Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

матка 680 мацаваць 3. общ.— у п о т р е б л я е т с я не т о л ь к о к матери, но даж е и к мужчине. Нел. 282. Чым я ўгн явіл а цябе, м ат улю майго. Нел. 4. говорится и к дитяти. Нел. 282. М а т улю м ай го дара ген ьк а га пакінулі адн аго. Нел. Ч а л о м, ч а л о м, а ц ец -т а т ул ьк а! Н е еярдуй, ш т о к табе пры ш оў. Н е п адзіві i ты, м ат улька няўц ей кам я сю ды зайШОу. 1з здаровальнага верша протоерэю, выдрукаванага ў Маяку" 1843 г., т. IX, кн. ХУII, разьдз. У, 33-35. 5. маменька. М а т ул ьк а йш ла i м ат улъку познала. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 85); Нел. 282. М а т у л е ч к а ма я ро д н а я! Нел. Ласкат. матулюхна-ны-«с—м а т у ш к а. Нел. 282. М ат ул ю хн а мая, н аш т о ж табе т ак ш м ат хлеба? Нел. М а т ул ю хны мае, куды ж вы гэт а дзенеце? Нел. м ят кя-т кі-т цы, ж. 1. потолочная балка. К ел. Х а д з і ц я гн у ц ь ма т к у на сьц яну. Веляшковічы Лёз. (Ксл.). 2. См. под м аці. м яппт щ ь-яецца-яю цца, несоверш. Ш эрыя нагавіцы мат ляю ц ц а на х уд ых ногах. Цялеш: Дзесяць, 28. матляцца- я ю с я - я е ш с я, по в е л.-я й с я -я й м ася, несоверш.......... Гары ць дзьябальская душ а. Г ары ць! — скры гат аў Г уж эвіч, гл е д зя ч ы, я к ма т л я ец ц а ча л а век пад блІСКуЧЫМ параеонам. Дудзіцкі(Бацьк.", Но. 1-2/437-438). матлыга-г/, м. (общ. С.)— м от ( С.), плут. Ксл. М я н е б ы ц ц а м шт о к а р ц іл а не пазы чаць я м у грош ай, аж ян о т ак i вы ш ла. З м ат л ы ж ы ў м ат лы га. Глебаўск С ян. (Ксл.). См. круцель, м ат алы га. маТНЯ-НІ, ж. 1. Суета(хЛОПОТЫ), (Растсл.) суетня. матухна,—см. под маці. матуз,—см. под м от уз. матузны-ная-нае, 1. прилаг. к "м ат уз". НК.: Очерки, 107. 2. и м ею щ и е " м а т уз". НК.: Очерки, 107. М ат узн ы я порт кі. НК.: Очерки, 107. м ат уп-ечка,—см. под маці. Уменьш., ласкат. матулька-лькі-льцы, ж. 1. почтительное название ж ены сьвящ ен н и к а(м атуш к а, С.)- Нел. 282. Н я х а й ж а й м а т у л ь к а пры дзець із т ат улям. Нел. матулечка-чкі-чцы, уменьш. к м ат улька, 1. матуш ка (о ж ене свящ енника). Нел. 282. матулька,—см. под маці. матулюхна,—см. под маці. матус-ечка,—см. под маці. Ласкат. матусяci-ci— н азвани е ж ены свящ енника или м он ахи н и. Нел. 282. П р ы ед зь i к нам, м ат у с Я, У к а л я д у. Нел. Ласкат., уменьш. матусечка-ч к і-ч ц ы, ж.— ж ена свящ ен ника; матуш ка. Н я ведаю, чым пры няць м ат усеч ку. Нел. м ат чът -ына-ына— материн. Ар. матчына-ww, ж.