Ні на дух. Зусім, абсалютна. Бронісь трохі пакундосіў котку, то цяпер ні на дух ні падыйдзя ў хату. Кайшоўка Карэл. (СГВ, 328). Няма калі дух злапа´ць. Не мець магчымасці, часу адпачыць, зрабіць перадышку, перапынак у працы. За работай тату німа калі дух злапаць. Пракопавічы Гродз. ● Злапаць – злавіць. Падняць дух каму. Падбадзёрыць, абнадзеіць каго-н. «Кінь, дурная, – кажа маці да яе с пакорай, – што табе здарма згрызоты, заваліся на палаці і прыкінься хворай, ляжы, нібы ў агні, і войкай, і стагні, пячы сабе яечні, а тады такому мужу – нішчымнага гароху, падняць дух, канешня». Эйтуны Лід. (ДМГ, 232). Што дух стаіць (стаяў) бегчы. Вельмі хутка. Кап цябе халера, што ты мяне абмануў. Я бегла што дух стаіць, думала, мо што там у хаці зрабіласа. Замасцяны Шчуч. (ДМГ, 53). Я бегла што дух стаяў. Вярбілкі Шчуч. Як дух па ганавіцах хадзіць і пад. Іран. Без справы, без занятку. Лазіць як дух па ганавіцах, толькі мяшая працаваць. Студзенікі Свісл. ● Ганавіцы – нагавіцы, штаны. ДУХАМ. Адным духам. 1. жыць. Вельмі дружна, у поўнай згодзе. Іх і вадой ні разальеш, яны адным духам столькі гадоў пражылі. Галынка Зэльв. (ЗНФ, 16). 2. Бесперапынна. Енчыць адным духам, кап у магазін па цукеркі схадзіла, што за дзіця наравіста! Сушышкі Воран. Не сваім духам ісці і пад. Вельмі хутка. Павэлко ні сваім духам прыйшоў дахаты. Лаўрыновічы Зэльв. Падаць духам. 1. Траціць упэўненасць, адчайвацца. Чалавек жыве, што-та думая, на што-та надзеяцца. Ну і ўсяраўно, пакуль чалавек жыве, пакуль вочы сьвецяць, духам ні падаяш, тое думаяш яшчэ зрабіць і тое думаяш зрабіць. Астрына Шчуч. (ДМГ, 145). Ну, брат, ні падай духам, трымай фасон. Палаткова Гродз. (СНМ-2, 234). 2. за кім. Клапаціцца пра каго-н., перажываць, непакоіцца за каго-н. Вельмі [ён] за дзяцьмі падае духам. Пацаўшчына Дзятл. (СПЗБ-3, 297). Свентым духам жыць. Нічога не еўшы. Ты хіба сьвентым духам жывеш? Што ні прыгатоўлю – нічого ні ясі. Алекшыцы Бераст. Наша дзеўчына зусім залядэла. Зусім нічого ні есьць. Только сьвентым духам жыве. Індура Гродз. Хіба ты сьвентым духам жывеш? У хаці нічого ні ясі, хіба толькі мо дзе так забяжыш перакусіць. Мацвееўцы Ваўк. Вар. святым (свентым) духам. Святым духам жыць. Нічога не еўшы. Мікола сьвятым духам жыве, нічога нават у рот ні паложыць цалюткі дзень. Сурынка Сл. Вар. святым (свентым) духам. ДУХАМІ. Круціць духа´мі. Няўхв. Выкручвацца, хлусіць. Ясна, што ён круціць духамі, раз учора адно казаў, а сёньня другое стаў пяяць. Косцевічы Астр. Не магу дабіцца. Пытаюся, дзе цалаю ноч быў, а ён духамі і так і сяк круціць. Ласі Астр. ДУХАМЭНТАМ. З духамэнтам прапасці і пад. Надоўга, зусім, бясследна. І дзе гэта Антак пашоў? Адно тут быў і ўжэ дзесь зьгінуў з духамэнтам. Стокі Свісл. Вар. з духамэнтамі (з духамэнтам). ДУХАМЭНТАМІ. З духамэнтамі прапасці і пад. Надоўга, зусім, бясследна. Як пайшоў наранку ў лес па грыбы, дык і прапаў з духамэнтамі. Дуляўшчына Маст. Вар. з духамэнтамі (з духамэнтам). ДУХІ. Аж духі вылезлі з каго. Хто-н. празмерна змучыўся, знясілеў. Пакуль знасілі ўсю бульбу ў склеп, то аж духі вылязьлі. Праважа Воран. Аж духі звяло ў каго. 1. Вельмі моцна захацелася есці. Хуценька пастаў што на стол, бо ўжо аш духі зьвяло. Сурынка Сл. 2. Хто-н. адчуў вялікі страх. А як убачыла я тую бабу, у міне аж духі зьвяло, гэдыка яна страшная была. Старына Маст. Аж духі лезуць з каго. Вельмі моцна (крычаць, лямантаваць, лаяцца). Лямантуюць бабы аж духі зь іх лезуць. Бабіна Гродз. Вар. аж духі (кішкі) лезуць (вылазяць