ЧОРНУ'ШКА, ЧЭРНУ'ШКА ж. 1. Расліна чарнушка. Добра у хлеб чорнушка, вона не вадзіц. Запясочча. У чэрнушкі зёрнета, як у маку, іх кідаюць у хлеб, у копусту квашону. М. Малешава. 2. Сорт цыбулі. Чорнушка — сёенка цыбуля, у ее голоўкі малые на гэты год. Цераблічы. ЧО'РНЫ прым. 1. Чорны. Чорна курыца под плотом кубліцца (загадка). Г арбу за (адгадка). Сямігосдічы. Кажуць, шыхуе тому дому, дзе хазяін чорны, да кота норного дзерокыць, да пеўня, да собаку (павер'е). Луткі. 2. Цёмны, смуглы. Пока i пом'ёр, то буу на від чорны од горэлкі. Луткі. Загарэлы. Мое дзеці чорные, так запекліса на сонцы. Луткі. 3 перан. Змрочны, прыгнечаны. Ядзя пошла забіта, така чорна. Мачуль. Д Ч 6 р н ы барон. Сорт вяргіні. Альпень. Ч о р н а б о л і з н я. Чума. Чорна болізня рантом схопІць кого. Аздамічы. Ч о р н а боль. Тое ж (?). Чорное бдлі ему! (праклён). Пагост. Чо р ны бус ь ко. Чорны лясны бусел. Чорны бусько ў лесе, дзе самы вушэйшы лес, там вон кубло зробіць. Бярэжды, Ч о р ны вол. Пра дяжкія абставіны, бяду. Колісь бабу казалі: ек наступіць чорны вол на ногу, то знацьмеш усе (г. зн. гора ўсяму навучыць). Луткі. Ч о р ны год. Тое ж. Як прыдзе чорны год, то попомніш. Луткі. Ч о р н а га р а ч к а. Пра нейкую страшную хваробу (у праклёне). Шоб цебе гарачка чорная з'ела да поймала, ек ты мене не слухаеш! Старажоўцы. Чо р ны дз ень. Цяжкае становішча, цяжкі час. Надо положыць на чорны дзень грошэй. Старажоўцы. Чо р ны знак. Радзімка. Запясочча. Ч о р н а к н і жк а. Лячэбнік, даўняя кніжка з рэцэптамі прымянення зелля. У мене була чорна кніжка колісня, по ей лечыліса. Хачэнь. Чо р ны л е с. Чарналессе, лісцевы лес. Чорны лес — то дуб, ольха, ясень, граб, орёшына. Аздамічы. Ч о р н а ожына. Від ажыны. Чорные ожыны ек маліна, у корчох наемдса. М. Малешава. Ч о р н а хм а р а. Навальнічная, цёмная хмара. Чорна хмара ідзе з западу, мо дождж будзе. Луткі. Ч о р н ы ц i х. Ціф (у праклёнах). Хай на цебе ліхо, хай на цебе чорны ціх! В. Малешава. ЧОРНЯ7ВУ прым. Чорнавалосы. В. Малешава. ЧОРТ м. 1. Чорт, міфічная істота, што жыве ў бал оде. Росказвалі, шо буў нейкі ў Ендрыёў знахор, то оддаў жонку чортом да завёсілі ее ў клёці, у кольбёлі ў дзіцячой. В. Малешава. Му ж браты родные, а ву ж чорты
Дадатковыя словы
бўс, вўшэйшы, жбнку, зела, корчбх, кўбліцца, кўрыца, павере, помёр, чортбм, чэрнушка
0 👁