падабрала. Тамсама. І парашынкі падабраў. (І. Нас., СБП). І крошкі пабраў. Палес. (М. Фед., ЛБ, ІV). Увесь-увесь бацечка, і крошкі пабраў. Гл. р., пас. Я. Куп. І капелькі пабраў. Ваўк. п. (М. Фед., ЛБ, ІV).З адцен. іран. І. Насовіч: кажуць пра беспадстаўную надзею. І лапкі палажыў — вельмі паспадзяваўся. (І. Нас., СБП). І лапкі палажыў — занадта паспадзяваўся, перабольшыўшы права на чыюсьці ласку, апе*ку.  І ЛАПКІ ПАЛАЖЫЦЬ! На рыбу разам схадзілі, дык і лапкі палажыў! Вельмі трэба ты яму!.. Гл. р., Кл. Я такіх не люблю. Зрабі яму дабро, дык і лапкі паложыць. Тады ўжо табе, знай, у вочы зазірае. Асіп. (ані) БЛІЗКА! 1. Ні ў якім разе, ні за што, поўная нязгода.  І НІ Хацелі, каб сталаваўся ў іх. Дык ён нічога, а жонка — і ні блізка! Сл. р., Шышч. Нашага [старшыню калгаса] хацелі перакінуць, але нашае праўленне і ні блізка! Кап. р., Ванел. Прасілася пад'ехаць, ды ён ані блізка! Чэр. Як ігнараванне.  2. Ён і вельмі каля яе [увіхаецца, заляцаецца], а яна і ні блізка, і глядзець не глядзіць. Пух. р., Хід. Хацела, каб зладзілі. Я і кажу: ці трэба вам сварыцца? Дык і ні блізка. Гл. р., Кл. Параўн. (у руск.): ни в какую, ни за что. І НЕ ЖЫЎ.З адцен. дакору. Жыць не можа (хтосьці, калі ён не атрымае чаго, калі не будзе задаволена яго пажаданне, калі не здзейсніць задуманага).  Ось раз сустракае тую гожую дзяўчыну. Дык як убачыў, дык і не жыў! З першага погляду так закахаўся, што і жыць без яе не мажэ [не можа]. Сл. п., Вял. Рож. (А. Сержп., КАБСП). Схадзіў неяк на вечарынку, агледзеўся, што ў хлопцаў касцюмы — дык і не жыў: хаць [хоць] трэсні, хаць лопні, але купі і яму такі дарагі. Гл. р., пас. Я. Куп. Не абма*ніць — і не жыў. Навагр. р., Падкас.Гл. ЯК НЕ ЛЫСЫ.Гл. НОСУ НЕ ЎБІЦЬ. Часам, калі, у некаторых выпадках.  І НЕ ЛЫС. І НОСУ НЕ ЎБІЦЬ. ІНШЫ РАЗ, ІНШЫМ РАЗАМ. У мяне іншы раз так галава баліць, што, здэцца [здаецца], во-во звар'яцею, во-во на сцяну кінуся. Мін. р., Раг. Як да году, — іншы раз поўна ў лесе [грыбоў], а сёлета не вельмі што. Малад. р., Удр. Іншым разам уздумаюць і прышлюць якую сотню мне на абходак. Мін. р., Відаг. А іншым разам мне лепш аднаму, без хаўрусу, у грыбы ісці. Малад. р., Радашк.каму. Усё — і прытулак, і сяброўства, і блізкасць.  І ПЕЧКІ І ЛАЎКІ Разгледзеўся ён каля агню, ажно гэта хлопцы з яго вёскі. От ён і пытае ў хлопцаў, ці не ведаюць яны, што ў яго робіцца дома, як там адна жонка спраўляецца з гаспадаркаю. — А якое ёй ліха, — кажуць хлопцы, — як цябе не было, дык дзяк зрабіў там і печкі і лаўкі. Сл. п., Чудз. (А. Сержп., КАБСП). Яго там і печкі і лаўкі. Ваўк. п. (М. Фед., ЛБ, ІV). Параўн.: і седала і едала
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знакі націску, каб словы лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

зваряцею, падехаць
14 👁