Скарбы народнай мовы. З лексічнай спадчыны насельнікаў Гродзенскага раёну (2014). Частка 2. А. П. Цыхун

 ◀  / 329  ▶ 
мантавалі, усё гарэло. Занявічы. Са'жалка ж. Штучны вадаём, копаніца. У нашай сажалцы тулькі жабы адны крумкаюць, ніякай рыбы ні было. Пілюкі. Са'жань м. 1. Старая мера даўжыні роўная 2,134 м. У гэтым кавалку было ўсяго дзве дзісяціны i 156 сажняў, а ты казаў: тры дзісяціны. Табала. 2. Старая мера дроў. У маю' бытнасць школам давалі на адну печку тулькі па аднаму сажню дроў, ні больш. Клачкі. Са'жаўка ж. Штучны вадаём, копанка. У нас рэчкі ні было, жывіну паілі з сажалкі, што нідалёко Каранявіч. Караневічы. Сакары' мн. Таполі /ясакары/. Во, помню, у гэтым месцы, дзе сакарэ, цыгана ўсе стаялі, кастрэ палілі. Навасёлкі. Саката'ць незак. Сакатаць /пра курэй/. Люлі, люлі, люлі, наляцелі куры. Сталі сакатаці — німа чаго даці / калыханка/. Кунцаўшчына. Куры сакочуць — нясціса хочуць /прымаўка/. Галавачы. Сакату'ха ж. 1. Курыца /ласк./. Ах ты, мая сакатуха, дзісяй i зноў з яйцом. Гінавічы. 2. Перан.: пра жанчыну, якая вельмі многа гаворыць i смяецца. I зноў гэта сакатуха прышла c кудзеляй, сакатаць будзя цэлы вечар. Грынёўка. Сакваста'тар м. Службовая асоба ў даваеннай Польшчы, якая збірала з сялян падаткі. Таго саквастатара, як агню, баяліса, бо за падаткі апошню карову забіраў, адзежу c куфраў выцягваў. Галынка. Саке'ра ж. Сякера, тапор. Хоць сакеру на нос вешай /прымаўка/. Лаша. Сакеру як нагастрыў, та ні чуеш у руках, так цеша. Будоўля. Саке'рка ж. Сякерка /памянш./. Знайшоў сакерку за лаўкай /прымаўка/. Пагараны. Са'кун м. Той, хто вымаўляе цвёрда канчатак «-ся» у беларускай дыялектнай мове. Сакун ты с-пад Гродна, бо кажаш: наеўсо, напіўсо, набраўсо, нарабіўсо. Гродна. Салаве'йка м. Салавейка /ласк./. У вішнёвым саду начавала, с салавейкамі шчабятала ды с кукоўкамі кукавала /з нар. песні/. Рудавіцы. Саладзі'ны мн. Ячменныя адходы ў працэсе вырабу піва. Я сама саладзінамі свіней карміла, у піўзаводзі брала. Гродна. Саладзінаў сві'ня як пад'ядуць, та ляжаць, як пабітыя, ні варухнуцца. Ласосна. Саладзі'ць незак. Саладзіць, рабіць салодкім. Цукру ні было, та каву трэбо было саладзіць сахарынай, i гэдак пілі. Салаўі. Саладу'х м. Ежа, прыгатаваная в жытняй мукі, ягад каліны i вады. Саладух зрабі, даўно ні елі, захацеласо. Бакуны. Саладу'ха ж. Ежа, прыгатаваная на вадзе з жытняй мукі. Пры маей памяці саладухі ўжэ ні варылі, вышла з моды. Дзекалавічы. Ой, якая смашная саладуха была, яе пілі замест вады, здаецца, i ціпер напіласа б. Лойкі. Салё'нка ж. Адвараная ў салёнай вадзе бульба. На вечар маці наварыць салёнкі, i мы c кіслым малаком ямо, a іншы раз i с квасам елі. Верцялішкі. Сало'нны прым. Салёны. Мясо натта ш салонна, ні магу есці, адна соль. Вусенікі. Салтысо'н м. Свіны страўнік, напханы кусочкамі пячонкі, легкіх i сала. Я вельмі любіў салтысон есці, ён смашнейшы нават за найлепшу каўбасу. Няцечы. Са'лька ж. Мансарда; жылое памяшканне, якое знаходзіцца пад дахам. Яна ў нас жыла на сальцы, аж пакуль ні далі кватэру ў школі. Падкрыжакі. Салэ'па м. Няўклюдны, з раскрытым ротам чалавек /зневаж./. Аднаго чалавека ўсе салэпай празывалі, бо ён на салэпу падобны быў, вечно з рота сліна цякла. Свіслач. Ашчэ i салэпы гэтаго тут бракавало, i ён да кампані прыстаў. Агароднікі. Салядэ'ра ж. Сырадэля /кармавая трава/. Кажуць, i с салядэры пчолы мёд бяруць, а я i ні верыў доўго. Табольская Будка. Са'ма займ. Самая. Мая са'ма меньша дачка вучыцца ў інсцітуці, навучыцелькай хоча быць. Дарашэвічы
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

калыханкаі, курэйі, падядуць, песніі, сажалка, сажань, сажаўка, сакера, сакерка, саладзіны, салонны, салька, салядэра, салёнка, свіня, траваі, ізневаж, ікармавая, іласк, іпамянш, іпра, іпрымаўкаі, іясакарыі
4 👁
 ◀  / 329  ▶