Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 298
 ◀  / 1324  ▶ 
храсцы 280 хрысьціны \\2іО.ЦЬ\-Цоў-ЦОМ, м н.ч.,п р ед л.-Ц О Х, единст в, ч. нет. 1. крестец. Ксл. А д даўгое работы загнуўшыся баляць храсцы. Лужасна Куз. (Ксл.) 2. четвёртая среда Великого поста. Войш. На Храсцы, кажуць, каўбаса ізь селядцом на азяродзе важыцца, а хт о пойдзе басы глядзецъ, т ой дастане чырвоныя боты. Войш. храчок,—см. под храк. хрэн-ну, предл. и зват. хрэне, м.—хрен. Ар.; Дуброва Беш. (Ксл.). хрЭНЬНІК-JKV, п р е д л.-ІК у, з в а т.- Іч а, со б и р. —ботва хрена. Ксл. Х рэньніку яны ня будуць вСЬЦІ. Лужасна Куз. (Ксл.). хрэст, хрысту, хрысту, з хрыст ом, на хрысьце, м.—крещение. Ар.; Гсл.; мгсл. Пад хрэст павезьлі. Гсл. Д зяц ёўж о павезьлі da хрысту. Ст. хрэсты-тар, м н. ч.—трефы(масть карт). Шсл. Х а д з і х р эс т ы! Ст. С м. х р эс ь ц і; жолудзь, жалуды. хрэСЬбІН Ы -H tf V, единст в, ч. н ет — КресТИНЫ. Ар.; Яноўшчына Беш. (Ксл.); Шсл.; Гсл. ПрасІў тата на хрэсьбіны. Нел. 683. хр Э С Ь Ц І-Ц Я ў, е д и н с т в, ч. н е т.— трефы, трефовая масть карт. Гсл. См. жалуды, жолудзь, хрэсты. хрэСЦЫ-1яу ед и н с т в, ч. н е т.—среда на крестопоклонной неделе(половина поста). Мікольск, м.(Демид-Веров. 11, 1896, 3); Шсл. Слово происходит от пирога, который пекут в виде креста. См. храсцы 2. хрэшчык-ыка, п р е д л.- ы к у, з в а т.-Ы К у, м. —маленький хлеб в виде креста, спеченный к хрэсцам". Шсл. Трэба маку у каго дастаць ды сьпячы хрэш чыкаў к хрэстам. Ст. хрумСКаЦЬ-аю -аеш -ае, н е с о в е р ш., п е р е х. —есть с треском. Варел. К о нь а вес хрумскае. Варел. хрумстаць-аю-аеш -ае; п о в е л.- а й - а й м а, н е с о в е р ш., п е р е х. — грызть, раскусывать, жевать так, ЧТО хрустить. Ар.; БНсл. С оверш. пахрумстаць—поесть с хрустом. Ар. хрумсьцёць, хр ум ш ч у, х р ум сьц іш —хрустеть. Ксл. Д обра пасохлі сухары, аж хрумсьцяць. Бешанковічы (Ксл.). хрумцёць, -ціць, н е с о в е р ш.—хрустеть, трещать. Гсл. хруніць-н?—хрустеть. Салова Пар. (Дел.). Адм яча: сьнег хруніць. Дел. хрушч, хрушча, п р е д л.-ч ў, зват. Х р у Ш Ч у; м н. ч.-ЧЫ-ЧОУ-ЧОМ-ЧЫ-ЧамІ-ЧОХ, м. 1. жук, бескрылое насекомое; майский жук. Вят., Воет. (Даль). 2. приколка для волос. Ксл. Прыгож ую хруш чу купіла. Лужасна Куз. (Ксл.) 3. лесной гриб(плохого качества, С.) Варел. Благі грыб хруш ч, а безь яго путч. П ослов. Варел. 