лалохаць 819 паладзіць палохаць-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш., т рех. 1. пугать(о ЛЮ ДЯХ,C.) Гсл.; Ap.; Шсл. Не палохай ты малых дзяцей. Слопіш ча Ш ацк. (Ш сл.) Не хадзеце ўдзень, не палохайце дзяцей. Рэч.(Пет. и, 262). Успомнеў сяло — не захацелася йсьці туды, палохала там нешта варожае, чорнае. ЗСД 177. 2. приводить в страх, смятение, запугивать чем-л., терроризировать. Соверш. адпалохаць—пугать того, кто тебя испугал(о людях); отпугать(о людях). Войш. Соверш. запалохаць—запугать(о людях, С.) Шсл.; Ар., терроризировать. Ня бойся, не запалохаеш вельмі мяне. Ст. напалохаць, — испугать. А р. Чуткі напалохалі сяло i возьнікаў. Васілеўскі (Полымя, 1919, У і, 194). Сьвята нядзелька прыходзіла напалохаць гэтую жонку. Уселюб Н.(Демид.: Веров. 97). Соверш. перапалохаць—перепугать(о людях) Ap. П р й ч. перапалоханы—перепуганный. Ap. Яабудзіла перапалоханая асалапелая гаспадыня. зсд 338. Соверш. спалохаць—испугать. Ap. Хто мусульманіна спалохае, у том іман(араб., вера) гіне. Кіт. 5869. Прич. спалоханы—испуганный. Ap. Пачуўся спалоханы Макрынін голас. зсд 322. палохацца-аюся-асшсл, несоверш.— п у гаться(людям, C.) Гсл.; Н сл. 462. Дзяцё вельмі часта палохаецца. Ш ацк.(Ш сл.). Не палохайся так, нічога няма страшнага. Нсл. Соверш. напалохацца—испугаться многим. Усе напалохаліся, як няжывыя стаяцъ. М ікольск М.(Демид.: Веров. 1896, II, 140). Соверш. перапалохацца—перепугаться(о людях). Ар.; Ксл. Чаго ты так перапалохаўся? Ст. С яло Куз. (К сл.). Губарнатар Аголін перапалохаўся. В асілеўскі(П олы м я, 1929, У і, 194). Соверш. спалохацца—испугаться. мгсл.; Ар. Як Адам быў у pai ізграшыў, ночы спалохаўся. Кіт. 77б. Глянуў на мяне, я вельмі спалохаўся. Кіт. 127a. Аўдоля спалохалася вельмі. H.(Демид.: Веров. 97). Мар'яна! Мар'яна! — двойчы гукаў яе, спалохаўшыся Лявон Гужэвіч. Дудзіцкі(Бацьк., Но. 49-50/435-436). палохлівы, (Нсл), ПалаХлГвЫ, (Ap.; Гсл.)вая-вае—пугливый(о людях, C.) Гсл.; Нсл. 462; Ар. Ён хлопец не палохлівы, ня дужа спалохаецца цябе. Нсл. Загарэўся агонь няяснае, палахлівае радасьці. зсдззб. Яна ірванулася наперад, потым быццам сунялася i ціха пайшла да таўпы, палахліва ступаючы па траве. Тм. 167. Палахлівы як дзеўка. Рэч.(Пет. и, 262). Нареч. палахлГва—пугливо(о людях, C.) мгсл. палойнік-ка, предл.-ку, зват. палойніча, м. 1. разливательная ложка. Ксл.; Растсл. Улі мне палойнік крупені. Пустынкі Сян. (Ксл.). См. палонік, апалонік. 2. головастик. Ксл. У к о п а н і п л а в а л і П алойнІК І. Варашылы Куз. (Ксл.). См. п а л о н ІК, к р у ц іг а л о ў к а. палон-ну, у палоне, зват. палоне, м. —плен. мгсл. палоненік-гка, п р ед л.-ік у, зват.-іча, м. —пленник. Нявольнікі ўперад ня маюць быці зь іншых прычын, адно палоненікі. С татут 1588г., хіі, 21. Кажны палоненіку свайму нічога дастамэнтам запісаці ня можаць. Стт. 342. Палоненікі ня могуць дастамэнту чыніці. Тм. 388. шлонетл-ная-нае—взятый в плен. Яка чэлядзь палоненая маець быці выдавана. Стт. 459. Чэлядзь палоненая, уцекьиы ад княжат, прышлі. Тм. 153. палонік-ка, предл.-ку, зват. палоніча, м. 1. разливательная ложка, Ксл.; НК: Очерки 79, Но. 177; Нсл. 462.; Раст.: Смол. 149. ПОВарётка. 2. головастик, из которого образуется лягушка. Нсл. 462; НК: Очерки 177; Гсл.; Ксл. Палонікаў налавіла, дый кажа, што рыба. Н сл. У нашым возеру шмат палонікаў. Сянно (Ксл.). См. круцігалоўка, палойнік. палонка-нкі-нцы, ж.—прорубь, отверстие, прорубленное во льду замерзшего водоёма. Бабух у палонку! С т.(под бабух). Глядзі ў палонку, сынку, не ўваліся. I. Г. Л е м а н та р, 87. Вось любоў у залатым палоне, а твоя палошчацца ў палонцы. Крушына: Творы 96. палоса-сы-се, ж.—полоса(узкий участок пахотной земли, С.) Шсл. Дзьве полосе пасеяў аўсу. Ст. Уменьш. палоска-скі-сцы, ж. Шсл. А дну полоску пасеяў пшонкі. Ст. палосіна-ны-не, ж.—одно лыко(полоса составляющее одно цельное лыко( С.) Шсл. Вось даўгая палосіна: стане на ўвесь лапаць. Бор Сьміл. (Шсл.). Собир. палосьсе-ся, пред л.-СЮ—лыка. Ксл.; Шсл. Купіў палосься на лапці. Ст. У нашым лесе калісь было шмат палосься. Асінаўка Сян. (Ксл.). Купіў палосься на лапці. Ст. палова-#ы, дат., предл.-ве, ж.—половина. Ксл. Я ўжо на палову току лесу купіў. А строўна Віц. (Ксл.). палоць-лю-леш-ле, несоверш.—ПОЛОТЬ. Ар. Прич. поланы—п о л о т ы й. Нсл. 462. Поланыя грады. Нсл. Соверш. папалоць, 1. п о п о л о т ь, п о л о т ь не к о т р о е в р е м я. Ар. 2. о к о н ч и ть п о л о ть. Папалола ўсі грады. палоцьця-щ-щ, ж.— р аб о т н и ц а, к о т о р а я ПОЛет, Баярш чына Сян. (Ксл.) ПОПОЛЬЩИЦа. пала-лы, мн. ч. полы-лаў, ж.— т к а н ь, к о гд а, п ри условн ой дл и н е он а удерж и вает при сш и ван и и свою у точ н ую ши р и ну, НК: Очерки, Но. 234. ПОЛОТНИЩе. Тм. 379. Уменьш. полка-лкі-лцы. А р. Спадніца ў тры полкі. Ар. палагодзіць—см. под лагодзіць. палагодзіцца—см. под лагодзіцца. палагаднёць—см. под лагаднёць. палаяць—см. под лаяць. палаяцца—см. под лаяцца. паладзіць—см. под ладзіць
Дадатковыя словы
маряна, прйч
1 👁