Хітры Дзяніс Быў такі хлопец, Дзеніс зваўеа. Ж ыў так о сіротою, не було нікого у ёго. Ну, вон шчо ж надумаўса? Пойду я ў паробкі. Дзеніс, значыць, хоцеў неяк ожывіцца, шоб за хозяіна як-небудзь ужо стаці! Пошоў вон у паробкі чоловеку служыць на год. «Знаеш, шо ты мне дасі,— вон каж э тому чоловеку,— дасі мне коня-трэцека. От я ў цебе буду,— каж э,— год служыць». Робіў, робіў год. Д аў господар ёму того конюшка. Дзеніс узяў конюшка да пусціў ёго на пашу. Бах, узяў да на П етра воўк да з 'еў гэтого конюшка. Ну, шо ж ты будзеш робіць? Ужэ завош чо служыць? Нема завошчо. Ужэ ж воўк конька з 'еў. П ош оў к другому. «Знаеш шо. Я цебе буду год служыць, ты мне загон пшэнщы дасі. Я цебе буду год робіці за гэтае самэ». Ну, вон узяў ёго. Робіць той год. Прышлосо на спаса, гроза веліка ўзеласа. Выступіла хм ара i ўзела тую пшэніцу гэтты збіла ўсю чысто. Збіло, змеш ало з землёю. Дзеніс уж э кінуў i другого. А ш о? Нема за шчо служыць! Пошоў. Ідзе да йдзе, ўстрэчае, значыць, чоловека. «Куды ты, чоловечэ, йдзеш?» — говорыць той Дзенісу. «А йду, хочу за паробка йдзе-небудзь стаць».— «То ходзі ко мне да стань». — «Д авай!» Вот вон роботаў год. Настроілі ёму обед. А вон ёго ў сумку й подаўса. Й дзе да йдзе. Ну, стрэчае чоловека. «Чоловечэ, а куда ты йдзеш?» — «А куда я йду, кого доброго страну, з тым пообедаю». — «А ты хто есць?» — «То я Петрб». — «Ой, ек Петро, то йдзі, я з такім говорыць не стану. Ты мне таку порчу зробіў, шо й конец». Й дзе да йдзе, сустрэчае зноў, жэншчына йдзе. «А куды ты йдзеш?» — «А куды? Кого доброго страну, сяду, пообёдаём».— «А хто ты есць?» — «Я — смерць». — «Ты есць правільная, ты, значыць, берэш крывого, слепого i багатого й бедного, не бракует нікім. С тобою давай сядом, пообедаём». Селі воны i обедаюць. «Ты знаеш ш о? — каж э смерць.— Я дам тобе шхрн, ек забагацець. Ты зробіш са знахором, дохтуром. Ты прыдзеш i будзеш мене бачыць. Ніхто ні бачыць, а ты менё бачыціме. Я буду ў ногах у хворого, то ты дасі воды да нап'ецца хворы, дай поздоровёе. Ну, як я буду седзець у головах, то ты уж э гэтому не лекар. Не будзе вон». Ну, Дзеніс гэты самы пошоў i га стаў робіць. Забагацёў. Несуць i везуць ёму добро. Ёсцека i поверх ўсего i грошы. Hy, ожэніўса вон, сталі дзеці, стаў жыць багато. Вот ёму захацелоса знаць про свою смерць. Я ж людзям каж у, а сам не знаю. Ш о вон надумаўса? Зарэзаў целя да ўзяў у ш куру ўвобраўса, заш оў на росходные дорогі i лёг. А вон знаў, кудой гэта смерць ходзіць. Лёг, лежыць, а вона йдзе. Прышла вона, ногой ёго покорпала дай каж э: «Дзеніс сем год будзе жыць на свеці, да волы ёму дадуць смерць». Так вон усхопіўса у тэ ўрэм'е дай каж э: «А х ты моя голубонька, дзякуй тобе, шо ты мне сказала, як мне смерць будзе». А вона каж э: «Вот, брат Дзеніс, ты,— каж э,— знаеш свою смерць, но людзям не знацімець уж э». Той Дзеніс уж э не ўгадвае. Бачыць Дзеніс, шо дзело плохо. Быў у ёго лёх, збоку трошкі ў хлёвё. Вон ўбачыць, шо дзело плохо. Вон узяў да шо надумаўса: я того хлеўка запалю, нехай вон горыць, да буду крычаць: «Гвалт, лю дзі!» Д а буду лезці сам у той огонь. Д а скаж у: «Л ю дзі, вот усе там мое пропало, я цепер уж э нічого не м аю!» Ну, вон шчытаў, шчытаў тые годы йузабуўса той самы Дзеніс, шо сем год. Веліка ноч була. Спасуўка, колісь воламі робілі. Myxi, значыць, ек нарэзалі тые волы! Той
Дадатковыя словы
голуббнька, дбхтуром, й^за, напецца, ёмў, ўрэме
1 👁