, кокачках, кокішках, куркашках, куркішках, курцішках, курчыках). КУРЧЫКАХ. На курчыках сядзець і пад. Сагнуўшы ногі ў каленях і трымаючыся на насках. На курчыках сядзеў. Бакшты Іўеў. (СПЗБ-2, 364). Вар. на какошках (кокашках, кокачках, кокішках, куркашках, куркішках, курцішках, курчыках). КУРЧЫКІ. Курчыкі ў ногі ўпалі каму. Хто-н. страціў здольнасць хадзіць, у каго-н. адняліся ногі. Звычайна ад страху. Алі ш і спалохалася іхнага сабакі, што аш курчыкі ў ногі ўпалі, з места ні магла зрушыцца. Дварчаны Шчуч. КУРЫ. І куры засмяюць каго. Хто-н. робіць тое, што варта кпінаў, насмешкі. Ідзі, тата, не рабі гэта, бо цібе і куры засьмяюць. Макараўцы Бераст. І куры не клявалі чаго. Вельмі многа чаго-н. Смарчке растуць на грудах, смарчкоў гэтых у нас і куры ні клявалі. Шчорсы Навагр. (МСГВ, 460). І куры не кудакчуць (не пяюць, не сакочуць, не спяваюць, не шчабечуць, не шэпчуць) пра каго. Іран. Ніхто не гаворыць пра каго-н., хто-н. не з'яўляецца аб'ектам увагі. – Што вы тут шэпчацяса, мусіць, міне абгаварваяця? – Патрэмна ты нам, пра цібе тут і куры ні кудакчуць! Старына Маст. А пра цябе, Ганна, й куры ні кудахчуць. Дубаўцы Ваўк. Пра цябе тут і куры ні пяюць, а ты ўжо прыслухоўваіся, думаіш, што пра цябе пляткарым. Косцевічы Астр. Ідзі адгэтуль, тут пра цібе і куры ні сакочуць. Вялікія Сцяпанішкі Маст. Пра цібе тут і куры ні сакочуць. Мілявічы Маст. Вой, натта ш ты тут ужэ каму патрэбна, пра цябе тут і куры не сакочуць. Накрышкі Дзятл. Маўчала п!.. Уткнула свае тры грошы... Ды пра цібе тут і куры ні сьпяваюць. Першамайск Шчуч. Чаго ты сюды лезяш? Тут пра цібе і куры ні сьпяваюць. Мацвееўцы Ваўк. Пра яе ў нас ужэ і куры ні сьпяваюць. Алекшыцы Бераст. А ты сядзі і маўчы, маляўка, пра цябе і куры ні шчабечуць! Сурынка Сл. Чаго ты перажываіш? Пра цябе і куры ні шэпчуць, ніхто слова пра цябе ні сказаў. Лаздуны Іўеў. Маўчы, пра цябе й куры не шэпчуць. Багудзенка Навагр. Маўчала п!.. Уткнула свае тры грошы... Пра цябе тут і куры ні шэпчуць. Зенявічы Навагр. Ты сядзі і маўчы, бо пра цябе і куры ня шэпчуць. Вольна Бар. Што ушы натапырыў? Пра цібе і куры ні шэпчуць, каму ты здаўсё. Паўлаўшчына Ваўк. І куры не шэпчуць і сабакі не брэшуць пра каго. Іран. Пра каго-н. няма і гаворкі. І чаго ты адразу надуўся, ні пра цібе ш гаворым. Пра цібе ш і куры ні шэпчуць і сабакі ні брэшуць. Крупава Лід. (Хітр., 61). Куры начавалі. Асудж. 1. у вушах у каго. Вельмі брудна (у чыіх-н. вушах). Звычайна пра дзяцей. І што за дзіця? Нідаўно памыла, быў чысьцюткі, прыгожанькі, а з гуліцы прышоў – рукі як у муляра, сам мурзаты, у вушах куры начавалі. Бершты Шчуч. (ЗНФ, 45). Ідзі, Грыша, памыйся, у цібе ў вушах куры начавалі. Шчорсы Навагр. (ЗНФ, 45). 2. у роце ў каго. У каго-н. непрыемны пры´смак, пах (з рота). Праснуўса пасьля ўчарашняго – галава трашчыць, а ў році куры начавалі. Бабіна Гродз. У цібе што, у році куры начавалі? Хіба падлу якую еў, што так сьмярдзіш? Новая Руда Гродз. Куры не клююць грошай. Вельмі многа. У яго грошай куры не клююць, усім тром сынам машыны пакупляў, а ўсё кажа, што ні капейкі за душой не мае. Рыбакі Маст. Куры смяюцца (смяяцца будуць) з каго. Няўхв. Хто-н. робіць што-н. недарэчнае, вартае кпінаў, насмешкі. Рэйдало, заціхні, бо ўжэ куры з цябе смяюцца. Падстарынь Івац. (ДСК, 203). Хоць бы клін свой зашпіліў, а то куры зь цібе сьміяцца будуць. Бершты Шчуч. (ЗНС, 44). Пакінь тырындзіць, а то куры сміяцца будуць. Каленікі Гродз. (СНМ-2, 236). Усе куры спаць палеглі. Сцямнела, наступіў цёмны перыяд сутак. Паглядзі, ужэ ўсе куры спаць паляглі, нічога ні відаць, а мы ўсё сядзім. Пагранічны Бераст. Як куры на дождж. Доўга і ўважліва. Пра таго, хто даводзіць да ладу свой знешні выгляд. Хуччэй зьбірайся, а то капошыся як куры на дошч. Чарняўка Шчуч. Вар. як курыца (куры) на дождж