Параўн. (у руск.): драть нос, задирать нос. НОС ПАДЦЕРЦІ. Гл. ПАДЦЕРЦІ (уцерці) НОС. НОС УЦЕРЦІ. Гл. ПАДЦЕРЦІ (уцерці) НОС. НОСА (носу) НЕ ЎБІЦЬ. НЯМА ДЗЕ НОСА (носу) УБІЦЬ. Цесна, непраходна. А кругом шумеў божы гай ды стаяў з веку густы ды цёмны, што і носу не ўваб'еш. Сл. п., Бох. (А. Сержп., КАБСП). Кончылася дарожка, ды пайшоў такі густы лес, што і носа не ўбіць. Сл. п., Вял. Рож. (А. Сержп., КАБСП). Цяснота, што ў тую канцылярыю не ўваб'еш носу. Гл. р., Кл. Ты каб пабачыў! На церабяжы так пазаростала, што носу не ўбіць. Тамсама. Столькі ўсяго ў хаце, што і носа няма дзе ўбіць. Люб. р., Чыж. (Лінг. зб.). Назбіралася людзей, што носа няма дзе ўбіць. Тамсама. НОЧ У НОЧ (ночка ў ночку). Штоноч, кожную ноч (ночку), не прапускаючы ніводнай ночы (ночкі). У аднаго гаспадара была поўная яма картопель [бульбы] каля дарогі, а сусед яго ноч у ноч падыходзіў з мяхом дый выносіў картоплі. Ваўк. п., Шыл. (М. Фед., ЛБ, ІІІ, 2). Мне і грошай тых не трэба. Ночка ў ночку старажаваць? Вартаваць? Ці свята, ці нядзеля — ідзі, як вада, і ідзі. Малад. р., Кр. А мой мілы дома не начуе, ночка ў ночку на кані гарцуе. Віл. п., Зім. (Р. Шырма, БНП, ІІ). НЯДОБРАЯ РУКА. Гл. ЛІХАЯ (нядобрая) РУКА. НЯМА ДУРНЫХ! 1. Рашучае выказванне нязгоды з кім, адмаўлення (ад прапановы, умовы, занятку). — Так рана, Францавіч, дахаты? — А ліха яе бяры з рыбаю: холадна. Няма дурных сядзець у гэткую халадэ*чу. Мін. р., Астр. Гарад. Ці хто яго праў! Лёну няма, а каб і быў? Прадзі, снуй, вытчы… Няма дурных цяпер прасці і ткаць. Купіў гатовага, — галава без клопату. Пух. р., Скобр. Вы бы знали! Как мне понравилось это. Переехали в Минск, и в первый день на работе услышала от тети Альжбеты (уборщицей работала): "Няма дурных". Как-то сильно, звучно и мягко, неоскорбительно. Вот как я восприняла. Мін. 2. Не абманіш; не спадзявайся, што не разбіраюся, не разумею. Няма дурных за свет ехаць. Хочаш — сам едзь, а мяне не падбукройвай. Гл. р., Кл. Няма дурных: расці*, расці* (гарбузы), а гарбузікі прадавай… Тамсама. Параўн. (у руск.): нашел дурака! НЯМА ЗНАЦЬ. Невядома. На* ж табе ўсе грошы, калі ты ўкраў. Але чаму не прызнаваўся раней? — Сказаў гэтак, і няма знаць, дзе дзеўся. Сен. п. (Е. Рам., БС, ІV). Брала дваццаць рублікаў, і няма знаць, дзе падзеліся. Бых. Няма знаць і цяпер, хто тут хадзіў. Тамсама. Няма знаць, як сказаць. Тамсама. Цяпер ён гукае няма знаць каго. Гом. п., Выл. (Е. Рам., БС, ІV). Даў закуску няма знаць адкуль і дос [досыць] усім. Сен. п., Шарн. (Е. Рам., БС, ІV). НЯМА РАДЫ. 1. Безвыходнае становішча, няма выйсця, няма ратунку, нічога не парадзіш. — А закусваць маеш? — Не. — То... я цябе пачастую! Няма рады, ідзе чалавек. Сак. п., з-пад Сух. (М. Фед., ЛБ, ІІІ, 2). Пацягся чорт у балота; ужо не бяжыць, а паўзе чуць не ракам