— н а с л е д с т в е н н о е по м атери имущ ество. Нел. 282. С ядзіць на м ат чы не. Нел. матчынны, -ная-нае— наследственный по м атер и. Нел. 282. М ат ч ы н н ая маемасьцъ. Нел. матыЛЬ I - ЫЛЯ, предл.-ЫЛЮ, зват.-ЫЛЮ; мн. ч.-л і-л ё ў -л ё м -л і-л я м і-л ё х, м.— б а б о ч к а (н а сек о м о е). Ар. Уменьш. матылёк-лъка, предл.-ЛЬКу, зват. м от ы льку, мн. ч., дат.-КОМ, мн. ч., вин.-КІ, мн. ч., предл.-КОХ. Ар. матЫЛЬ II, отглаг. частица, 1. означает бы строе движ ение чем-л. Нел. 292. М ат ыль п угаю. Нел. 2. нечаянный удар, ш арах. Нел. 292. М ат ы ль лейцам і па сьпіне. Нел. М ат ы ль х во ст ом па аччу. Нел. маўкліня-ш-н/, ж.—молчание. На ўзьбярэжжы мора маўкліня i пуста. Кавыль (Блр. Думка, Но. 2). Кандраценя ўсьміхнуўся i паглядзеў на Рамана, але ягоны ўсьмех адразу ж пахаладзеў ад Раманавае маўкліні а насупленасьці. Корзюк. МаўкЛІНЯ, І СЬвечка ледзь ІСКрыцца. Кавыль: Пад зорамі, 14. Маўкліня ў далінах. Тм. 51. маўкліва, нареч.— молчаливо. Досыць маўкліва прыняў ён даўно нябачанага госьця. Дзьве Душы. маўклівасьць-ц/, ж.— молчаливость. м а у к т ъ ы -в а я -в а е — м олчаливы й. Лук'янова Сян. (Ксл.). Ж ы ве зь ім толькі нейкая м а ўк л ів а я б а б ул ьк а. ЗСД. 40. П аўст ан е суп роць м аўклівага закон у. Тм. 166. Сонца ўст а е з м аўклівага гн я зд о ўя. Лойка: Л. песьня. маўляць,—см. под мовіць. маўчак-як*7, предл.-аку, мн. ч., дат.-ком, мн. ч., предл.-КОХ, м. 1. молчание. Нел. 286. Маўчаком ніколі справы не папсуеш. Нел. МаЎчака дар— зн. смолчал. Тм. 2. в знач. междометия— МОЛЧИ, МОЛЧаТЬ. Нел. 286. Кажуцъ марчак! Нел. маўчанка-н кі-н ц ы, ж.— м олчание, нк.: Очерки, 332; МГсл. М а ў ч а н к а нік о л і ня псуецъ. Нел. М аўч ан ка ня пуш ыць, але гн еў т уш ы ць. Послов. Нел. Г эт ую маўчанк у Рам ан ледзь перам агаў. Сяднёў: Корзюк. 2. пауза. С кары ст аўшы гэт у м аўчанку, уст а ў рап т ам Халім а. ЗСД. 27. Н а колькі часінаў запанавала м аўчанка. ЗСД. мац, отглаг. частица от маЦ ОЦ Ь—Щуп, хвать. Нел. 283. М ац, аж но т ам грош ы. Нел. мацаваць-цую-цуеш -цуе, повел.-цуйцуйма, несоверш., перех. 1. крепить, укреп-* лять. Смл. (Даль.). Мацуем шчоглы, каб УЗЬНЯЦЬ СЬЦЯгІ. Кавыль: Думы, 7. Соверш. змацаваць, (Нел. 292)— закрепить. БНсл. Гэта шула трэба замацаваць у зямлі, каб ня хісталася. Варел. Соверш. умацаваць, перех. а) укрепить. Шел.; Нел. Умацавар шула на сто год. Ст. Умацаваць за дзяЦЬМІ Сваю маемасьць. Нел. Отгл. имя сущ. умацаваньне-ня, предл.-ню—укрепление. Нел. 659. Умацаваньне павеці, клеці. Нел. б завязать крепко. Нел. Умацаваў рукі злодзею. Нел. Соверш. прымацаваць— при