ігрышча 493 ідзё займалася. Міхайлавец Стдуб.(Косіч, 10). Аблаташылі ігрушу яшчэ зь вечара. Юрсл. 2. плод груш евого дерева, родящ его мелкие ПЛОДЫ. Ар.; Дел.; Харобрычы, Курило, 40. Ігрушы цяжка, шумна падалі. Крушына: Калыханка(3ьніч, 1954, Но. 27). ЛюбІ Жану, ЯК душу, а mpaci, ЯК ігрушу. Поговор. Дел.{под груша). Вісіць ігруша — есьці нельга, боў сярэдзіне агонь.(электрычная лямпачка). Рапан: Прык: 365. Вярзець ігрушу на вярбе. Послов. Рапан.: Прык. 140. ігрушка-ШКІ-ШЦЫ, уменьш. к Ігруша в обоих знач. Ігрушыца-ўы-ўь/, уменьш. кігруша в обоих знач. Ёсьць у полі край дарогі сухая ігрушыца. Сямешкава (Раст.: Северск. 131). Ігрышча(ігрышча, НК.; Дсл.)-ЧЯ, предл.-ЧУ, мн. ч.-чы-чаў, ср.—вечеринка с м узы кой и танцам и; танцевальны й вечер. Ар.; НК.: Дудар, 175; Косіч 59; Дел.; Гсл. Д зеўкі ЗЬ дзяцюкамі будуць спраўляць ігрышча. Ст. Пойдзем на ігрышча. Дел. Сьвяточнае ігрышча. Дел.(под Аннушка). Пусьціць дзеўкі на ігрышча. Нел. 538{под пускацъ). М ар'я, ці пойдзеш ты да Каўканава на ігрышча? Лахманы Аз. (Ксл.). Ішоў музыка зь Ігрышча да дому. (Демид.: Веров). Ен сядні на ігрышчу разбараніў бітуноў. Васілёк (Калосьсе, Но. 3/ 16, 1938 г., стр. 131). Вось ігрышча, дык ігрышча, не такое, як у нас. Багушэвіч. Адылі ж i тут бываюць гульні І Ігрышчы. Гарэцкі: Песьні II. Абы сьвята, ён на ігрышчах. Тм. 68. Ведзьмы справілі ігрышча, ведзьмы маладыя. Гарун: Казка. Тут (у карчме) ігрышчы адбывалісь. С. Музыка 133. Ідзеш у край, дзе сьмерць спраўляе Сваё ігрышча. Купала: Новы Год. Ігрыца-Іўомуь/, 1. жен. к ігрэц. 2. облает.— певица. Ваніна Ржэўскі п.(Гринькова ІУ); Пек. (Даль). 1ХНІ-НЯЯ-НЯе. Нел. 226; Ар.; Раст.: Северск.; Шсл. ІХНЫ-ная-нае, Нел. 226., местоим. принадлежит.— их, им принадлеж ащ ий, им свойственный. Іхні конь i жывець у нашым аўсе. Нел. 226. Іхнія дзеці лазяць у сад. Тм. Аддай іхняму брату. Тм. Іхні конь кусьлівы. Дукора Сьміл. (Шел.). Я ня іхнай натуры. Нел. 226. Ня іхнымі рукамі гэта зрабіць. Тм. Усё ў іхнай волі. ЗСД. 237. Іхну гаворку пачуў увесь лес. Гарун: Белр. марш. Пры іхным(маланак) сьвятле Андрэй абачыў дзьве трупы. Дудзіцкі („Бацькаўшчына", Но. 45-46/431-432). ІХНЫМ заданьням было спаўненьне пляну. Бацьк. Но. 1-2/437-438. ІХ Н Ы Я, ІХНЫХ, ІХНЫМ, ЗЬ ІХНЫМІ, у ІХНЫХ, единств, ч. нет.— Члены семейства ТОГО лица, к которому обращаются с речью. Ар. ідэя-эі-эі, ж.— идея. ІД Э Я Л-ЯЛу, предл. и зват.-ЯЛе, м.— идеал. Ідэялёг-ёгя, предл.-ёгу, мн. ч., дат.