Лавіць дарогу. Ісці, ехаць няроўна, хістаючыся з боку на бок. Гляньця ш вы на яго! Ідзе, ледзьво ловіць дарогу. Ніякаго стыду ў чалавека німа – спіўсо нанет. Старына Маст. Мусі, учора недзі павесяліўся? Я відзяў, як ты лавіў дарогу па вёсцы. Замасцяны Шчуч. Направіць на дарогу каго. Дапамагчы каму-н. выбраць жыццёвую сцяжыну, даваць добрыя парады. Бацькі моцныя, маладыя, направяць на дарогу. Любча Навагр. (СБНФ, 161). Паказаць дарогу каму. Іран. Выгнаць каго-н. Будзяш сібе кепско вясьці, то я табе хутка пакажу дарогу. Алекшыцы Бераст. У дарогу гаварыць. На карысць каго-н., так, як каму-н. хочацца, падабаецца. Такі ўжэ наравісты, увесь час трэба гаварыць яму ў дарогу, ба калі што ні па яго, та пачыная нарвавацца, аш халера яго бярэ. Бабіна Гродз. Такі ўжэ дурны харакцяр. Мусіш яму ў дарогу гаварыць. Каль чуць што ні па-ягонаму, так і нэрф яго пачыная браць. Бабіна Гродз. Каб яна яму чуць паттукнула ні ў дарогу, дак ён яе п пабіў. Заполле Маст. Усю дарогу. Пастаянна. Ой, шутлівы, смяешся з ім усю дарогу. Кіралі Шчуч. (СПЗБ-5, 510). Каб яна калі што сюр'ёзно, а то ўсю дарогу – гы-гы-гы й гы-гы-гы. Бабіна Гродз. Мы зь дзедам усю дарогу працавалі і цяжка працавалі, не тое, што вы зарас. Круцілавічы Дзятл. ДАРОЖКА. Закрыецца дарожка. Спыніцца якая-н. дзейнасць, справа. Ціпер усе да мяне едуць, а ні будзя бацькоў, закрыяцца дарошка. Руда Яварская Дзятл. ДАТ. З даўных дат. Спрадвеку. Гэта з даўных дат цягнецца – нявестка с свякрухаю не зжываюцца. Кіралі Шчуч. (СПЗБ-2, 307). ДАЎБЕШКА. Віславухая даўбешка. Абраж. Кепскі чалавек. Ты ш мяне ніколі не слухаеш, віславухая ты даўбешка. Шылавічы Сл. ДАЎБЕШКАЙ. І даўбешкай не заб'еш каго. Хто-н. фізічна моцны, здаровы. Ужываецца часцей як пярэчанне адносна сцверджання пра кепскае здароўе. Хоць стары, аля яго яшчэ й даўбешкай ні забеш: вун, ні атпачывоўшы, цэлы загон поля згароў. Бабіна Гродз. Вар. і доўоняй (даўбешкай, калатушкай) не заб'еш. ДАХУ. Злазь з даху і не псуй гонту (гонты). Насмеш. Канчай займацца справай, якую выконваеш няўмела. Злазь з даху не псуй гонту. Загорані Свісл. (МСГВ, 592). Злазь з даху і не псуй гонты. Квасоўка Гродз. (СНМ, 183). ДАЦЬ. Даць (даваць) прыпаліць. 1. Моцна насварыцца на каго-н., рэзка прабраць каго-н. Просам прасіла: парабі ўсё ў хаці, а тады пацягняся на сваё чортава паляваня. Ну, дам я яму прыпаліць, як верняцца. Сямашкі Лід. (ЗНФ, 26). Чуяш, як брыгадзір дае прыпаліць хлопцам? Зубраўка Шчуч. (ЗНФ, 26). 2. Сурова распраўляцца з кім-н., біць, караць каго-н. Ой дасьць табе бацько прыпаліць, калі такія словы брыткія будзяш казаць. Дзеткі Воран. (ЗНФ, 26). Хай только дахаты прыдзя, дам я яму прыпаліць. Во гэтай дзягай! Бершты Шчуч. (ЗНФ, 26). Вар. даць (даваць) прыпаліць (пшыпаліць, пшыпалёнкі, пшыпалянкі, прыкурыць). Даць (даваць) пяць. Жарт. Фам. Ужываецца пераважна ў форме загаднага ладу і, як правіла, суправаджаецца поціскам рукі. 1. Вітацца ці развітвацца з кім-н. Ну, я ўжэ пашоў, дай пяць. Правыя Масты Маст. 2. Цвёрда абяцаць што-н. Даю пяць, што заўтра да цібе прыду. Вострава Карэл. 3. Пацвердзіць згоду, дамоўленасць у чым-н. Ну вось і згадзіліся, дай пяць! Барысаўка Іўеў. Калі хочуць утачніць, што дагаварыліся, то кажуць – дай пяць! Правыя Масты Маст. Ну, от і дагаварыліся, дай пяць, на гэтым і разойдзімся. Заборцы Астр. 4. Выказаць прымірэнне з кім-н. Ну ўсё, што было, тоя сплыло, дай пяць! Хваціць ваўком глядзець! Дай пятуха! Старына Маст. 5. Выказаць пахвалу каму-н. за што-н. Маладзец, што прышоў, дай пяць! Гудзевічы Маст. О, дык цябе можна павіншаваць, дай пяць! Зенявічы Навагр. Вар. даць (даваць) пяць (петуха). Даць прыкурыць. каму. Насварыцца на каго-н., прабраць, пакараць каго-н. Зараз я табе дам прыкурыць. Гута Дзятл. Вар. даць (даваць) прыпаліць (пшыпаліць, пшыпалёнкі, пшыпалянкі, прыкурыць