аполкавы 54 апаланіць 3. полка, железная лопаточка у сохи. Нел. 365. Лполак нехта зьняу ад caxi.Wcn. ъпопк&ъы-вая-вае—выбранный из аполка". Нел. 365. Аполкавыя падошвы на чаравікі добрыя. Нел. апона-ны-не, ж. 1.—то, чем покрывают что-либо, покрывало. Уменыи. апонка-нкінцы, ж.—оболочка. 2. завеса, Гсл. занавес, занавеска. 3. ткань(? С.) Гсл. апоркі-рак и -ркау( один апорак)—сапоги С отрезанными голенищами. Дел.; Гсл.; Ар. Насунь на ногі апоркі i выскач на двор. Навасёлкі Куз. (Ксл.) апорышча-чя; мн. ч.-чы-чаў, ср.—подспорье, прибыль. Дел. Заставіла сына ў парабкі, усё ж будзе апорышча ў дварэ. Дел. апошкі-кяу, мн. ч.—последнее. Ар. апошні-няя-няе—последний. Ар.; Гсл.; Шел.; Ксл. Даелі апошні хлеб. Якшы Беш. (Ксл.). Загубіў апошні стогн. Гарун(ст. "На сьмерць"). Будзе прарок апошні, каторы увесь сьвет наверне к Богу. Ют. 103617. Апошні раз казаў табе: не рабі ты гэтага! Ст. Выняў дурань апошні бохан хлеба. Крамушоўка Н. (Демид: Веров. 92). Чырвоны ліхтар, матляючыся ззаду апошняга вагону, згас. Сяднёу: Корзюк. Добра съмяецца, хто сьмяецца апошні. Послов. Рапан. 220. Яьичэ апошняга ў печ ня ўсыпаў—имею еще запас, л Б. 176. апоўдні, апаўдні, нареч.—в полдень. Сонца ня мела тае цяпліні, як апаўдні. Шакун: Сьлед, 10. А поўдні, як сонца вісела высока, Дзімка сядзеў на прызьбе. Капыловіч: Хлеб. апоузак-зка, м.—оползень. Ксл. На беразе ракі апоўзак. Пяеочак Куз. (Ксл.). апоўзіна-ны-не, ж.—связанные в верхних концах дубцы", Ян к. I. связанные ветки, которые кладутся на верх стога. Шсл. Апоўзіны накладаюць накрыж на верх стога. Ян к. I. На стог трэба яьичэ пакласьці апоўзіны, бо раськідаецца верх. Ладцо Пух. (Шсл.). апоўзлая—употребляют из сущ. жаба", означает: никчёмность. Янк. I. Жабу тую апоўзлую не посылай. Янк. I. апоузлы-лага, во смысле сущ.—апоўзьлік. Апоўзлы чалавек ён. Новае Сяло Беш. Ксл.). аіюўзьлік-/кя, пред л.-іку, зват., уменьш. —неповоротливый, слабый человек, Ксл. слабосильный, хилый. Куды ты пашоу, аПоўзЬЛІК ты! Асіпова Аз. (Ксл.). а поўначы—в полночь. Ар. А поўначы хатку няведама хто падпаліў. Гарун: Жаб рачка. Учора а поўначы мужыка ў ЛЯЧЭЛЬНЮ выправіла, Вышынскі: Хата пад ліпаю(Беларус, Но. 155). апочына-нь/-не, ж.—плотовое весло. Калупайла. апахаць,—см. под похці. апаД-ду, предл.-дзе, м., соб., единств, ч. нет.—опавшие с дерева фрукты. Янк. I. Ападу насушыла м о' мех. Янк. I. ападаць,—см. под падаць. ападкі-дкаў, единств, ч. нет.—падалица(о фруктах). Ар.; Шсл. Х адзем у садок зьбіраць ападкі. Ст. Купіў нейкіх гаркіх ападкаў, што нельга ŭ есьці. Ст. апады-даў — апад, ападкі. іг. апал-лз/, предл.-ле, м. 1.— ТОПИВО. Ap.; Ксл. Апалу не дакупіцца. Сяркуці Сян. (Ксл.). 3 апалам цяжка ў нас: лесу няма блізка. Ст. 2. отопление. Гсл.; Нсл. 364. Дроў на апал не даюць. Нсл. 3. болезнь лошади, Дел. одышка у лошадей. Не гані каня, — будзе апал. Ельн. (Дел.). апалойка-ша-£щб/, ж.—половинка квашенной капустной головки. Шсл. 3 наьиае капусты будуцъ добрыя апалойкі. Войстрава Шсл. См. палуйка. апалонік-/л:я, предлА ку, м. 1.— разливательная ложка, Ар.; Шсл. половник, поварежка. Няма апалоніка, чым наліваць блінэ. Ст. На гарачыя сквароды налівала Прузына зь дзежкі апалонікам цеста, стоЯЧЫ ЛЯ пеЧЫ. Калюга: Заблоцкі. См. палойнік, палонік. 2. лягушка—головастик. Гсл.; Шсл. На балотцы ўжо ё апалонікі. Ст. См. палонік. апалоў-tftf, м.—сковорода. Ксл. На апалове СКвараЦЬ сала. Пачаевічы Чаш. (Ксл.). См. скварада. апалак-лку, м.— кусок чего-либо горящего или обожженного? Дзесь зары апалак пакаціўся із смуткам. Кавыль(Блр. Думка, Но.2). апалан-Гць-ёнъне-ёны,—см. под апаланяць, апаланяць-лю-яўш-лу; повел.-яй-яйм а, несоверш.. перех.1. пленять, забирать в плен, обладевать. Нсл. 365; Дел. Знаць, чэрці ІХ т ам апаланяюць, апаланілі, ш т о яны ня йдуць. Нсл. 2. окружать во множестве(с целью овладеть, С.), Нсл. 365 окружать, теснить. Дел. Чэрві капусту апаланяюць. Нсл. Ради я маладую апаланяе. Дел. Вышла у тое сяло, ідзе радні, як мардвы — радня апаланяе: што сказаў чутненька, радня за яе. Тм. 3. пленять, прельщать. Нсл. 365. апаланіць-н/о-шш-йе, 1. соверш. к апаланяць 1—пленить, взять в плен. Дел. 2. стеснить. Дел. Жыдава апаланіла. Дел. Дзяцюка апаланілі дзеўкі. Дел. 3. пленить, прельстить. Дзеўка апаланіла дзяцюка. Нсл. Прич. апаланёны, а)-взятый в плен. Москва была апаланёна Пранцузамі. Дел. б)—окруженный(недоброжелательным, С.) множеством (с целью овладеть, С.), Нсл. 365. Ня борзда выберашея, апаланёны таргачамі. Нсл. г) —пленённый, увлеченный. Нсл. 356. Відаць ты апаланёны ёю. Нсл
Дадатковыя словы
апаланяць-лю-я^ш-л, лзі, ньі, ніо, топйво, щбі, ікя
11 👁