пераплаў пера + плавацъ, парог - пераступ пераступіцъ,
парус - вятруг вецер, пасажыр — сядак сядзецъ, патэльня
- скварніца скварка, пахмелка - нашчанне нашча,
паштальён - лістанос ліст + насіць, паясніца - хрыбеціна
хрыбетп, хадок - шагун ишгаць, помнік - надгробак
над гробам, прасщуда - празяба празябнуць, іиыла
накалючка накалоцъ, прылазнік - прымылънік
прымылъня, прымак - прыпгула прытуліцца, прыпынак -
пачаканка пачакаць, пужала — палохала палохаць,
пякарня - хлябоўка хлеб, ралля - пашніца пахаць,
рымар - хаму тар, химутнік хамут, сабака - кусака
кусацъ, сажанъ - шагамер шаг + мерыцъ, самавар -
самагрэй сам + грэцъ, седала - курнік куры, сіло -
пленіца пленіцъ, соня - спёха спацъ, спроба - спытак
спытацъ, спявак - пявун, пяюн пецъ, маяк - мігак
мігаць, мішэнъ ~ цэлънік цэліцъ, субяседнік - размоўнік
размаўляць, судна - плавенъ плавацъ, сцежка - сляднік
след, тапачкі - басавікі босы, тост - заздаровіца за
здароўе, умывалънік - мытнік мыцца, цыгарка - зубленка
зуб, цыпкі - рэпанкі рзпацца.
Матываваныя народна-гутарковая лексіка прыметна
пашыраецца і на дзеясловы. Характэрна, што адны і тыя
ж значэнні або іх адценні ў дзеясловах матывуюцца
адпаведнымі іменнымі ўтварэннямі:
часцей назоўнікамі: веяцъ - ветрыцъ вецер, гаряапаніцъ
- гарлацъ горла, натачыць - набрусавацъ брусок,
нацалавацца - нацмокацца цмоканне, начавацъ -
начлегавацъ начлег, накрэмзацъ - нагрэзіцъ гразъ,
падсуседзіцца - прысябрыцца сябар, пажлукціцъ - пазаліцъ
зала, пакрычацъ - пагарланіць горла, пахаладацъ -
зазімнецъ зіма, пацецъ - прэліцца прэласцъ, пеніцца -
бурбыліцца бурбалка, плакацъ - слязіць сляза, прадрацца
- прадзірыцца дзірка, пратапіць - працепліцъ цяпло,
прачакацъ - прачасавацъ час, раздзъмухацъ - уздымацъ
дым, свідравацъ - буравацъ бур, стругацъ - рубаніць
рубанак, угнаіцъ - ужыравацъ жыр, укіснуцъ - укваснецъ
квас, усміхнуцца - улыбіцца улыбка, чокацца
Дадатковыя словы
гбрла, хймутнік
10 👁