Мацярке'мн. 1. Частка канапель, з якой атрымоўваюць насенне. Мацярке ні цвітуць, з іх бывае семя. Пад'ятлы. 2. Ма'ткі. Ціпер i мацярке часамі атказваюцца ат сваіх дзіцей. Гродна. Мача'нка ж. 1. Страва з расолу з-пад селядцоў i мукі. У вялікі пост маці наварыць мачанкі, мы мачаям бульбу i ямо, аж вушы трасуцца. Белева. 2. Перан.: бязвольны, слабахарактарны чалавек. Мачанка ні мужчына, жонку крыўдзяць, a ён апусціўшы вушы стаіць. Сухая Даліна. Ма'чнікі мн. Вараныя піражкі, начыненыя макам i падсмажаныя на скаварадзе. Як c кудзелямі хадзілі, та мы часто мачнікі сабе пяклі. Путрышкі. Мачу'ла ж. Мачыльня, месца, дзе мочаць лён, каноплі. У нас каля зроя была мачула. Тумашы. Мачу'ло н. Мачульня. Мачуло было файнае, ніглыбока. Панабіваям колікаў i мочым лён. Копанікі. Мачымо'рда м. П'яніца, алкаголік /лаянк./. Мачыморда, спакою людзям ні дае, надаеў усім. Круглікі. Ма'чыха ж. Мачыха, мачаха.У міне мачыха з'едліва была, есці ні давала. Клачкі. Машо'нка ж. 1. Машна, мяшочак для грошай, скураны капшук /устар./. У багатаго заўсёды поўна машонка грошай, што хоча купіць. Рагачы. 2. Скурна-мышачны мяшочак, у якім знаходзяцца мужчынскія палавыя залозы. Hi папала пат карову, a папала пад быка, круціць, верціць за машонку — давай, дурню, малака /з нар. песні/. Свіслач. Маш ы'ць незак. Класці мох паміж бярвеннямі сцен /пры будоўлі/. Трэбо сцены добро машыць, та зімой будзяце сядзець у цяпле. Капцёўка. Ма'ялка ж. Дзіцячая гульня хлопчыкаў. Вырэзвалі маялку з аўчыны, прывязвалі круглы кусочак волава i — маялка гатова, падбівалі нагой i так гулялі. Гродна. Мгла' ж. Імжа, імгла. Пагоды німа, мгла нека на дварэ. Бакуны. Медавы' прым. Мядовы. Медавы пах ідзе ад дзяцеліны, пчолы аж звіняць. Батароўка. Медава'я раса — вадзяныя кроплі на калоссях даспяваючага жыта, якія ўтвараюцца ў цёплую раніцу. Як добра пагода, та пчолы з жыта медавую расу бяруць. Дубніца. Медаго'нка ж. Медагонка, машына для выкачвання мёду з сотаў. Медагонкі бываюць розныя, на дзве рамкі i на чатэры, у нас — на чатэры. Грынёўка. Мялі'ніс м. Млён, прылада, якой круцяць жорны. Мялініс з аднаго канца акуты, насаджана рэхвачка, i шпянёк убіты. Азёркі. Ме'нтка ж. Лапка ў калаўроце, якая прыводзіць у рух вялікае кола. Ментка рамушком прывязваласа да панажа, каб мацней трымаласа. Яскевічы. Ме'рацца незак. Мерацца, супастаўляць, параўноўваць сябе з другім. Давай мерацца, хто большы з нас. Кунцаўшчына. Мерацца на кій — брацца на чарзе рукамі за кіёк, каб вызначыць, каму выпадзе вадзіць або выконваць вядучую ролю ў гульні. Давайця мерацца на кій, чый будзя верх. Копанікі. Ме'сячнік м. Лунацік, хворы на лунацізм. У нас быў адзін месячнік, у месячную ноч хадзіў па стрэхах. Пад'ятлы. Як месяц свеціць, та месячнік усю ноч ходзіць па дварэ, i дзіця плача. Цыдовічы. Ме'сячны прым. Месячны, які мае адносіны да месяца. Месячная ноч — можно голку знайсці. Каўпакі. Ме'цца незак. Мецца, мець намер. Дзісь меліса нашы прыехаць, i чамусьці іх німа. Навасёлкі. Ме'шкаць незак. Марудзіць, затрымвацца, траціць час. Ты доўго ні мешкай, што трэбо, зрабі i хучэй дахаты. Каленікі. Мешчані'н м. Мешчанін; асоба, якая належала да мяшчанскага саслоўя. Мяшчане ляпей жылі нават за шляхту, бо ў іх усё пад бокам было: зямля, крамы, i рынак быў. Індура. Міко'ла м., ж. Рэлігійнае свята 9 мая па ст.ст. Па Міколі ні сей ніколі /прыказка/. Зарубічы. Мікола зімня
Дадатковыя словы
будоўліі, зедліва, маткі, мацяркемн, медавая, мешкаць, падятлы, песніі, пяніца, ілаянк, іпры, іпрыказкаі, іустар
6 👁