парабак 837 парадніца 4. пара году—время года. Гсл. Вяснушчая пара. Войстама. Восенская пара. Тм. Зімовая пара. Ар. 5. период. Старавечная пара. Пара Вялікага Княства Літоўскага. без пары—преждевременно, мгсл.; Ар. Без пары памер чалавек. Ст. Дахтары вымуць душу без пары. 3 Батлейю. будзе парой—времени достаточно. Ар. за парою—во время. За парою прыехалі дамоў. Ст. на пару—иногда, упару—вовремя. не ўпару—не вовремя. Не ўпару ты прыехаў. За прыеханъням тваім i ён узьявіўся. Нел. 519( под прыеханьне). парабак, (Ар.; Нел.; Шел.; Ксл.), парабок, (Нел.; Кушляны Аш.)-бка(бка),* мы. ч.-К І-К О ўком, мн. ч., предл.-кох, м.—годовой(наемный, Нел.) работник, Нел. 393; Гсл. батрак. Шел.; Ксл. Шмат парабкаў ён наймаў. Лю баш ова Выс. (Ксл.) Я табе ня парабак дарма рабіць! Ст. У парабкі наняўся. Нел. Добры гаспадар! двух парабкаў дзяржыць. Нел. Злосьць спаганяе на парабкох. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, Но. 2,1935 г., стр. 97). Уменьш. парабачак (Нел. парабэчак, Шсл.)чка. Узяў сабе на лета парабэчка. Ст. параб-щь-ляцъ,—см. под рабіць. парабГцца,—см. под рабщца. парабчанка-нта'-нцы, ж.—наёмная годовая сельскохозяйственная батрачка. Злосьць спаганяе на парабкох а на парабчанках. Лынькоў: Воўчы лог(Калосьсе, Но. 2, 1935 г., стр. 97). парабчаць, -чаю-чаеш-чае, несоверш. —быть в наемных работниках. Нел. 393. Каторы год у мяне парабчае, ды я нічога благога ў ім не дагледзеў. Нел. парагатаць,—см. под рагатаць. парахонь-ш, ж.—гниль, труха после гниения. Ваяводкі Віц. (Ксл.). Я Я К крануў сваю хату, дык яна, як парахонь пасыпалася. Тм. парахоука-к/, дат., предл. парахоўцы, ж.—коробка со спичками. (Ксл.) Падай Імне парахоўку! Падрэзы Чаш. (Ксл.). парахманёць,—см. под рахманёць. парахно-ня, ср.—труха, гниль. Войш. парахнёць—истлевать, Гсл. обращаться в парахню"— гниль. Соверш. спарахнёць —обратиться в прах, истлеть, парахня-нг-ш, ж. (НК: Очерки 224)— ГНИЛЬ. Шсл. Пунька твоя адна парахня: крані, дык i рассыпецца. Ст. парахва, парахвя-в/-в/, ж.—церковный приход. Шсл. Поп ад нас пераехаў у другую парахвю. Ст. парахвальны, парахвяльны-ная-нае —приходский. парахвянін-ша, предл.-іну, зват Ане, м. —прихожанин. парахвинка-нкі-нцы, ж.—прихожанка. парада-ды-дзе, ж. 1. совет. Нел. 473; Косіч 239; Ар. Зь ведамасъцю а парадаю старшых будзеш мачы заставіці. Стт. 311. Без мае парады зрабіў ты гэта. Нел. 2. совещание. Гсл.; Ксл. Зь ім (дубком) парады ветрык вёў. С. М узы ка юз. Ішоў дзяцюк к дзяўчыначцы, к сваей на параду. С ураж (К сл.). Пайду к добрым людзём на параду. Ст. парадка-дкі'-дцы, — уменьш. к парада 1. Нел. 473., совет. Парадкі імне ніякае ня даў. Нел. Уменьш. к парада 2—совещание. Пайду я к татку на парадку. Нел. 473. парадачка-чкі-чцы, уменьш. к парадка 1, 2. Ар.; Растсл. Хто ж імне дасьцъ, бедной, парадачку. Н ел. 473. Hi радачкі, ні парадачкі. С т. Устань, устань мой татачка, дай мне парадачку, як у сьвеце жыці. Рад бы я ўстаці, парадачку даці, сырая зямля дзьверы замяла. Косіч 239. парадак-дку, предл. и зват.-дку, м. 1. порядок в разных знач. Ар. У нас добры парадак. Ар. Няма ў іх ніякага парадку. Ар. 2. способ. На яго меньню парадкам статутовым адправена быці маець. Стт. 76. Усі справы судовыя парадкам, у том статуце навапраўленым апісаным, адправаваці маюць. Стт. 8. парадак адправаваньня судоў—процессуальный кодекс. Послы Вялікага Князcmea Літоўскага падалі нам (Гаспадару, С.) ку пацьверджаньню Статут, то ёсьць парадак адправаваньня судоў. Стт. 7. з парадку, нареч.—по порядке, последовательно. Калі стане ім з парадку галавы СЬЦІНаЦЬ. ВК ля Росі(ЛБ. II, 65). гнаць з парадку—рассказывать что-л. последовательно. Дел. за парадкам—по порядке, согласно установленного порядка. У гаспадарцы ўсё йдзець за парадкам. Ст. такім парадкам— таким образом. Вк. дзела парадку—для порядка, у парадку— в порядке. Ар. парадкаваць-кую-куеш-куе, несоверш. 1. приводить в порядок. Ар. См. парадчыць. Парадкуець яго да кету. НК: Бабы а, и. 2. вести в чем порядок. Нел. 476. Ты яшчэ ня ўмееш парадкаваць у гаспадарцы, няма чаго й брацца. Нел. Яшчэ стары парадкуе ў дварэ. Нел. Соверш. упарадкаваць— привести В порядок. Ар.; Воўсішча Сян. (Ксл.). Астап упарадкаваў усё сена ў пуню. Тм. Упарадкуй усё ў павеці. Ар. параднік-/кд, п р е д л А к у, з в а т А ч а, м.—советник. Ср. парадніца. парадніца-цы-цы, ж.—советница. Няма мае роднае сястрыцы, няма мае парадніцы, не зь кім мне парадзіцца. Пісараўка 1м гл.(С ерж п.: О тчет, 8). O Ŭ, МОЦІ, МОЦІ, парадніца ў хаце, парадзіла, як жонку караці; цяпер парадзь, як жонку хаваці. Из песни
Дадатковыя словы
парахвйнка-нкі-нцы, упарў—вовремя, ікд, ўпарў—не
9 👁