нявывалака 768 няўздолець нявывалака-к і, о б щ.— д о м о с е д, н е д о су ж н ы й, Ксл. н е п р о в о р н ы й че л о в е к, вялый, меш котны й, разиня, мямля. Смл. (Даль). Ён ды к сп радвек у т акі нявы валака, я го й бацька б ы ў т акі. Глебауск Сян. (Ксл.). НЯуГО, част ица вопр. 1. НеуЖТО, Нел. 337. неужели. Шел. Н я ў го гэт а праўда? Нел. 2. разве. Н я ў го няпраўда? Нел. 337. няўгойны-ная-нае— неизлечимы й(о ранах, нарывах и т.п.). Н я вы ганіш гэт а га клінам, б о б уд уц ь ня ўгой н ы я раны. Дуб. См. нявы гойны. ня ў г ад на, нареч. 1. неясно, незам етно. Нел. 337. Н я ўга д н а гавора. Нел. Н я ўга д н а пры лят аю цъ сю ды пт уш кі. Тм. 2. н е в п о п а д. Нел. 337. Н я ў г а д н а ты п ры ш оў да нас. Нел. 3. в см. б ез л. г лаг. Н я ў годна, ці б уд зе за ут р а пагода. Нел. няугадны-нял-няг, — трудны й к разреш ению, с тр удом угады ваемы й. Нел. 337. Н я ў га д ны д зен ь, час. Нел. Н я ў га д н а я м ера. Тм. Н я ў го д н а я загадка. Тм. няўдаліца-ўь/ўь/, общ. 1. неудачник-ица. Гсл. Н яўдал іц у гэт а га нічым не паправіш. Нел. 338. Ж о н к а мая няўдаліца. Тм. 2. плохая, неудавш аяся вещь. Нел. 338. Д а ў к а с у ня ўд а л іц у. Нел. Н я ў д а л іц а тво й конь, сякіра. Нел. няудалы-л я я -л я е— (н е т а к о й, к ак ой д о л ж ен бы ть, какой о ж и д ал и, какой хотели, С.), неудачны й. Шел. А х, я к і т ы няўдалы! Нел. Ш. Н яўда л а я кабы ла. Тм. Н я ўд а л ы я калёсы. Нел. Н я ў д а л а га мае м уж а. Тм. няўдзячна, н а р еч.—н еб л а го д а р н о. Нел. 328. няўдзичнасьць, -ц і, ж.— н е б л а г о д а р н о ст ь. Нел. 328. Н я ў д з я ч н а с ь ць сваю п аказаў. Нел. няўдзичны, -ная-н ае— неблагодарны й. Нел. 328; Гсл. Н я ўд зя ч ны сусед НЯ ПОМНе, Я К ям у пам агалі мы. Нел. няўжо, няўжож, част ица вопр. "ж " уп от р. для усиления, 1. неужели. Шел.; Растсл.; Ар.; Гсл.; Смл., Пек., Тв., Кал.(Даль),—НеуЖТО. Нел. 338. Н яўж ож ты м ян е пакінуць хочаш? Нел. Н яўж ож табе, к ум а мая, у дварэ ням а дзела, ш т о т ы з м аім чалавекам у ШЫНКу засела? Задубеньне Імгл.(Косіч 24). 2. ОЙЛИ, м ож ет ЛИ быть? Пек., Тв. (Даль), В сам ом деле? так-ли? Воет. (Даль). 3. част ица,—ВОТ еще! Нел. 338. Н яўж ож, Я т аб е т ак гэт а й пры гат аваў. Нел. Н яўж ож! дум ает, я цябе б у д у чакаць. Нел. 4. част ица п от верж д.— конечно. Ц І ў за р а ў т ы гэн ы я гоні? — Няўж ож! 5. частица п от верж д. из "а " сначала*, а НЯуЖОЖ — да конечно. А ці т ы ж мяне, бабка, бачы ш? А няўж ож. К о т о р ым ж а вокам ты, бабка, м яне бачы ш? Дубровіцы н.(Демид.: Веров 102). н я ў ж о ж як!