лексікі для нарматыўнага ўжывання. Н а гэта былі свае
прычыны. Галоўная з іх - гэта былая тэорыя выдзялення
на ўсходняй славяншчыне ўсеагульнай мовы (рускай) з
нацыянальных моў. Па гэтай прычыне наглядалася ў свой
час стрыманая тэндэнцыя да захаплення беларускай мовай
таму т олъкі, што яна не р уск а я, а значыць i
"неперспектыўная" у сваім развіцці, тым больш яе народна-
гутарковая форма. Гэта ў нейкай меры нагадвае думку
В.Р.Бялінскага наконт еўрапейскага i азіяцкага арэала, у
сувязі з тым ён пісаў: "Пара нам перастаць захапляцца
еўрапейскім таму толъкі, што яно не азіяцкае, але любіць,
паважаць яго, імкнуцца да яго таму толъкі, што яно
чалавечае".1
Моўнае багацце беларускіх гаворак у значнай меры
дапаўняе лексічную сістэму нашай нарматыўнай мовы
трапнымі намінацыямі. Гэта вынікае з моўнай сітуацыі ў
Беларусі - заканадаўчага прызнання функцыянальнай ролі
беларускай мовы, як i рускай, на дзяржаўным узроўні.
Перспектывы яе нарматыўнага развіцця ставяцца i
вырашаюцца на народна-нацыяналънай моўнай аснове.
Сабрацъ у одно месца ўсю зафіксіраваную да сучаснага
моманту лексіку жывых народных гаворак - важнайшая
задача беларускага мовазнаўства. За гады, якія прайшлі з
часу першых запісаў узораў моватворчасці беларускага
народа, накоплены выключна багаты лексічны матэрыял,
які, аднак, раскіданы па розны х вы даннях, часам
малодоступных, а то і зусім недоступных масаваму чытачу.
Ніхто не займаўся сістэматызацыяй гэтага матэрыялу. I
толъкі зрэдку трапляе ён у поле зроку спецыялістаў.
Між тым, дыялектная лексіка не можа не выклікаць
да сябе цікавасці з пункту гледжання задач далейшага
ўзбагачэння i ўдасканалення выяўленчых магчымасцей
літаратурнай мовы. Асаблівую ж каштоўнасць мае яна ў
навуковых адносінах: улік яе дапамагае вырашацъ розныя не
толъкі лінгвістычныя пытанні, але i такія, якія датычацца
гісторыі, этнаграфіі, літаратуры, мастацтва беларускага
народа. Карысна мецъ пад рукамі пералік дыялектнай лексікі
9 👁