4. печенье из крученного теста, Варел. хворост(печенье). С ядні цёт ка пякла хруш чы. У м еньш. ХруШЧЫК-Ь/Ка, п р е д л.ыку—хрусти к, хворост(печенье). Шсл. На хрэсьбіны напяклі хрушчыкаў. Слопішча Шацк. (Шсл.). хрыбёт(хры бет, Дел., хрыбіт, Н сл.)бта(біта, Нсл.), на хрыбце(хрыбіце, Нсл.); м н. ч.-ты-тоў-том, м н. ч., предл.-тох, м.—хребет. Нсл. 683; Ар.; Ксл.; БГсл. У сытога каня круглы хрыбет. Гарывецк Сян. (Ксл.). Дай яму ў хрыбіт. Нсл. Не жалей хрыбіта яго. Тм. хрыбётная косьць — позвоночный столб. Ксл. Хрыбетную косьць пашкодзіў. Баркова Куз. (Ксл.). См. зятняя КОСЬЦЬ. хрыбётнікі(о ди н хрыбётнік)—позвоночные животные, зт. (БНсл.). хрыбціна, (Дел. 9 Ы) - н ы - н е, ж.—позвоночный столб. Гсл. Лучыла па х р ы б ц і н е. Дел. хрызалГт, м ин.—хризолит. хрыпаты-тая-тае—страдающий хрипотой, хриплый. Хрыпаты Паўлюк памер. Варел. хрыпка-пкі-пцы, ж.—хрипота. Нсл. 683. Хрыпка на цябе напала. Нсл. хрыпці-пну-пнеш-пне, н есо в ер ш.— хрипнуть. ахрыпці—охрипнуть. Шсл. Гэтак можно ахрыпці, калі будзеш крычэць на ветру. Ст. Я ахрыпшы. Ст. Ахрып Архіп. Ст. М н о го к р а т. ахрЫПаЦЬ-ЯЮ-ДСШ-£7£—терять голос. Дел. Маладыя свацечкі ахрыпаюцъ. Красьн. (Дел.). Хрыстос, Хрыста, предл. Хрысту, зват. Хрысьце—Христос. Хрыстос ускрэс!—Христос воскресе! Ар. дзеля Хрыста—Христа ради. Хрыстоў-ова-ова—Христов. Нараджэньне Хрыстова—Рождество Христово. хрыста-сты-сьце, ж. — расхрыста. Нсл. Ай, ты хрыста ніколі не засьцянешся. Тм. хрЫСЬЦёнЬ-НЯ, предл. и зват. ХрЫСЬЦеНЮ; мн. ч.-ні-нёў-нём, мн. ч., п р е д л.-н ё х, м.—ХОДЯЩИЙ с обнаженной грудью. Нсл. 683. Хрысьценям ходзіш, не зашпіліушы сарочкі. Нсл. хрысьцянін-ша, п р е д л.- ін у, з в а т.-ін е, м. —христианин. Варлыга: Назіраньні, 15. Хто ёсьць у карчме? А там збор-дружына: жыды, хрысьцяне ŭ цыгань). Нсл. \Щ п од збор-дружына). хрысьцянка-к/, дат., предл. ХрЫСЬЦЯНЦЫ, ж.—христианка. Ты зь в е ч а р а хр ы с ь ЦЯНКа. Тараны Імгл.(Косіч 29). хрысьцянскі, -кая-кае—христианский. Навернуты на хрысьцянскую веру. Нсл. 300(лю) навернуты). Хрысьцянскі ўчынак. Нсл. ы \{ п од учынак). хрысьцянства-ва, с р.—х р и ст и я н ств о. хрЫСЬЦШЫ-НЯТ, еди н ст в, ч. н ет—КреСТИн ы. Шсл.; Нсл. 683. Пайду к куму на хрысьціны. Ст. У нашага су седа хрысьціны гуляюць. Нсл
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

лўчыла, хрэсцы-1<яу, хрўмскаць-аю, хрўмстаць-аю-аеш, ьіка
1 👁
 ◀  / 1324  ▶