роблены 967 родзіна роблены,—см. под раЫцъ. рог, рогу, з рогам, на розе, зват. рож а; мн. ц. рогі, рог( рогаў), рагамі, 1. рог животных. Ар.; Нел. 564. Д обра зрабіў Бог, ш т о ня даў сьвіньнірог; ян а б увееь сьвет пабала. Послов.—бодливой корове Бог рог не дает. Ар. П ш чала сядзіць у каровы на розе. Ар. Карове т рэба р о гі еьпілаваць. Ст. Уменыи. ражок-КСІ, мн. ч. рож кі-каў. Ар.; Шел. У баранчы ка яш чэ м аленькіярож кі. Ст. 2. твор. р о га м, на р а гу; мн. ч. р а гіго ў—угол чего-л.(с внешней стороны, вершина угла, С.). Ар.; Нел. 564; Ксл.; Шел.; Гсл. Х о м к а пры ст оіў за р о гам будкі. Гарэцкі: Песьні 71. Удырыўся лобам аб р о г столу. Нсл. П акладзі на ра гу пуні. Слабодка Куз. (Ксл.). Уменыи. ражок, мн. ч. раж кі-коўком. 3. род. рогу, на рагу, твор.рогам, мн. ч.рагггоў, рагом, рагі, рагамі, на р а го х—угол улицы, образуемый пересечениям ея другой. Нсл. 564; Ар. Жывецъ на рагу гэт ае вуліцы. Нсл. А д рогу другі двор. Нсл. Ваша хат а на рагу. Гсл. Д ом на рагу. Смл. (Даль). Ідзі к т аму А брам у, ш т о жывецъ на рагу. Ст. На т ы м рагу жывецъ. Віцебск (Ксл.). зьбіц ь Каму р о г (р о г і), о людях—укротить кому-л. гордость. Зьбіў ям у рог. Нсл. 564. уцерці р о г і—тоже. Нсл. рогат-ату, предл. и зват.-аце, м.—хохот. МГсл.; Ар.; Ксл. Р огат зъ яго справілі. Кузьміно Сян. (Ксл.). Р огат у нарабілі зь яго — вуй ко лькИ ст. А дт уль ізноў пры ляцелі гукі карагодны х песьняў, рогат дзяцю коў. ЗСД. Хлапцы з друж ны м рогат ам браліся ізноў за пат рэт. ЗСД. Рогат ам сваім разбудзілі дзецянё. Нсл. 562. 2. ржание. Нсл. 562. К онскі р о гат чуцен. Нсл. рохаць-аю-аеш-ае, звукоподр. 1. о свинье: хрюкать, сзывая поросят. Нсл. 567. СъвЫъня рохае, парасят ы гукае. Нсл. 2. выражать заметными знаками сильное расположение к кому, или вздохами тоску по ком. Нсл. 567. Так i р о ха е па ім дзеўка. Нсл. Над дзецьмі т ак i рохае. Тм. Досщ ъ т абе рохаць па дзяцяці. Тм. рохнуць-ну-неш-не, 1. хрокнуть. Нсл. 567. Штосъ сьвіньня р о хн ула ў пуньцы. Нсл. 2. быть влюблену, быть привязану, показывать знаки привязанности. Нсл. 567. Так i ро хн е па ёй. Нсл. Рохнуць па дзяцёх, па матцы. Тм. рохкаць-яе, несоверш.—Хрюкать. Ар.; Гсл.; Шсл. Сьвіньня голодная рохкае на дварэ. Ст. Рохкае СЬвІНЬНЯ ў СЬвІНарНІКу. Гарэцкі: Песьні 61. р од I, роду, предл. роду, зват. родзе, м. 1. РОД. Уве лиц. рОДЗІШЧа-ЧЯ, собир., ср.—родня. Нсл. 564. Я кі ён сам, т акое яго й родзіш ча. Нсл. Зьгінь ты з цэлы м сваім родзіш чам! Нсл. 2. происхождение. МГсл. Н аш пан значнага роду. Нсл. 565. 3. родственники, родные: отец, мать, братья и проч. Нсл. 565. Ц іёсъцъу цяберод? Н ям а Ў м ян е роду. Нсл. Уменыи. раДОЧаКч к у—родня, семейство. Нсл. 465. Д алёка ж ыву ад свайго радочку. Нсл. Радочка свайго ніколі не абачу. Тм. 4. группа предметов, явлений, понятий и т.п., объединенных общими существенными признаками; род. 5. грам.— род. Род муж чы нскі, ж аноцкі, ніякі. род лю дзкі—род людской, человеческий. род войска, зороі—род войск, оружия, р од II, роду, предл. и зват.-дзе, м.—урожай. Нсл. 565. Сёлета род на пшонку. Нсл. родам, в знач. нареч. 1. ПО ПрОИСХОЖДеНИЮ. ніякім родам—НИ коим образом. Дел. 486{под,,н и к а к о й,). Н ія к ім ро д ам ня пры ладзіш ся. Дел. родны 1-ная-нае, 1. родной. Ар.; Шсл.; Гсл.; Нсл. 564. Родны я браты, а гэт ак сварацца. Ст. Ч аму, д зев а ч к а, не в я ч э р а еш у роднага т ат ачкі? ПНЗ, 41. Мы жа мне MOŬ родны брахнейка. Навасёлкі Стдуб.(Косіч 246). 2. родственный. Нсл. 564. Т олькі сваіх р од ны х зваў да сябе. Нсл. Усі родны я субраліся К яму. Тм. Ласкат. рОДНеНЬКІ. Тату хна м ой родненькі, ці пяю цъ свацьці песьні? Бародзінка Стдуб.(Косіч 238). Увелич. раднюсенькі. Тат ачка м ой радню сенькі, бачыла Я СОН дзіўню сенькі. Навасёлкі Стдуб. (Косіч 239). родны II, 1. крупный(хорошего роста, С.)- Нсл. 564. Родныя парасят ы. Нсл. Родная пш онка. Тм. 2. плодовитый. Нсл. 564. Родная сьвіньня па двананцацера парасят пры водзіць. Нсл. 3. плодородный. родзіна-ны-«е, ж., собир.— родственники. Нсл. 564; Ксл. Ён зазваў у сю р о д зін у ў госьці. Кулі Куз. (Ксл.). 3 усёю ро д зін аю сваёю п р ы ц ягн уўся. Нсл. Уменьш. родзінка-нк/нцы. Нсл. 564. Зводу ням а на гэт у родзінку. Нсл. Гэт а ж т ва яродзінка т ак папры яла табе. Тм
Дадатковыя словы
зброі—род, нкінцы, увелйч
2 👁