Як заяц з кустоў выскачыць. Нечакана, знянацку. Выскачыў як заяц с кустоў, я спужалася. Замасцяны Шчуч. Як заяц кабыле даць. Іран. Зусім слаба, нямоцна (даць каму-н., ударыць каго-н.). Сьвіні па калена, а біцца лезя. Але даў як заяц кабыле і сам соплі аблізаў. Подзі Воран. Даў як заяц кабыле. Залескія Воран. (ППФВ, 20). – Ну што, палучыў ад бацькі? – Трохі. От, даў як заяц кабылі. Новая Руда Гродз. Як заяц кабыле воз падцягнуць памагчы. Іран. Зусім не (дапамагчы каму-н). Аля ш ты і памох прыбраць у хаці як заяц кабылі вос пацьцягнуць. Пеляса Воран. Як заяц пад кустом спаць. Неспакойна, трывожна, часта прачынаючыся. Азяла й дзіця каля сябе паклала, дык цэлую ноч спала як заяц пат кустом. Копаніха Смарг. Як заяц пад мяжой спаць і пад. Зусім нядоўга, кароткі час. Ай, які гэта сон... Мо з гадзіну якую й задрамала, і то спала як заяц пад мяжой. Збочна Сл. (ЗНФ, 86). Сёньня я здрамнуў як заяц пад мяжой і цэлы дзень на нагах. Лаўрыновічы Зэльв. Як заяц у веніку сядзець. Вельмі ціха, бясшумна ці спалохана. Як пачнуць да доскі выклікаць, дык сядзяць усе як зайцы у веніку. Вішнева Смарг. ЗБАН. Пусты як збан. Няўхв. Бесталковы, неразумны. А што ты ад яго хочаш талковаго пачуць, ён ш пусты як збан. Азярніца Сл. Як збан з плоту знік. Гумар. Нечакана, непркметна. Толькі што бачыла дзіця тут. Пакуль с хаты выйшла, няма! Зьнік як збан с плоту. Ашмяны Ашм. ЗБАНОК. Збанок на галаве пранясе. Іран. Вельмі роўна, не хістаючыся, не паварочваючы галавы, ідзе. Палянь, як шпацыруя – ні сьхісьнецца, як індык. Збанок на галаве пранясе. Замасцяны Шчуч. ЗБРУЮ. Паслабляць зорую. Змяншаць кантроль, пільнасць, увагу ў дачыненні да каго-н. Ой, ні трэба паслабляць зорую, бо дзеці як толькі ўчуюць слабінку, тады іх ужэ ні дасі рады ўтрымаць. Камлявічы Сл. ЗБЫТКІ. Збыткі строіць з каго. Жартаваць, насміхацца з каго-н. Годзе вам з яго збыткі строіць! Хадзем, Валічак, дахаты, а то хутка сцямнее! Старое Сяло Зэльв. (Стэц.-1, 184). Няма чаго з старога збыткі строіць. Чамяры Сл. (НЛ, 51). ЗВАННЯ. Да звання. Поўнасцю, цалкам, зусім. Такоя сейво, хоць слабоя, але прамачыла да званьня. Лелюкі Іўеў. (СГВ, 428). І звання няма чаму. Што-н. адышло ў нябыт, страцілася. Аджылі ўжо свой век бразгуці, і звання таго німа. Кладнікі Іўеў. (СГВ, 62). ЗВАРАНЫ. Як звараны. Разамлелы. Рукі ныюць, сам на сонцы цэлы дзень як звараны. Нёўда Навагр. ЗВЕР. Звер капусны. Асудж. Злы, жорсткі чалавек. А сьвёкра я пабойвалася, такі ўжо, ліха яму, зьвер капусны быў, натта любіў, кап гадзілі яму. Лаздуны Іўеў. Зьвер ты капусны, ні аказацца да цябе! Лаздуны Іўеў. ЗВЕРА. Будзіць звера ў кім. Даводзіць каго-н. да крайняга раздражнення, злосці. Адыдзіся ты ад мяне з гэтымі гулямі: не будзі ўва мне звера. Бо як разыдуся, мала табе не пакажацца, умэнт перахочаш ісьці куды-небудзь. Бярозаўка Лід. (ДСГБ, 58). ЗВЕРХНАСЦЬ. Узяць зверхнасць над кім. Дамагчыся перавагі над кім-н. Узяла зверхнасць нада мною. Дакудава Лід. (СПЗБ-2, 285). ЗВЕСЦІСЯ. Звесція на чырвона. Моцна пасварыцца. Няхай мы с табой звядземса на чырвона, але такой несправядлівасьці я не пацярплю. Бершты Шчуч. ЗВОДЫ. Зводы зводзіць. Няўхв. 1. Пляткарыць. А Ганна з Анютаю ўсё зводы зводзяць. Абы на людзей набрахаць. Налібакі Навагр. Зьбяруцца бабы на лаўцы і давай зводы зводзіць. Сялявічы Сл. От ля, работы ні мая, тулькі па хатах ходзіць і зводзіць зводы. Старына Маст. Твая нявестка адно і зная зводы зводзіць, ужо ўсё сяло яе пазнала. Шылавічы Сл. (СГВ, 591). От ходзіць толькі па сяле ды зводы зводзіць. Чамяры Сл. (НЛ, 52). Такая баба па хатах ходзіць і зводы зводзіць. Кіралі Шчуч. (СПЗБ