Творчасць Лукаша Калюгі пачалаея ў той час, калі ішло станаўленне беларускай літаратурнай мовы, яе сцверджанне як мовы дзяржаўнай. Мова пісьменніка — у аснове беларуская літаратурная мова, у якой, аднак, выразна адлюстравалася лексіка i фразеалогія роднай Дзяржыншчыны, з яе метафарычнасцю, багатай сійанімікай i ацэначнасцю. Сёння цяжка з усёй паўнатой зразумець змест i радкоў без тлумачэняя асобных слоў, слова злу чэнняў, фразем, Асобнага тлумачэння патрабуюць i аўтаравы наватворы: індывідуальна-стылістычныя эпітзты, метафары, фразеалагізмы. Каментарый да Еалюгавых твораў — гзта не тлумачальны слоўнік, хоць у ім ёсць тдумачэнне слова як моўнай адзінкі. Гэта дапамога чытачу зразумець слова (словазлучэнне) непасрэдна ў кантэкеце, убачыць тухо ці інхнухо з'яву праз прызму аўтарскага ўепрымання. Каментарый дае тлумачэнне асобных дыялектных ці вузкаўжывальных слоў, якія не сталі літаратурнымі або перайшлі ў пасіўны запас лексікі: нізаводня, строні, шкілёнда, градкі, рымець, распасорыць i ін ш.; слоў ці еловазлучэнняў, значэнні якіх канкрэтызуюцца толыа ў кантэксце,— такія моўныя адзінкі звычайна. падахоцца ў мііфакантэксце: абабраць лёетачку, лопаніны няма, падазадны авёс, фармазонскі птах i інш.; фразеалагізмаў i аўтарскіх аказіяналізмаў тыпу: глядзець ручным ягнём, абеячы вушы, утрапёны поп хрысціў, метафарычны вечар, Тлумачэнні слоў даюцца шляхам падбору сінонхмаў: прамаворы — прыметы, забабоны; прыкладка — мянушка, назоўка; нракудаваць — гарэзхць, сваволіць, штукарыць; хнляхам лагічнага азначэння: бесхацімцы — людзі, якія не махоць хат; жыгала — востры металічны прут, яісім прапякаюць дзіріа ў дрэве, косці. Калі словы маюць варыянты ў напісанні, яны падахоцца праз коску: браварка, бравэрка; прыскаліцца, прыскіліцца. Значэнні слоў-амонімаў пазначаны лічбамі 1, 2: прыклеп — 1. выгляд, 2. прычына, зачэпка; жаляска — 1. npac, 2, лязо гэбля
Дадатковыя словы
зяву
9 👁