Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

дакучыць 299 далікатна дакучыць,— см. п од дакучаць. дало, б е з л ш.,—см. п од даваць. См. собіла. далонь-н/, ж.—ладонь. Шсл.; мгсл. Што ў цябе на далоні? Ст. См. даланя. далоў, нареч. 1. ВНИЗ. Ксл.; Гсл.; Дз.; Вал.; Вял.; Імс.; Брс.; Раст.: Северск. 142. ХЛОПЧЫК ЗвалІўся з лавы далоў. Рудня Меж. (Ксл.). Л іс ня ўдзерж ы ўся на плячох у ж орава, дый п аляц еў да л о ў. і.г. Лемантар 63. Тады пш онку далоў ды ізноў жыта туды. Вел., Куз. 200. Д зядзька, ссадзі мяне далоў з лаўкі. Гсл. Валі яго далоў з каня! Ш п А Ц п од валіць). Скрануўся гарш чок i палез далоў. Дзьве Душы, 66. Лезьце вы, коткі, зь елак далоў. НК; Игры, Но. 26. Здыймі далоў із столу ўсе. Нсл. 139. Паст аў далоў кадуш ку. Тм. Hy! К ры кнуў Калістрат — i пацягнуў яго далоў за хвост шынэлі. Дзьве душы, 56. Ідзець ст арчы к, нясець стаўчык: i кіпіць, i варыцца, i далоў ня валіцца(піпка). Рапан. Зялёны ліст дуброў Сам асыпаўся далоў. Танк: Як вясна прышла. Ж ыцьцё зрынут а далоў. крушына: Творы, 159. Уменьш., ласкат. далоўкі— ВНИЗ. Ксл.; НК: Пособ., Но. 29; Дел. 176. Х очам ЗЬЛвЗЬЦІ далоўкі. Храпавічы Куз. (Ксл.). ХадзІ, дзвт кі, ссадж у цябе далоўкі. Ст. Уменьш. далоўку—вниз. Д зяц ё далоўку лезе. Нсл. 139. 2. долой, прочь. Гсл. Д алоў з майго двара! Нсл. 139. Гара з плеч далоў. л нч. 23. Kaci каса, пакуль раса: раса далоў — каса д а м о ў. Рапан.: Прым. 96. 3 к а п ы л ьл я далоў—пьян, что не удержится на месте. НК: Очерки, 190. далоўкі, далоўку,— см. п од далоў I. далоўе-уя, п р е д л.-ў ю, мн. ч.- ў і - ў я ў, ср.— низ (земля, пол), ДНО. Брс.; Вял.; Дз. далоўках,— см. п од далавах. далагодзіць,—см. п од лагодзіць. да ладу, нареч.—как следует, толком, (Варел.) кстати. Гсл.Г эта ён сказаў да ладу. Варел. Кажы да ладу, бо кіну слухацъ. Гсл. далазіць,— см. п од лезьці. Ц Л Л а К О П -п а,п р е д л.-п у, з в а т.-n e, м.— могилыцик(рабочий, занимающийся рытьем могил, С.). Гсл. Гэй, капайце, далакопы, ям іну-м агілу! Купала. Д аўна р ы длёўкі войст ры ць далакоп. Кавыль: Душы,35. Ср. дол. даланя-ні-ні; мн. ч. далоні, (Ар.; пнз)-«яу, ж.—ладонь. Ар. Сумысьля далоні свае прабіў. Дуб. Д алон і ў др уго е мейсца ўдарыць. Кіт. 73615. далатаваць, -т ўю -т ўеш -т ўе, перех. —долбить долотом. Луні. Альфон пачаў далатаваць начоўку. Луні. далавах, н ареч.— внизу(на земле, на полу, на дне воды); Дз.; Брс.; Войстама Вял.; Кацельня Пц. Пакуль, далёка далавах, бунт уе рош ча....ляж ы ў сьцішы душа. Бацьк. 34.