задавацца 400 задушацца задавацца -даюся -даешся, 1. (быть спесивым, Гсл.), чваниться, Гсл.; Шел. воображать о себе много, заноситься, Бясл.; Дел. 234 зазнаваться. Стаў дужа задавацца. Дсл. Вось задаецца.... i гірок заламіў. Войстрава Сьміл. (Шсл. под гірок). Задаецца ён надта й падысьці да мяне ня хоча. Ст. Кот ідзе поруч — задаецца, хвост да гары, вусы падкруціў. (Белар. Моладзь, Но. 3, 1959, 14). 2. входить с кем-л. в сношение, завязывать дружбу. Гсл. 3. удаваться. Гсл. Соверш. задацца. Гсл. Твая ніўка задалася. Нел.
задавіць, задаўлю -давіш -даве, соверш., перех.— удавить, (Гсл.) задушить. Шайтане, цябе хто задавіць поваразам за шыю? Шайтан рэк: "Мяне задавяцъ за шыю, калі наўчоныя людзі засядуць." Кіт. 5966, 7. задавГцца, за д а ўл ю ся -д а віш ся, со в ер ш.— удавиться, Гсл. повеситься, задаўж ац ц а-аю ся-аеш ся, несоверш.— в ходить в д о л г. Нсл. 167. Н е за д а ўж а й ся ш м ат; за д о ў ж ы ш с я, н я б у д з е чым плаціць. Нсл. С оверш. зад а ў ж ы ц ц а. Нсл.; Варел. Я задаўж ы ўся, купляю чы зям лю. Варел. См. запазы чы цца, запазы чацца( под пазычаць). задаўлеН Ы Й К -гкя, п р е д л.- І К у, з в а т.- І ч а, м.— удавленник, Нсл. 166 удавленны й. Гсл. Задаўленьніка на ростанках хаваюць. Нсл. задаўн ёц ца— см. п од даўнёцца. зьд-й ўн яц ь-аўн іц ь—см. п од даўніць. зад-аўняцца-аўніцца—см. п од даўніцца. за д а ч а-ЧЫ-ЧЫ, ж., облает.— удача. Юрсл.; Гсл. Табе задача — гэт к ую нявест ку сын пры вёз: i хорош ая, i пісьм ённая. Юрсл. См. дасьпёх. за д а н н а, н ареч., о б л а ет.— удач н о. Юрсл. Задачн а зьезь д зіл і ў др о вы. Юрсл. См. дасьпешна. задан н ы -ная-нае, о б м е т.— удачны й. Юрсл. Ня дуж азадачныя былі ягады: п а ў к о ш ы к а пр ы н ёсл а. Юрсл. С м. д а с ь пешны. задэчы ц ь-ч у-ч ы ш -ч а; повел, за д эч -ч м а, с о в е р ш., п е р е х.— ПОТерЯТЬ ПО п р и ч и н е небрежного отнош ения; так что трудно оты скать. Ар.; м і х. Х у с т к і н я м а, у ж о за д эч ы л і н е й д зе. Міх. В о сь з а д э ч ы л і нейдзе складанчы к — знайсьці не м агу! Ар. Прич. задэчаны. задлякацца—см. под длякацца. заднаваж -аны -ьщ ь—ем. п од важ ыць. за д н і-няя-няе, 1. задний. Н аехаў задні чалавек. Демид: Веров. Но.1, 1896, 115. 2. протекш ий, прожиты й. Нсл. 167. Н ях а й на заднія дні ўспом нена. Нсл. з а д н ік -/к д, п р е д л.- ік у, м.— пл о т о г он у заднего ПЛОТОВОГО весла. Калупайла. за д н ік і-к я у ( о д ин з а д н ік) — з а д н и к и, задняя часть обуви над каблуком, охватывающая пятку. Шсл. У маіх ботах заднікі яшчэ крэпкія. Ст. Заднік к боту трэба новы. Мар'янава Сян. (Ксл.). задмца-ць/-ўь/, ж. — задоўка. Ксл.; Шсл.; Варел. Зьвілі новую задніцу. Дукарка Сьміл. (Шсл). Падай задніцу — трэба ўціснуць вОЗ. Русінава Сян. (Ксл.). заднГць—вставить дно в посуду. Шсл. Трэба задніць цэбар. Ст. задрот-omў, предл.-оце, м.—повреждение копыта острым гвоздем другог копыта(о лошади). Варел. задрочыць-чу-чыш- ча, соверш.—переутомить. Задрочылі яго работаю, ходзе дзяЦЮК задрочаНЫ. Хведараўка Краснап. (Бяльсл.). Прич. задрочаны—переут о м л ён н ы й. Прышоў з работы задрочаны. Хведараўка Краснап. (Бяльсл.V ъядуочъщид-чуся-чышся, соверш.—переутомиться. Я сядш дужа задрочыўся, араўшы: дужа ўпякло, проста нельга ўшчаПІЦЬ Плугам. Серчыцы Краснап. (Бяльсл.). задрагаць—см. под драгаць. задрапаць—см. под драпаць. задратаваць, -ацца—см. под дратаваць II. задраты, прич. к неупотребляемому ныне глаголу Задраць—разорванный (растерзанный, С.), уби ты й. Нсл. 167; Дел. Задратая курыца. Нсл. задрыгаць—см. под дрыгаць. задрыжэць—см. под дрыжэць. задрынкаць— см. под дрынкаць. задрыпа-иы, общ.—мужчина или женщина с обрызганным грязью низом одежды. Служит и бранью. Шсл. Задрыпа ты, куды ты лезеш? Ст. здрыпацца— см. под дрыпацца. задрывёць— см. под дрывёць. задубёлы-лая-лае— затверделый, о коченевший от холода. Нсл. 167. Задубелымі рукамі не разьвяжаш. Нсл. задума-мы-ме, ж. 1. задумчивое настроение, Гсл. задумчивость, мгел. Щхой заду мы заслона зышла. Гарун(ст."Нязнаны госьць"). Чакай, харош ы мой, пакінь заду мы! Душу сваю пытаньнямі ня муч. Гарун (ст. Ноктурно"). 2. замысел, задуманное. Т е л. Не загадачку дзяўчыначка загадавала, не задумачку красная задумавала. м. Погар Стдуб.(Косіч 70). задум-аць-ляць—см. под думаць. зяд-умяцця-умляцца—см. под думацца.* заду мачка—см. под задума. задумённы ная-нае—задумчивый. Імне ня могуць дараваць задуменныя бярэзы. Дойка: Л. песьня. задумёньне-нл, предл.-ню, ср.—задумчивость. Гсл. задурыць— см. под дурыць. задушацца,—см. под душацца
6 👁