Скарбы народнай мовы. З лексічнай спадчыны насельнікаў Гродзенскага раёну (2014). Частка 2. А. П. Цыхун

 ◀  / 329  ▶ 
перагледзець, абшукаць усюды. Здаецца, усё перашурмаваў, дзе тулькі можно было, i ні знашоў. Няцечы. Первацё'лка ж. Першацёлка, карова, якая ацялілася ўпершыню. Яна ў нас первацёлка, малака ні сказаць, каб много давала. Дарашэвічы. Пе'рвіца ж. Першы ўкос травы. У гэтым року первіца файна была, больш чатырох вазоў прывёз. Караневічы. Пе'рхаць ж. Перхаць /на галаве/. Кап перхаці ні было, та аерам голаў мыю. Белева. Пе'рхаць незак. Пакашліваць, нягучна кашляць. Стары наш сядзіць i ні перастае перхаць, мусі, прастыў недзя. Кавальцы. Пе'рці незак. 1. Гнаць, паганяць /груб./. Hi трэбо так каня перці, гэдак ніхто ні едзя, як ты едзяш. Зарубічы. 2. Несці што-небудвь цяжкае, грувасткае. Гэты мяшок ні з маей сілай перці, я яго i з месца ні падыму. Каленікі. 3. Прагна есці /груб., неадабр./ Халернік, прэ ні ў свае духе, a поправы ніякай німа. Прывалка. Пе'рціса незак. 1. Лезці, не зважаючы на перашкоды, без дазволу /груб., неадабр./ Трэбо чалавекам быць, ні трэбо так перціса, як ты прэшса. Мількаўшчына. Ты куды без вочарадзі прэшса, табе што — законы ні пісаны? Гродна. Пе 'сікі мн., м. Драўляныя клінкі, якімі плытагоны замацоўваюць ў плытах бярвенні. Глядзі, забівай песікі мацней, кап калатке ні мелі люзу. Навасёлкі. Пе'ста ж. 1. Ступа, драўляны посуд для вырабу круп. Ашчэ i ціпер на гарэ ў нас недзя песта ляжыць, што некалі панцак таўклі. Азёры. Пе'ста ж. Разбалаванае, распешчанае дзіця. 3 гэтай пестай рады німа, як ні па яго, так i енчыць. Лікоўка. Пе'сціць незак. Песціць, балаваць; любоўна даглядаць. Hi трэбо было так дзіця песціць, a ціпер во рады німа з ім, ні дае жыць. Вялікая Альшанка. Пе'тлі мн. Сіло. Як малымі былі, та ўсе петлі за адрынамі ставілі на курапят, паставім i выглядаем. Сухая Даліна. Печ ж. Печ, печка.Печы рабілі з цэглы, дзе тут было купіць тае кахлі, яна дораго каштавала. Сухмяні. Хлебная печ — печ, у якой пяклі хлеб. Хлебную печ як напаліш добро, та некулькі дзён цеплая, на ёй баба спала. Саломенка. Напальная печ — печ у цагельні, у якой выпальвалі цэглу. Гэта ціпер напальную печ паляць торпай, а даўней палілі дровамі, дораго абыходзіласо. Дзекалавічы. Пе'чаны дзеепрым. Печаны. Я вельмі любіў печану бульбу, пойдзям на поле, назбіраям сухого бульбавеня i пячэм сабе бульбу. Пяслі. Пі'во — ні пераліўкі: небяспечная справа. Міхась паглядзеў, што тут, брат, піво ні пераліўкі, i — у ногі, тулькі яго i бачылі. Літвінкі. П іг/лка ж. Таблетка. Во, дахторка дала некіх пігулак, ці што памогуць — ні ведаю. Грынёўка. Пі'жма ж. Піжма, лекавая расліна сямейства складанакветкавых. Гэта мая мама ведала піжму, рвала i сушыла, а мне нашто яна патрэбна. Свіслач. Пілаві'ны мн. Пілавінне, апілкі. Гэта ў горадзі свіней падсцілаюць пілавінамі, а на вёсцы дзе ты бачыў, кап хто патсцілаў. Навасёлкі. Пілі'каць незак. Няўмела іграць на музычным інструменце. Кінь пілікаць, ні ўмеяш іграць — ні бяры скрыпкі. Лаша. Пілі'паўка ж. 1. Пост перад калядамі / устар./ Піліпаўка — гэта пост, шэсць нідзель трэбо посціць, самы цяшкі для людзей. Свіслач. 2. Перыяд з 26 лістапада да каляд, які ў народзе лічыцца самым цяжкім для ўсяго жывога. Хвораму піліпаўку цяшко пражыць: слонца німа, нават i парасята, бывая, як poдзяцца ў піліпаўку, та нівутлыя такія, здыхаюць. Рудавіцы. Пі'льнасць ж. Нагляд. Павінна, кап над кожным дзецем была пільнасць, тады будзя дзіця дзецем, ні пойдзе ў пустапаш. Кунцаўшчына. Пі'лыдічык м. Пільшчык, чалавек, які займаўся распілоўкай лесу. Да вайны самымі лепшымі пільшчыкамі лічыліса
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

галавеі, пілавіны, пілыдічык, ігруб, ігілка
2 👁
 ◀  / 329  ▶