Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

аддзёрціся 365 дзевяцьдзясят аддзерціся, соверш.— оторваться. П а дноскі аддзерліся. аддзірацца, 1. несоверш. к адд зерц іся. 2. зав. к аддзірац ь. задзерціся, соверш. — подняться краям одежды. К ры со у б ур н о се задзерлася. Несоверш. задзірацца. Соверш. разьдзерціся—разодраться(разорваться от резкого движения, от ветхости, С.). Н а ш т у к і р а з ь д з я р э ц ц а. к і т. 165. Х у с т а разьдзерл а ся. разьдзірацца, 1. несоверш. к р а зьдзер ц іся. 2. зал. к. р а зьдзір а ц ь. выдзерщся, соверш.—оторваться внутри чего-Л. К іш а н я в ы д зе р л а с я. Несоверш. выдзірацца. Б л а га уилы ты к іш эн і — вы дзіраю цца. дзерць-іў; мн. ч.-цяў, ж. 1. пустая задеревнелая земля. Варел. 2. густая заросль в лесу(везде, С.). Варел. Усі чэрщ 3 адн эй дзерці. Послов. Варел. 3. (перен.)—густые сплёвшиеся волосы. Варел. Ц я ж к а ра сч а са цъ гэ т у дзер ц ь. Варел. дзесяток -т к а, предл.-т к ў; мн. ч., дат.т ком, мн. ч., предл.-ткох— десяток. Войш.; Груздава Пост.; Глыбокае; Барс.; Ільля Вял. Д зе ся т о к міліц анераў пры лучы лі да нас. (Б. Ускалось, 1954, Но 4, 38). дзесятковы-вдя-вяе—(увеличенный в десять раз, С.), десятерной, мгел. дзесятня-rn-ні; мн. ч. д зясят н і-няў, ж.-рдо на десять"пасм аў")связка ниток в ткацком станке). Бяльсл. Ц і купіла ты, т аечка, дзесят н ю? Хведараўка Краснап. (Бяльсл.). дзесятны (дзесятны)-ная-нае— десятичный. дзесятны дроб—десятичная дробь. д з е с я щ н я -н ы -н е, ж. 1. десятина(мера земли). 2. десятина, налог на содержание церкви и духовенства в размере одной десятой части дохода. В ы даю ць дзесяц ін у. Ют.5б9. дзёсяц ъ-цёх-цё м -цёх(-ць), дзесяцьм а, на дзесяц ёх, числ.—десять. Ар. Д зесяц ь р а з м ер i т о ня вер, Послов.—сем раз отмерь, а один раз отрежь. вк."(ЛБ 4913). На вопрос сколько: когда "д зе ся ц ь " относится к лицам мужеского рода, то оно употребляется в род. падеже, имеет форму " д зеся ц ёх ". К о л ь к і вас (в у ч а н ік а ў)? дзесяц ёх. Аш. На вопрос колькі", когда " д зеся ц ь " относится к лицам мужеского рода, то оно употребляется в родств. падеже; имеет форму " д зе ся ц ё х ". К о л ь к і вас (вучан ікаў)? — дзесяц ёх. Аш. дзесяцьдзённы, -н а я -н а е—десятидневны. дзесяцькутнік-іка, м.—десятьугольник. дзесяцьсьцён-£«я, предл.-не, м.—десятигранник. дзесяцьсьценны, -ная-нае— десятигранный. дзесь (Растсл.; Гсл.; БНсл.), ІДЗвСЬ— ГДе-ТО. Растсл.; Гсл.; БНсл.— куда-ТО. БНсл. Прочках дзесь маркота. Гарун(»ў"НачлеГ'). Прыпаў да зямліцы, быццам дзесь загінуў. Гарун.(в " Ведер"). Дзет-дзет-дзет—возглас для призывания. Ар. дзетагуб-бя, предл.-бу, зват.-бе, м.—детоубийца. БНсл. дзетагубка-бк і-б цы, ж.— детоубийцаЖ енЩ ИНа. БНсл. дзетагубства-tftf, предл.-ве; мн. ч.-вы-ваў, ср.—детоубийство. дзет-ка-кі— см. под дзецянё. дзётніца-ЦЫ-ЦЫ, ж., анат.— матка. Віленшч. дзётуха-ух і-усе, ж.— курица(вообще птица, С.), водящая цыплят. Шсл. Нейдзе прапала дзет уха з пелянятамі. Ст. дзев-анька-ўдгнд—см. под дзеўка. дзеъявяцъ-вую-вуеш -вуе—б ыть д е в у ш к о й. Д зевачкі, галубачкі мае, вы ня знаеце прычыначкі свае, ня векж а вам на сьвеце дзеваваць, i бяз шапкі гараваць. С ьвякроў галоўку памые, мыжык шапкаю пакрые, годзе т абе дзеваваць. Горц.(Кот 211). дзёвер-ря, предл. и зват.-ру; мн. ч. дзевярыроў-ром, мн. ч., предл.-рох, м.—брат мужа, деверь. Ар.; Гсл.; Шсл. Валей тры дзевяры, ЧЫМСЯ адна залвіца. Послов. Дукора Сьміл. (Шсл.). Дзевяры, як зьвяры, а залвіцы, як зьвярыцы. Войш. Собир. дзевяр'ё. Дел. 168. Ласкат. ДЗёверка-ркі, предл. и зват.-рку—деверек. Нел. 129. Д зевер к а твой гэт а насплёў. Нел. Кланяйся дзеверку свайму. Нел. дзевясГльшк-гку, предл.-іку, ж., бот.—деВЯСИЛ. БНсл. дзевяцьнанцаты, -тая-тае—девятнадцатый. Магілеўшч.(Мат. Б., Но. 18); Сербаў 113; Лёсік Пач. граматыка 103; БНсл. дзевятнанцаць-ўдгцёдг-цигцё'лі, тв.-цацьма, предл.-цацёх—девятнадцать. СербаўПЗ; Магілеўш.(Мат. Б., Но. 18); Севершчына( Расторгуев: Северск 12); Карскі, II-2, 122; Бнсл. дзевяцерка-ркі-рцы, ж.— собрание девяти предметов. Смл. (Дел.). Безь яе ў вас нічога ня было: сё мера варот i ўсі на гарод; — цяпер ж а i ў вас дзевяцерка коні. Смл. (Дел.) Д зевяц ін ы -H flj;, единств, ч. нет.— ПОМИнальный обед по покойнику на 9-тый день со дня смерти. Шсл. Сядні ў нас дзевяціны па бацьку. Ст. дзевяць-цёх-цём, те. -цьма,ять. цзеъяцьгодп-няя-няе—д е в я т и л е т н и й, дзевяцьдзясят, не склоняется— деВЯНОСТО. Ар.; МГсл.; Сербаў 113;Варлыга: Назіраньні 38; БНсл. А н ут о ві ў дзевя ц ь д зя сят го д урадзіўся Кензан. Кіт. 98611. / скончана по бож ием нарож ениемь 14 съть девфтьдесят U 1 лето. Октоіх, у Кракаве 1491 г