Аддала [прадала] цыбулю за няма нішто: вельмі навезлі багата [на базар]. Гл. р., Кл. Параўн.: Як аддаваць [прадаваць] за нішто, то павязу дадому. Тамсама.За нішто (мець кагосьці, ставіцца да кагосьці), не лічыцца з кімсьці.Яна [нявестка] у іх за няма нішто, не любяць, не шануюць. Гл. р., Слаўк.Гл. ЗА НЯМА НІШТО.З адцен. асудж. Скончылася, канец чаму для каго.Запа*ла ёй кля*мка ў мяне жывіцца! Карэл. р., Лукі. Пачакайце ж! Вось стане новы [старшыня], западзе вам кля*мка! Не будзеце рабіць так, што ўсё каб сабе. Тамсама. Не цягайце скварку. Кончыцца [не стане сала] — западзе клямка, будзеце аб адным хлебе сядзець. Кап. р., Аксам.З адцен. асудж. Занатурыцца, закапрысіць і без падставы, прычыны выказваць нязгоду ў нейкіх дзеяннях, у нейкай справе.  2. З Дзюдзюном калі — дык і пагамоніш, ён і зрабіць умеў, а калі як западзе клямка — што ні зробіш, хоць здохні, "не так!". Слова яму не ўласціш. Расказвалі ж, з сынам стога кідаў. Як ні падасць сын [пярэбірак сена на стог], то ён граблямі ўвесь пярэбірак ссуне дадолу, на зямлю. Гл. р., Кл. Што? Ужо клямка запала? Занатурыўся? Усё табе аднаму не так!.. Тамсама.Па- свойску, як з раўнёю (размаўляць, абыходзіцца з кімсьці).  ЗА ПАНЕ-БРАТА. ЗА ПАНЕ-БРАЦЕ. Рад..., што такія важныя гавораць з ім за пане-брата, дый вушы развесіў. Сл. п., Чудз. (А. Сержп., КАБСП). Ды я з ім за пане-брата! Давай сходзім. Асіп. р., Дубр. Гл.: на пане-брат. ЗА ПЛОТ Яго работы ніхто за плот не валіць, [каваль] ён добры, а людзі яны — хай бог крые! Уш. р., Вашк. Цыган сваё хваліць, а чужое пад плот валіць. Бабр. р., Гл. Сваё хвалі, а чужое за плот валі? І ў людзей жа ёсць вочы, убачаць самі. Асіп. р., Вер. Сваё хваліць, а чужое за плот валіць. Гл. р., Стражы*. Першае цялятка гаспадар за плот валіць. Гл. р., Кл. Сваё як толькі хочаш хвалі, а майго не гань..., пад плот не валі. Мін. р., Салом. Першае шчанятка за плот кідаюць. (І. Насовіч, СПБ). І цыган свайго каня хваліць, пад плот валіць, але хваліць ды яшчэ і кажа: "Памажы падняць, дык будзем мяняць". Кап. р., Аксам.За нішто, без прычыны, без патрэбы (біцца, сварыцца, спрачацца і падобн.).  ЗА ПУСТЫ МЕХ. Ці ты забыўся? Такія ж яны: пасварацца, а то дык і паб'юцца — так, за пусты мех. Гэта ўжо ў іх з дзядоў, муся. Віл. р., Раёўка. Гэтак жа! Дзе б падумаў, разважыў, дык не! Сварыцца!.. А каб за што? За пусты мех, далібог! Я і не бачылася, не тое, што нагаварыла. Тамсама.куды. ЗАПУСЦІЦЬ ЖУРАЎЛЯ куды. Зазіраць, заглядаць, падглядаць.  ЗАПУСКАЦЬ ЖУРАЎЛЯ А ты смела прайдзі і запусці жураўля, раз так хочацца [ведаць], што там такое. Рагач. Нас вучыў стары-старэнькі з-пад Мінска. Падгледзець ніколі не даваў. Толькі… — а ён: "Ужо запусціў жураўля? Ужо жураўля запусціў? Няма чаго запускаць жураўля!" Нар. А помніш, як Пётр Аляксандравіч: "Не запускай жураўля!"? Рагач. Параўн. (у руск.): запустить (запускать) глаза
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знакі націску, каб словы лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

пабюцца
13 👁