(470). Імкненьні завісьлі на вольхах, імкненьні ляглі далавах. Дуб. А зоры над хатаю, а зоры ляглі далавах. Дуб. Наля, 32. Грукат у далінах i далавах. Тм. 26. Уменьш. далоўках— внизу, на земле, на полу, Гсл. внизу. Нсл.; Ксл. Дзеткі, гуляйце далоўках. Гсл. Далоўках ляжам. Нсл. Пасачы далоўках, м о' дзеці закінулі. Шпакова Гар. (Ксл.). далагодзіць,— см. п од лагодзіць. дале-боле, нареч.— дальше-больше. Гсл. далекі, (Сц.), далёкі, (Аркая-кае— далёкий. Ap. Cp. cm. дальшы—далее. Шсл. Наша сенажаць дальшая, а ваша бліжэй. Ст. П рев. cm. найдальшы. далець-ўю-ееш-ее, несоверш.— становиться далее, Нсл. 127. отдаляться. Ксл. Як борзда мы далеем ад Мяжы. Мяжа (Ксл.). Чым большы(болей) едзем, тым далеем ад двара. Нсл. далёцьце-чя, п р е д л.-ц ю, cp.— весна; предшествующие лету дни. Нсл. 139. Пачакай да далецьця. Нсл. далеч-чы, мн. ч.-чаў, ж.— даль. Гсл.; БНсл. далякосьці-цяў, еди н ст в, ч. н ет.— ОТДаленнейшие места. Гсл. далякосьць-ф, ж.—даль. мгсл. далёка, нареч.— далеко. Ар.; Нсл. 127; Шсл. Яшчэ далёка галёка, далёка. П ослов. Ст. Каб ня еў, ды не стаяў, дык бы далёка стаў. П ослов. Запярыньне Пух. (Шсл.). Ср. ст. далей, Ар., далей. Вял. Далей а далей — дальше и дальше. Гсл., дале, облает., Мсьц. Хатняя рада мае слухацъ селавое, а селавая — валасное i так дале. Дзьве Душы, 154., далі. Растсл.; Дел.; Варел. Ты ЯМУ папусьціся, дык далі-болі ён цябе i з хаты выжане. Варел. Сярэдні хлопец далёка заехаў, а меншы яшчэ далі. Юрсл. Зразу рука трошку заболела, а тады далі-болі, далі-болі — i не павярнуць. Тм. Кажы далі, што было. Нсл. 127. Прайдзі далі. Дел. Вялей куды далі праед.зь. Тм. дальшы, о б л а ет. Туды ехаць на пяць вярстоў дальшы. Палуж Краснап.(Бяльсл.). далячэй, нареч. Чым далячэй яна праедзе, дык даўжэйшы будзе лён. НК: Очерки, Но. 318. П р ев. ст. найдалей, найдале, найдалі, найдальшы, найдалячэй. далякавокасьць, -ці, ж.— дальнозоркость. Ар. далякавокі-кяя-к*яе— дальнозоркий. Ар. даляскацца.— см. п од ляскаць. даля-таць-ч£чь — см. п од ляцець. щпяъы-вая-вае—продольный. Ксл. ДаЛЯвая ПІла запсавалася. Бешанковічы (Ксл.). далячыня-«/-ш, ж. даль, мгсл. дальность, отдаленность. Ж арт ы: гэткая далячыня! Ст. Адляцела на няведамую далячыню. ЗСД.248. далібог!— ей Богу. Сл. Далібог жа, я яго там бачыла. Варел. Рыпнулі дзьверы.... I вось на парог.... Панначка зірк! - Гэта ж ён, далібог! Гарун: Варажба. См. далъбо, дальбог. далігойда— эпитет вороны. Дел. 157. Сіўка варона далігойда. Дел. далікатна, нареч.— деликатно, вежливо. Ар.; Шсл. Далікатна як умее ён казаць. Ст