-ёжа, м.— идеолог. ідэялёгія-//-//, ж.— идеология. Щ ЭЯЛ1Ш ВЛЦ Ь-ЗуЮ -Зуеш -Зуе, несоверш., перех.—идеализировать. ІД Э Я лГзм -Л /J, предл. и зват.-ме, м.— ИДеализм. ід э я л іс т ы ч н ы, -ная-нае—идеалистический. і д э я л ь н ы -ная-нае—идеальный. Нареч. ід э я л ь н а—идеально. ід э й н а с ь ц ь -ў /, ж.—идейность. ІДЭЙНІК-ІКЯ, предл.-іку, зват.-ІЧа, м.— ИДеЙный человек. іцэйніцв-цы-цы, ж.—идейная женщина, ід э й н ы -ная-нае—идейный. ід ў ч ы -чая-чае, 1. идущий. Гсл. Калі вось Езус падняў вочы i абачыў вялізарныя грамады, да Яго йдучыя, сказаў Піліпу. Тат.: Ванэлі, 404. 2. текущий. Гсл.; Нел. 224. У йдучым годзе. Нел. У йдучым годзе на усе добры ўрод а умалот. Гсл. ІД У Ч Ы, деепр. наст. вр.— ИДЯ. Гсл.; Ар. ІД З ё, нареч. места— где. Растсл.; НК.: Дудар; Нел. 224; Дел.; Мікола Ядрэіч Духаўшч. пав.; Холашчава Красьн. п. цс.; Данькова Сьміл. п.; Мядзьведаўка Смал. п.; Самашкова Смал. п. цс.; Хоцькава Сычаўск. цс.; Баўтушына Ельн. п. i Цурыкоўская воласьць Смал. п. (Раст.: Смоленск 135, Бранск: Тихонов, 233). "БылІ ЗЛУЧЫ дзеля зьвязаньня даданых проказяў месца з галоўнаю: кьде, где, ідзе, ідзеже. " Нарысы па гіст. блр. мовы, М. 1957, стр. 410. "ВаЖНа адзначыць, што ў найусхаднейшых гаворках мовы беларускае (прыкл. у Горацкім р-не М агілеўскае акругі) дагэтуль даволі часта сустракаецца варыянт гэтага злуча — "дзе, ідзе" ( з "іде, ідежеУ'. Я хачу ведацъ, ідзе ты жывеш. Тм., стр. 412. Нужно заметить, что, во-первых, Горецкий пайон не есть самым восточным, но только восточным; во-вторых, 'Чдзе", с i" в начале употребляется не только в Горецком районе, но и в других белорусских уездах; в-третьих употребляется не только для связания дополнительных предложений места с главным; кроме того, 'Чдзе" употребляют, как наречие вопросительное, наречие места и в значении частицы, что видно из приведенных примеров: 1. вопрос, наречие. Ідзе ты ХадзІла? Красновічы Сураск. (Сержп.: Отчет, 12). Ідзе Ж ты ўплёткі падзяваў? Косіч, 241. А йдзе ж твае прочкі будуць? НК.: Сбяги, 8. А ладачкі, ладкі, а йдзе былі? Нел. 264. А йдзе ты быў? Нел. 224. 1дзе ты быу? Парэцк. (Дел. под болото). Ідзе яно падзелася? Дел. ( под гаўкала). Ідзе тваё дзяцё? Накрычэўся, цяпер у калыб цы. Дсл.( под абадмацца). А йдзе цябе аблысілі гэтак — галава, як калена. Зімніца Клім. (Бяльсл.). Ідзе ты памёсьціш грэччыну? Нел
Дадатковыя словы
аря, ігрушыца-^ы-^ь, ігрыца-і^бм^ь, іўомуьі, ўьі
1 👁