завёрыцца 432 заўдовіць зав-ёўыцца-ярацца—см. под вёрыць. завеса-сы, дат., предл.-ce, ж.—петля(дверная, оконная, Гсл.; Ap.) Рудня Аз. (Ксл.); Шсл. Ізноў рыпнулі завесы ў дзьвярох. Капыловіч: Хлеб. Купілі завесы на дзьверы. Ст. завёсіць—см. под вёшацъ. завёсьці—см. под в ё с ь ц і. завёсыцся—см. под в ё с ь ц іс я. завяз-аваць-аць—см. под в я з а ц ь. завязка-к/, дат., предл. з а в я з ц ы, ж. 1. все, чем можна что-л. завязать(веревочка, тесемка), Ар. веревочка для завязывания меха. Глебауск Сян. (Ксл.). Арэхаўу МЯШЭЧКу а ж па ЗавЯЗКІ н а б і т а. Гілевіч: Здарэньне ў варэхах. Уменыи. ЗЯВЯЗаЧКа. Нел. 161 2. задача(о затруднениях, которые надо преодолеть, С.) Нел. 163. Завязку даў добрую. Нел. завязлы-лая-лае—увязший, засевший. Нел. 161. Абы толькі пачуў каторы касец іх недалужна-завязлае ў траве зьвіненьне. ЗСД 140. Завязлыя ў глей каткі ледзь выцягнулі. Нел. завякаць- л/ под вякацъ. за вялікі-кая-кае—слишком большой. За вялікую просіш цану. Нел. 161. Ноша за вялікая. Тм. завярнуць—см. под в я р н у ц ь. завярш-аць-ыўь— см. под в ё р ш ы ц ъ. завярш-ацца-ь/цца—см. под в ё р ш ы ц ц а. завіханьне—см. под в іх а ц ц а. завіх-аць-нуць— см. под в іх а ц ь. Ъ 2 М \х -2 л щ & -н уц ца —см. под в і х а ц ц а. завідасьць-ц/, ж.— зависть. Гсл.; МГсл.;Бсл. Ад з а в і д а с ь ц і, г л е д з я ч ы на с в а іх с у с е д з я ў, ён а ж ча р н е е. Сохана Імсьц. (Бясл.). завГдаваць- д у ю - д у е ш - д у е, несоверш., к а м у - ч а м у —предаваться зависти. ЗаВІДЛІва, нареч.— ЗаВИСТЛИВО. Бясл. Нап э ў н а гэ т ы хл а п ец г о л о д ны — т а к з а в і д л ів а па г л я д а е, шт о мы я м о. Бардзіч Краснап. (Бясл.). завідлівасьць-цг, ж.—завистливость. Ср. завідлівы. завідлівы-яяя-яде—завистливый. Бясл. Завідліваму ўсё мала. Юрсл. завідна I (Раст.: Северск), нареч.— пока видно, до наступления темноты. Гсл.; Нел. 162; Ісачкова Аз. (Ксл.); Шсл. ЗавІдна прыехалі двору. Нел. Завідна яшчэ дамоў прыехалі. Ст. завідна II, нареч.—завистливо. Гсл. На нас гледзячы, людзём завідна. Гсл. завіднік, (Гсл.), ЗавГдНІК, (Нсп.у-Іка, предл.іку, зват.-іча, м.— завистник. Гсл.; Нел. 162. Завідніку пірог, а жаласьніку ражон. Послов. Нел. завідніца-г4ь/-і{ь/ ж.—завистница, завідны-ная-нае, 1. ревнивый. 2. завистливый. завідзь-Эз/, ж.—ревность. Ад завідзі ты а ж ПО К аеш ся. Горкі Краснап.(Бясл.). завін-аць-ўць—см. под вінуць. завін-ацца-ўцца—см. под вінуцца. завін-яцца-гцца—см. под вініцца. завіруха[завяруха, Растсл.]-ў/, дат., предл. завірусе, ж. 1. мятель, Растсл.; Ap.; Нсл. 162 вьюга. МГсл.; Ap. 2. шумная беседа. Нсл. 162. 3. суматоха, Гсл.; Нсл. кутерьма, завішчэць—см. под вішчэць. завітаць— см. под вітаць. завіваньніца-ўь/-гы( ж.—женщина, завивающая волосы невесте при одевании ее к венцу. Шсл. Дзе ж наша завіваньніца? хай ідзець завіваць маладую. Ст. завіваць— см. под віць. завугольле-ля, предл.-лю; мн. ч.-лі-ляў, ср.— задворок. Колас: Н. Зямля. У. завул а к -л к у, предл.-лку, м. 1. закоулок(небольшой, узкий, глухой переулок, С.)- МГсл., переулок. Гсл. 2. пешеходная тропинка(не только тропинка, но и короткая улица, С.) с обеих сторон огороженная, если она служит границею смежных участков земли двух хозяев. НК. Бабы, Но. 14; Ар. завусак-ска, м.—загиб в железной вещи. Варел. У паліцы ў сасе завусак змыліўся, затым паліца звалюецца. Варел, завушнік-кя, предл.-ку, ж. 1. ушко в лапте. Ксл. У лапцю покнуў завушнік. Пасочак Куз. (Ксл.). 2. наушник, Нсл. 163 доносчик. завушніца-ць/-цы, ж.(Глуск., Янк. 1,15)— серьга. Шсл.; Мікалаёва Куз. (Ксл.). Т а Ц Я Н О п а к а л о л а в у ш ы з а ц я г а ць з а в у ш н і ц ы. Ст. 2. доносчица, наушница. 3. свиная болезнь. Бясл. Нашыя сьвіньні захварэлі на завушніцу. Восаў краснап. (Бясл.). завыек, завыйка, предл.-йку, м. 1. затылок. Нсл. 163; Дел. 332. Смальнуў яго па завышу. Нсл. Выцяў яго па завышу. Дел. См. завык, патыліца. Уменыи. завыйчык. Дел. 332. за завыек—за шиворот. Узяў за завыек дый выпхнуў вон. Нсл. 163. 2. завоек, шкура, снятая с зашейка. Нсл. 163. Шапка із завыйку. Нсл. завыйкавы-вая-вае, 1. затылковый. Нсл. 163. Завыйкавая часьць мяса. Нсл. 2. завойчатый. Нсл. 163. Завыйкавая шапка. Нсл. завык-ку, предл.-ыку, м.—затылок. Ксл. Як пабіў завык, дык І амін! Берашоўцы Беш. (Ксл.). См. завыек, патыліца. завыць— см. под выцъ. заўдзівіць, заўдзіўлю, заўдзівіш-ве, соверш.— весьма удивить, изуметь. Дел. 257. Задзівіла ўсіх дзеўка, вышла замуж за нявіснога. Дел. Несоверш. заДЗІуЛЯЦЬ. заўгадзёў, нареч.— заблаговременно. Ар. См. загадзя, заранёў. заўдовіць-ўлю-віш-ве, соверш., перех.— сделать ВДОВОЙ, ЛИШИТЬ ЖИЗНИ мужа. Нсл. 734. Мы сястру нашу заўдовілі, яе дзеткі пасіроціцлі. Из песни, Нсл
Дадатковыя словы
вінўцца, вінўць, завярш-аць-ы^ь, завіваньніца-^ь/-г<ы, завідзь-<эз, завін-аць-^ць—см, завірўха[завярўха, завўсак-ска, завўшнік-кя, завўшніца-ць/-цы, цьі, ьіцца, эзі, ўьі
3 👁