Тураўскі слоўнік (1987). Том 5. С-Я. І. Я. Яшкін, Г. А. Цыхун, А. А. Крывіцкі

ЧЫРЫЧЭНЯ' н. Птушаня чырковай качкі. Чырыцка вувела з канаві чырычэнята i сховаласа. B. Малешава. ЧЫРЭ'Ц м. Чырок (самец). Запясочча. ЧЬГСЛЕНКА ж. Тры ніткі асновы, пры ўкіданні ў бёрда. Луткі. Тры трасціны ў бёрдзе. Хотамель. Перан. любыя тры прадметы з сукупнасці аднародных прадметаў. Було дваццаць п'яць гусенят, a цепер чысленка зосталаса. M. Малешава. ЧЫСЛО' н. Дата, парадкавы нумар дня ў месяцы. Запясочча. А У ч ы с л е. Пра пастаянную дату. Благовешчэнье у числе, а паска блудзіць i тройца не ў числе. В. Малешава. ЧЫ'СТО 1 прысл. Чыста, прыбрана. Заутра прочыста, шчоб у хаце было чисто (прымаўка). Цераблічы. 2 злучн. Як быццам, дакладна. Чисто Левон говорыць у паціфоне. Цераблічы. А У в ё с ь (у с я, у сё i г.д.) чысто. Начыста, поўнасцю, без рэшты, без выключэння. Воўк подавіу усе чисто! Сямурадцы. Выступіла хмара i тую пшэніцу збіло усю чысто, змешало з землею. В. Малешава. Заліў дождж чисто усе, усе поплыло. Луткі. Усе чисто дзеўкі до гуры! Сямігосцічы. ЧЬІСТОПОКРО'УНІК м. Нейкая лекавая расліна (?). Од жолудка чыстопокроўнік п'юць, од малокровія, i бувало, жонкі ёго п'юць, як сходы булі. Луткі. ЧЫСТОТА' ж. Чысціня; нешта вельмі чыстае. Там у іх жабер'е на водзе, а ў нас вода — чистота. Запясочча. ЧЫСТОЦЕ'Л м. Чыстацел. Чистоцела корэнь розлимуецца i націраеш мозоль i борддаўкі. М. Малешава. ЧЫСТОЦЕТІЬНІК м. Toe ж. В. Малешава. ЧЫСТУ'ХА ж. Чысцёха. Вона б була чыстуха, одно шчо не бачыць. Луткі. ЧЬЕСТЫ прым. 1. Чысты, белы, ахайны. Чисты, мути чоловек. Кароцічы. Прыдзе прэчыста, то берозка чиста (прыкмета). Старажоўцы. Ему нема коль ŭ шмацья чышчэйшэго накласці. Луткі. 2. Празрысты. Бела вода, чиста, як у Струмені. Запясочча. Гэто чыста вода, можно піц. Тураў. 3. Без прымесей (пустазелля i інш.). Ек чыста солома, то на посцел косілі пожню. М. Малешава. 4. Не сапсаваны. Ожыны чистые, у ix i чэрвей нема. Хачэнь. Опэнькі чистые, кругом дубового пня ростуць. В. Малешава. Яблука чистые, нехай бы шчо построіла. Мачуль. 5. Надзейны. Самэ чистэ дзело — зварыў, зжарыў да з'еў свежи гриб. Хачэнь. 6. Сапраўдны, выліты