Аж духі падцягнула ў каго. Хто-н. адчувае моцны голад. Хачу есьці аш духі падцягнула. Сакольнікі Свісл. Таг захацелася есьці мне, аж духі падцягнула. Сакольнікі Свісл. (СГВ, 577). Аж духі пруць (прэ, запрэ, пёрла) з каго. 1. Праз сілу, высільваючыся (рабіць што-н.). Ужо гэтак палола, што аж духі пёрла. Трокенікі Астр. 2. Вельмі хутка (бегчы, ляцець і пад.). Ляціць Юрка на полё аж духі пруць, хібо нешто зрабіласё. Вензавец Дзятл. 3. Вельмі моцна і часта (кашляць). Іван гэтак кашляя, што аж духі зь яго пруць. Ваўкавічы Навагр. А хоць яго, гэтага кашлю, такі ўжо ш б'е, што аж духі прэць. Заборцы Астр. 4. Вельмі цяжка (дыхаць). Гляджу, аж гэта Ёзік с фермы буракі валачэ, засопса аш духі зь яго прэ. Старына Маст. Пакуль наверх па тых сходах падымешса, та духе табе запрэ, задыхаешса. Асочнікі Гродз. (СНМ-2, 226). 5. Вельмі моцна (крычаць, лямантаваць і пад.). Бач, як раскрычаўся, аж духі зь яго пруць. Ваўчуны Сл. Вар. аж духі пруць (прэ, пёрла); аж дух прэ. Духі выпра з каго. Хто-небудзь памрэ. Духе з цябе выпра. Лаша Гродз. (СНМ, 182). Духі дастаць з каго. Моцна дакучаць каму-н., прыгнятаць каго-н. Такі абрыдны хоць с каго духі дастаня, выцягня душу. Дакудава Лід. (СГВ, 588). Духі забівае (забіла). 1. каму. Становіцца цяжка дыхаць (ад празмернай фізічнай нагрузкі, хвалявання, страху і пад.). Давай трохі атпачыням, ба ўжэ духі забівая, такую кучу гною вывярнулі. Бабіна Гродз. Мілянька, мне ат страху духі забіло. Стаяла, ні магла слова выгаварыць. Стокі Свісл. У аўтобус столькі людзей наперласё, згнялі так, што ажно духі забіло. Аляксейкі Івац. (ДСК, 92). 2. Рэзка, непраемна пахне. Тут нідалёко кабыла здохша ляжыць, чуяш, як ваняя – духі забівая. Бабіна Гродз. Вар. дух (духі) забівае. Духі заняло. Стала цяжка дыхаць. Кінь дзіця гоцкаць, у яго ўжэ духе заняло ат твайго гоцканя. Балічы Гродз. (СНМ, 40). Духі спёрла каму. Стала цяжка дыхаць. Мае дзеткі, мне духі спёрла, і ногі пераставіць няма сілы. Пескі Маст. (СГВ, 588). Забіла духі каму. Хто-н. ад удару ў дыхавіцу на кароткі час страціў здольнасць дыхаць. Я гнуў каблук на кошык, а ён стаёў збоку, глядзеў. А тады каблук як пстрыкня і – яму па жваце. Вот і забіло духі. Бабіна Гродз. Вар. забіла дух (духі). Запіраць (заперці) духі каму. Няўхв. Не даваць гаварыць, выказацца каму-н. Што ты мне духі запіраяш? Дай сказаць тоя, што я хачу. Мачуліна Ваўк. (ЗНФ, 33). От дзе й чалавек, што ні гавары яму – духі запірая, хоць і ні ведая сам нічого. Мацвееўцы Ваўк. А дзе ш ты бачыла! Ён жа запрэ табе духі, што і слова ні скажаш. Бердаўка Навагр. (ЗНФ, 33). Я яму кажу адно, а ён мне запёр духі, хоць ты крычы. Слесары Іўеў. (ЗНФ, 33). Не ў свае духі есці, перці і пад. Няўхв. Вельмі многа, ненасытна. Прэ ні ў свае духі, дзіва, што тоўста, як рапуха. Янаўляны Лід. Дзе ш ён пахудзея, калі есьць ні ў свае духі. Алекшыцы Бераст. Сядзіць і сядзіць каля стала, прэ ні ў свае духі. Крапіўніца Свісл. Здаецца, ні такі ўжэ і тоўсты твой, а як сядзя есьці, то ні ў свае духі прэ, куды толькі ўсё ўлазіць. Мацвееўцы Ваўк. Мусі, добро прагаладоўса, што ясі ні ў свае духі? Бабіна Гродз. Гладамор некі, сам худы, а прэ ні ў свае духе, дзе гэто ўсё дзеняцца. Прывалка Гродз. (СНМ, 38). Мляўш некі, есць ні ў свае духе, а мяшка з воза ні падымя. Баранава Гродз. (СНМ, 88). Некі напіхач, жарэ ні ў свае духе, і ўсе яму мало. Свіслач Гродз. (СНМ, 93). Вар. як не ў свае духі (не ў свой дух). Як не ў свае духі есці, перці і пад. Няўхв. Вельмі многа, ненасытна. А мой хоць і есьць як ні ў свае духе, аля малы й худы. Малая Жорнаўка Гродз. Вар. як не ў свае духі (не ў свой дух). ДУХУ. Выбіцца з духу. Моцна стаміцца, знясілець, аслабець. Покуль дайшла дахаты, выбілася з духу. Больнікі Астр. Усохла, зусім выбілася з духу за гэтыя дні за работай. Явар Дзятл