Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

жыр 489 жыватаць ЗЖЫЛІЦЦа, соверш.— дойти до истощения сил, Нел. 578. перенапрячься. Зжыліўся бедненькі дый захварэў. Нел. Не нажыляйся над силу, падыймаючы. Нел. нажыляцца-я/ося-ясшсл, несоверш.— напрягать СИ Л Ы. Нел. 307. Соверш. наЖ Ы Л ІЦ Ц алюся-лішся—напрячь С И Л Ы. Нел. 307. Нажыліўшыся часам зашкодзіш сабе. Нел. Ж Ы р, ЖЫру, предл. ЖЫру, м.— К О р М, который находит само животное, особенно птицы. Ар. Куры пайшлі на жыр. Ар. Ваўкалакі цёмнай ночы сабе жыр знаХОдзЯЦЪ. Гарун. ЖЫраЛО-Я, ср., облает.— И СТО Ч Н И К. Ч у х ны Аш. См. жарало. жырандоль-ля, предл. и зват.-ЛЮ, м.— КаНделябр. мгел. Жыранка-«К7, дат., предл.-НЦЫ, ж.— СП И Чка. Ксл. Брат купіў жыранкі. Белькава Беш. (Ксл.). жыраванка-нк/-«цы, ж.— ружье с витым узорным СТВОЛОМ. НК: Очерки, Но. 985. ж ы р авац ь-рую-руеш-руе, повел.-руйруйма, несоверш.— кормиться(ища себе "ж ыр"— корм. Ар.); Шел. Куры сабе ЖЫруЮЦЪ На гародзе. Ст. Отгл. имя сущ. жыраваньне-ня, предл.-ню — искание, нахождение себе корма. Ар. Гусі пайшлі на жыраваньне. Ст. Мінула зязюленькі ў лузе жыраваньне. Жылка, 52. Ласкат. ЖЬфаваньника-/са. Ужо тваё (зязюлъчына) мінулася веснавое кукаванейка. Настала асеньняе жыраванънейка. ПНЗ, 46. наж ы раваць, Соверш.— наесться, ища себе корма. Качка нажыравала вальляк. Ст. нажыравацца, -руюся-руешся, соверш. —наесться, ища себе корма. Куры нажыраваліся, аж вальлякі паўсьпірала. Ст. жыўкі-кая-кое — жырны. жыўны-ная-нае—едящий с апетитом. Ар. Нашыя госьцікі ня жырныя, мала ядуць. Ар. Парсюк жырны. Ар. жыта-гая, предл. ж ы ц е, мн. ч. ж ы т ы - т а ў, ср.— рожь. МГсл.; Ар.; ПНЗ. Ласкат. ЖЫЦечкач к а, предл.- ч к у. Ш ч ы р а м о л я ц ц а, к а б " ж ы ц е ч к а ў р а д з і л а ". Косіч 7. + Ж Ы Т К Н - т к І - т ц Ы, ж., у меньш.-ласкат. значение—жизнь. 3 у с я е т а е ж ы т к і ў Т э к л і Г а н у т к а п о м н е т о л ь к і а д н у ра д а с н у ю п р а я в у. Марціновіч(Беларус, Но. 159). Ж Ы Т Н І-НЯЯ-НЯе— ржаной. Гсл.; Ар. Ж Ы ТН ІК -//07, предл.-Іку, зват.-Іча, м.— ржаной блин. Маці съпякла два жытнікі. Капыловіч: Хлеб(Беларус, Но. 157). ж ы тн іц а -іў -ц ы, ж.— ржаная солома. Шел. Салома жытніца траўлівая. Крамяні Пух. (Шел.). жыты-ная-нае—ржанной. Жытныя КОПЫ б 'юць у ПОЛЮ чужыя КОНІ. Севершч. (Косіч 30). Я ськінуся жытным коласам. жывое ерэбра—ртуть. Ар. ЖЫВОТ-ятя, предл.-аце, зват.-ОЦе, мн. ч., дат.-ом, мн. ч., предл.-ох, м. 1. Ж И В О Т. Шел.; Ар. Баба захварэла на жывот. Ст. См. жвот. Ст. У меньш. жываток-тка, пре&Л.-тку, зват. ЖЫвотку, мн. ч., дат.-тком, мн. ч., предл.ткох—животик. Ар.; Нел. 155. Жыватком жаліцца ХЛОПЧЫК. Нел. 2. уст.—ЖИЗНЬ. Аль Кітаб; Стт. 1529. На жывот. У проказі: на сьмерць альбо на жывот. Нел. 155. да жывата—пожизненно. Стт. 1529. (Калі ўдава) замуж ня пойдзець, тагды маець такі да жывата на трэцяй часьці сядзеці. Стт. 1529, 1У,2. за жывата, {уст.)— при ЖИЗНИ. Стт. 1529. Ацец іх за жывата быў названы да суду. Стт. 1529, У, 5. па жываце, (уст.)—по смерти. Стт. 1529. Па жываце яеўудавы) i тая трэцяя часьць маець прыйці на блізкіх. Стт. 1529, ІУ, 5. Ж Ы В О Ц Ь Ц е -Д Я, предл.-ЦЮ, ср.— Ж И ЗН Ь. Н ел. 155. Да жывоцьця. Нел. Па маім жывоцьцю. Нел. За жывоцьце свае падзяліў дзеці. Нел. да жывоцьце, (Нел. 155)— пожизненно. См. да жывата(под жывот 2). за жывоцьце-при жизни. За ж ы воцьце свае п а д зя ліў дзеці. Нел. 155. па жывоцьцю—по смерти. Па маім ЖЫвОЦЬЦЮ. Нел. 155. См. Ж Ы вот 2. Ласкат. жывоцьцейка-ка, предл.-ку. спажываць на жывоцьцейка—принимать внутрь на поживу, укрепления З Д О Р О В Ь Я, п р о д л е н и е Ж И ЗН И, (зы ч эн ьн е пры п іц ь ц ю, ч утае м н ою ў еял е З а г а р о д н а е В іц. пав. Н К.: Шт.,Но. 23). жываёд-ёда, предл.-еду, зват.-ёдзе, м. — Ж И В О П Л О Т. Г сл. жывакосьць-щ, ж.— приложение к делу ручных и вообще физических усилий. НК: Очерки, 188. ЖЫВаСОЛ-ЛЗ/, предл. и зват.-ле, м.— СОК ИЗ просоленных мясных и сальных продуктов. Шсл. У сале шмат жывасолу. Ст. жывасГлам, нареч. — жывасільна. іг. жывасГльлю, нареч. 1. нахально. Ксл. Жывасільлю ўцягнулі й мяне. Рыбчына Cip. (Ксл.). 2. сверх СИЛ. Ж ы в а с І Л Ь Л Ю не дасі. Рыбчына Cip. (Ксл.). жывасьцер-іра, предл. и зват.-еру, мн. ч.ры-роў-ром-ры-рамі-рох, м.—шереспер. НК: Очерки, 493. жыватовы-вая-вае. Нел. 155. Жыватовыя каплі. Нел. жъ\влт2иуь-аю-аеш-ае, повел.-ай-айма — наслаждаться здоровьем. Нел. 155. Ня доўга будзеш жыватаць. Нел. Отгл. имя сущ. жыватаньне-ня, предл.-ню—здоровье (наслаждение здоровьем, С.)- Нел. 155. Я табе уйму жыватаньне. Нел. Соверш. пажыватаць. Нел. 155. Пажыватаеш ты ў мяне. Нел