Юзэфа Мацкевіч

Юзэфа Фларыянаўна Мацкевіч - выдатная беларуская мовазнаўца, класік лінгвістыкі. Нарадзілася ў вёсцы Ухлё на Віцебшчыне ў беднай сям'і. У восем год Юзэфа зрабілася сіратою. Пасля сямігадовай школы яна вывучалася ў Магілёўскім педагагічным тэхнікуме, а пасля на факультэце мовы і літаратуры Мінскага педагагічнага інстытута. Падчас вайны была сувязной у партызанскай брыгадзе «Смерць фашызму». Пасля вайны яна пачала працу ў Інстытуце мовы, літаратуры і мастацтва АН БССР. Паступова яна стала кіраўніцай усёй дыялекталагічнай працы ў Беларусі. Важнай работай стаў "Дыялекталагічны атлас беларускай мовы" (1963), які выйшаў пад яе кіраўніцтвам і яўляў сабой ўнікальны збор лінгвістычных карт і сістэму геаграфічнага размяшчэння гаворак. Неабходнасць у большай гістарычнай і лексічнай глыбіні даследаванняў прывяла Юзэфу да стварэння "Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак", што заняло 30 гадоў. Ён выйшаў у друку ў 1993-1998 гг. Гэты пяцітомны твор складаўся з 1792 лінгвістычных мапаў і стаў практычна энцыклапедыяй лексічных багаццяў беларускіх гаворак. Юзэфа Фларыянаўна Мацкевіч заўсёды дзейнічала на перыферыі даследаванняў, вырашаючы важныя задачы лінгвістычнай навукі. Яе талент, актыўнасць і кіраўніцкая роля ў стварэнні вядомых атласаў зрабілі яе выбітнай фігурай у гісторыі беларускага мовазнаўства.