— так не иначе. Щ ты т ак піш аш, я к вучы цель сказаў пісаць? — Н яўж ож як! НЯуЖОЖ н е, част ица, вы раж ает позит ивный о т вет на вопрос. Нел. 338.Щ гэт а праўда? — Н яўж ож ня праўда! Ар. Ц і была т ы там? — Няўж о ж не! Ар. Ц і т ат а ў дварэ? — Н яўж ож не. Нел. н я ў ж ы в а л ь н ы, -ная-нае— неупотребляемый. МГсл. н я ў з о р к а с ь ц ь - ф, ж.— сур ов ы й в зор. Вучыцель глядзеў у бок. Можа ад жалю, а можа з прычыны свае няўзоркасьці. н я ў з о р к і-кая-кае, 1. имею щ ий суровый взор. Нел. 328. НяўзоркІ мужЧЫНа. Нел. Няўзоркая княгіня маладая. Тм. 2. им ею щ ий сл абое зрение, Нел. 328. п о дсл еп о в а ты й (п л о х о видящ ий, очень близорукий, С.) МГсл. А к ул яры ягоны я зваліліся, i ён, н я ўзоркі, см окча сваю піпачку. Гарэцкі: Песьні 59. Ш то зь яго, калі ён н я ўзоркі, не дабачы ць. Нел. 3. (перен.)— н егр ам отн ы й, н еобр азов ан ный. Нел. 328. Д зе нам раўн авац ц а з вашым б р а т а м? Вы л ю д з і сьвет л ы я, а м ы н я ўзо рк ія. Нел. н я ў з о р ы с т ы -т а я -т а е — мрачны й, угрю м ы й в зор ом, лицом. Нел. 328. Н яўзор ы сты від ягоны, глядзіц ь як ваўкалак. Нел. 2. некрасивый, не статны й. Нел. 328. К онь, х о ц ь н яўзоры ст ы, але цягучы. Нел. н я ў зо р ы ц а -ў ь /-ў ы, общ.— сур ов о см отрящ ий-щ ая, неприятный-ная взором. Нел. 328. Х о ц ь няўзоры ца, але добры чалавек. Нел. н я ў з б ы т, нареч.— не и зо б и л ь н о, не с избы тком; не так, чтобы мож но было лиш нее сбыть. М аю хлеб, але няўзбы т. Нел. н я ў зб ы т а к, нареч.— безубы точно. Нел. 328. Н я ўзб ы т а к прадаў. Нел. н я ў з г о д а -ды -дзе, ж.— ссора, несогласие. Нел. 328. Л уч ы ў пад н я ўзго д у. Нел. Н яўзгода меж суседзьм і вялікая ст алася. Тм. См. н яўгодзіц а. н я ўзгодзіц а-ц ь/-іў б/, ж. 1. ссора, несогласие. У сякі Б ожы дзень у хаце н я ўзго дзіца. Нел. 328. 2. непогода(плохая п огода, С.) Нел. 328. Н я ў зго д зіц а на дварэ. Нел. Н ЯўзГЛ Й Д-*)я, предл.-ду, зват.-дзе, общ. — и м ею щ и й су р о в ы й ВЗГЛЯД. Нел. 328. Н я ў згл яд дзеўка. Нел. н я ў з г л г ід н а с ь ц ь -ф, ж.— невзрачность, неказистость. Кал., Смл.(Даль). н я ў з г л я д н ы -н а я -н а е— невзрачны й, неказистый. Ксл., Смл. (Даль), н я ў з г л й д з іц а -ў ы -ў ы, общ.— н есм отр ящ ий-щ ая прям о в глаза другим; см отрящ ий-щ ая и сп од л обь я. Нел. 328. Я к і ён н я ўзгл яд зіц а, з пад лоб у глядзіць. Нел. н я ў з д о л е ц ь, несоверш. 1. хворать, недомагать. Ар Д зя д ул я шт ось няўздолее. Ар. А мой Мікалай неш т а няўздолее. Аськер
Дадатковыя словы
няўдаліца-^ь/^ь, няўдзйчнасьць, няўдзйчны, ўьіўьі
7 👁