дзяржаць 373 удзёржаваць том ж доўгу быць прысуджана, абы тот, каторы ў дзяржаньні таго дзядзіцтва, тот доўг маець заплаціці, а тот дзяржаўца на том, у каго купіў, маецца тых пенязей i к аж нага накладу даіскаваці. Статут 1529 г.(Товстоліс: Суть, с т р.6). Деепр. наст, вр., (истор.)—управитель Государственным имением. Статут 1529, сл. А гдзе бы каторы дзяржаўца або цівун у том павеце, гдзе яго дзяржава ляжыць, аселасьці свае собскае ня меў, тагды суд маець адаслацъ на адправу да i нога ўраду й суду, у которым павеце вон аселасьць сваю меці будзець. Стт. 249. Государство в целом есть дзяржаваю", но только по отношению к своему государю( князю, королю, президенту и проч.) ДЗЯржаЦЬ-ЖУ'-ЖЫ Ш -Ж Ы Ц Ь, н есоверш. каго-што, 1. держать. Ар.; М Гсл.; Растсл. 138. Дзяржыць у правой руццэ аднаго каня. К іт. ПОб. Адзін палумісак у руках дзяржаць. Ю т. 114а. У вязеньню дзяржаць маець. Стт. 278. 2. (закон, порядок, пост и т.п.)— соблю дать, блю сти. Таковы запіс перад правам ня маець дзяржан быці. Стт. 318. Павінны права іх цэла й непарушна дзяржаці. Стт. 7. Каторага-лень імама павесьцьучуўшы, трэба верыць i дзяржаць таго. Ют. 69а. Навукі прароцкай не дзяржаць. Ют. 65615. Соверш. зьдзяржаць— соблю сти. Отгл. имя сущ. зьдзяржаньне-ня, предл.-Н Ю, ср.— соблюдение. 3. (управлять, пользоваться за долг), д е р ж а ть в своей в л а с т и, у п р а в л я т ь. Жалаваў М. Даркевіч на дзядзьку свайго Мацку тым обычаем, што ж вон дзяржыць поле мое нет ведома за што. Мацка паведзіў\"Дзяржу я тое поле ў пяцьдзесят грош ах" i ліст на то ўказаў". Г ор дз. Акты Х У Н, 4. Хто заставу дзяржыць. С татут(Товстоліс: Суть заставы 2). Дзяржу я поле ў заставе, каторага поля Некраш мне на шэсьць бочак... заставіў. Г ордз. Акты 6. 4. в л а д е т ь, и м еть к о го -ч т о -л. своей собственностью. Калі бы хто купіў якое дзядзіцтва i дзяржаў з пакоям. Стт. 1529г., сл. Рассудком сваім Вялікі Князь прызнаў жонцы дохтара Скарыны, дзяржаці,, й ужываці(дом) супакойне на вечныя часы подле суду". "400-лецьце блр. друку, 239. дзяржачы, прим. наст. вр. к дзяржаць 1,2. 3, 4.—т о т, кто ч то -л. "дзярж ыць", держ ащ ий, такж е будучи собственником. Калі б хто йменьне закупное ў которой суме дзяржаў, а другі бы с я з доўгам сваім к та му йменьню прапаведаў..., тагды тот, каторы маець болшую суму, яка дзяржачы, так i зыскуючы, будзе павінен другому меншую суму заплаціці. С тт. 322-23. Пазоў дзяржачы таковага йменьня вінен будзець пану вонага йменьня, каторы яму арандаваў, азнайміці. Стт. 231. Маюць цяпер дзержачыя такія стараства прысягу на суды ўдзелаці ротаю судзьдзі земскага. Стт. 240. Мандатам нашым дзержачых пазваў. Пташыцкі: Князья Пузыны 74. Маець вонага дзержачага ўрадоўне, якаў тому вартыкуле сорок восьмом сяго разьдзелу есьць папісана, аднесьці. Стт. 230. аддзёржаваць-жую-жуеш-жуе, несоверш. —выдерживать, продолжаться упорно. Маразы аддзержуюць. Дел. Ср. трываць. Соверш. аддзяржаць— выдержать, продолжить энергично до конца начатое действие, Д ел. устоять, вытерпеть. Ну, мароз аддзяржаў — ваюн гэткі. Д ел. Ср. вытрываць. а д зёржаваць -жую -жуеш-жуе, несоверш. 1. остановливать. Ксл.; Д ел. Маці начала сына ад гульні адзержаваць. Д ел. Аля ведала, што гэта пройдзе i затым толькі адзержавала сябе. Д зьве Д уш ы 85. 2. получать. Н ел. 359. Адзержаваць ліст. 3. заарестовывать. адзержыць, 1. соверш. к адзержаваць 1—остановить, (Бяльсл.) удержать. Тсп.Хай бяжыць, ня надабе адзержыць. Пятшцкая Беш. (К сл.). Адзяржыце подводы — дайце пану праехаць. Д ел. Адзержыў каня ды ЗЬлез 3 калёс. Н аш кавічы Ім сьц. (Б яльсл.). Адзержылі злодзея. Палуж Краснап. (Тм.). 2. адзярж аць, с о в ер ш. к адзержаваць 2. —получить. Г сл.; Н ел. 359. Супоўнае дараваньне адзяржыш. М алітвы пры Сьвятой Л ітургіі, 1695 г.(Б. Ш ляхам, Н о. 1/24, стр. 7). Хто пярвей купіў, маець тое адзяржаці. Стт. 318. Жалабнік ужо тое йменьне адзяржаці маець. Стт. 254. Маець воную рэч, на што лісты зьгінулі, адзяржаці. Стт. 2і(Товстоліс: Суть 4). Х о Ц Я бы больш над то глейтаў з канцыляры нашае адзяржаў, таковы глейт жадное моцы й важнасьці мещ ня будзець. Стт. 79. 3. заарестовать. Д ел. Адзяржалі ў лесе злодзея. Д ел. адзярж аны, п р и ч. к адзяржаць 1, 2. Адзяржаныя грошы. Нел. 359. адзяржаньне-ш?, предл.-Н Ю, от гл. им я сущ. к адзяржаць 1, 2. дадзёржаваць-жую-жуўш-жу'в, несоверш., перех.— сдерживать. Н ел. 738. Соверш. дадзёржыць, -жу-жыш-жа—сдержать. Н с. 732. Слова свайго ты не дадзержыў. Нел. зад зёржаваць-ЖУ'Ю-ЖУўШ-ЖУС, несоверш. к задзяржаць—задерживать. Соверш. задзярж аць-ж г-ж б/ш -ж я, кагошто—задержать. Ар. Прич. задзяржаны —задержанный. удзёрж аваць - ж у ю - ж у е ш - ж у е; повел.ж у й - ж у й м а, несоверш., к а г о ад ч а г о — удерживать. Н ел. 6 5 1. У д з е р ж а в а ц ь, у д з е р Ж Ы ЦЬ К а г о ад п 'я Н Ч а Н Ь Н Я. Нел. Соверш. у д з я р ж а ц ь - ж у - ж ы ш - ж ы ц ь —удержать. Нел
Дадатковыя словы
біш, дадзёржаваць-жую-жу^ш-ж^'в, жув, зёржаваць-жу'ю-жу^ш-жус
6 👁