той (sic!) Сібір. — А памру, сказаў, дома. Гл. р., Зубар. Закавалі гэта таго хаджаіна [гаспадара]
ў калодкі і павялі ў астрог. Маз. п., Луч. (А. Сержп., СРБП, 1911).каго. Гл. ЗАКОЎВАЦЬ У
КАЛОДКІ каго.ЗАКРУЦІЛА (закруціць) У ГАЛАВЕ
Закруціла ў галаве, дык хату прадаў. Кап. р., Ванел. Яго не ўгадаеш: раз добра, а другі — як у
галаве закруціць. Мін. р., Раг.
Параўн. (у руск.): взорело (взоредет) в голову.
ЗАКУСВАЦЬ ЯЗЫКОМ. ЗАКУСІЦЬ ЯЗЫКОМ.
Мусіць, ніхто такі не праціўны і гідкі, як п'яніца. Вып'е, а закусіць языком. А тады глядзіш —
ужо чуць грабецца. Гл. р., Хал. Бо, ведама, у малых карчомках заўжды нічога няма. Мужыкі
п'юць гарэлку ды закусваюць языком. Сл. п., Вял. Рож. (А. Сержп., КАБСП). Як будзеш піць і
языком закусваць, дык нейкая хвароба, пабачыш, укінецца. Гл.Гл. АСІНКАЮ (асінкі)
ЗАЛАМАЦЬ.ў каго, чые. З адцен. захапл. Умелы, ручы, умее рабіць добра і хутка.
ЗАЛАМАЦЬ АСІНКАЮ (асінкі).
ЗАЛАТЫЯ РУКІ
Тая, што за Іванам, — дык у яе залатыя рукі, нічога, што з твару не вельмі. У дарозе з Тур. у
Ярэм. (Карэл. р.). А ты б хацеў, каб і паглядзець — хоць вады напіся і каб рукі залатыя?
Тамсама.Дакараць сябе, вельмі шкадаваць, што не так зрабіў, не выкарыстаў мажлівасцей.
ЗА ЛОКАЦЬ (локці) (сябе) КУСАЦЬ (грызці).
Сказалі, што нібыта майго Алеська прыгналі [немцы ў гады вайны] у лагер, недзе ля
Бабруйска, я кажу: "З'ездзі, Аляксейка, ці схадзі — як можаш! — бо баронь божа што, да
смерці за локці кусацьмеш сябе". Гл. р., Кл. За локаць укусіў бы, але позна, назад ужо не
вернеш. Тамсама. Каб ты не гэтакі быў, каб вар'ята таго не слухаў, то не кусаў бы сябе за
локці, жыў бы з дзеткамі, як жыў. Мін. р., Салом. Прыязджаў мужык, дык пабаялася хату,
карову кідаць, думала, ён сюды вернецца. А цяпер чуем: з другой ён сышоўся. Вольга за
локці кусала: "А хай бы ж я ехала!" Уш. р., Арэх. За локці грызла, бабачкі, валасы на сабе
драла. А што зробіш? Не вернеш дзіцяці, рук сваіх не падложыш. Карэл. р., Лукі.каму. Гл.
ВОЧЫ ЗАМАЗВАЦЬ каму.
ЗАМУЖ БРАЦЬ
каго. ЗАМУЖ УЗЯЦЬ каго. Жаніцца з кім. Яна ўжо была ў лецях, а замуж ніхто не бярэ. Сл.
п., Чудз. (А. Сержп., СРБП). А каго ж Змітраў Толя бярэ замуж? Гл. р., Кл. Каб хто замуж
узяў, то не шкадаваў бы: хай сабе не вельмі з пагля*ду, але — чалавек!.. Малад. р., Радашк.
Дзе мне? Ніхто замуж не бярэ. Барыс. р., Вял. Трасц.ЗА НЯМА НІШТО (што). 1.
Перастань ты ў вочы лезці. Каб за што, а то за няма нішто лезе сляпіцаю ў вочы. Гл. р., Барб.
А чаго там за няма нішто гвалт падымаць? Светл. р., Асташк. А давайце пагаварыце з вока ў
вока. Чаго там? Ці гэдак [гэтак] бэсціць за няма нішто? Малад. р., Радашк. Сварыліся за няма
што. Тамсама. Не сышліся за няма што. Мін., Камар. Усяк у іх бывае. Калі дружаць, а калі за
няма нішто ў казлы гуляюць. Мін. р., Астр. Гарад. За няма нішто змяшае з гразёй. Малад. р.,
Радашк.Вельмі танна, за нішто (прадаць, купіць
Дадатковыя словы
варята, взбредет, взбрело, выпе, зездзі, пюць, пяніца
15 👁