Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

 ◀  / 1324  ▶ 
Старонка 250
 ◀  / 1324  ▶ 
грэччына 232 грудлівы грэччына-нь/-не, ж.—гречиха. Войш. груба-бы, ж.—голландская или комнатная печь, Кур., Орл.(Даль) большая комнатная печь.(Гсл.); Нел. 122. Пара цепліць грубу. Нел. Уменыи. грубкя-б кі-бцы, ж.—голландская печка. Шел.; Ксл.; Растсл.; Нел. 122; Гсл. Падпалілі ў грубцы. Ст. У грубцы ня цеплена. Нел. грубая-о е, 1.—беременная. Юрсл. За чатыры гады трэйці раз грубою ходзе. Юрсл. 2.—см. под грубы. грубей, м.— неучтив, груб, Нел. 122. грубец. Хлапец дарма, але грубей. Нел. грубёць-ёю-ёеш-ёе, несоверш. 1. расти в толщину, увеличиваться в объеме, Нел. 122. толстеть. Гсл. Дзерва грубее. Нел. 2. становиться грубым, жестким, утрачивать мягкость; грубеть. Рука ад работы грубее. Нел. 122. 3. толстеть от беременности. Шел. М ар'я начала грубець. Ст. д агрубац ь-аю-аеш-ае, н е с о в е р ш.—грубить, делать дерзости. Дел. 172. Ён ня мае дагрубаць. Дел. пагрубёць, соверш. к грубець 1, 2, 3. Нел. 122. Дзерва пагрубела. Нел. гр у б ін я -ш -ш, ж.— толщина. Ар.; Шел.; БНсл. Вось грубіня дзе! Ст. грубнІК-/кя, п р е д л.-І к у, з в а т.-І ч а, м.— ИСТОПНИК. Гсл. Ср. жыбінцяй. грубы-бая-бое, 1. ТОЛСТЫЙ, Гсл.; Ар.; Шсл.; Юрсл. Грубыя ніткі добра будуць на мех. Ст. Грубое сукно. Нел. 2. толстый, жирный. Юрсл. 3. недостаточно или плохо отделанный; простой, без изящества; грубый. 4. неприятный, невежливый, Нел. 122. неучтивый, неделикатный, резкий, грубый. Грубая гаворка. Нел. 122. Праўда груба, але Богу люба. П ослов. Тм. грубш ы (Нел. 122), ср. ст. к грубы 1, 2. Сукно грубшае. Нел. 122. Вазьмі за грубшы конец. Тм. П рее. ст. найгрубшы—толстейший, самый толстой. Ар. груган-нл; мн. ч.-НЫ-НОў-НОМ, мн. ч.. предл.НОХ, м.—ВОрОН. Вішкалевічы Чаш. (Ксл.); МГсл.; БНсл. Няхай іх склююць груганы. я. к.( Адплата 5). Крычаць, бы над пагостам груганы. Кавыль: Думы 33. Здалося, што груган. Акула 261. С оби р. груганьнё-ня, п р е д л.- н ю. Груганьнё закрычэла над лугам. Кавыль: Пад зорамі 6. груд-су, предл.-дзе; мн. ч. груды-доў-дом, мн. ч., предл.-дох, м. 1. небольшое возвышение у реки, озера, болота или среди болота, Ар. бугор. БНсл. Скародзяць груды а ляды. НК: Очерки 402. груды пескавыя—бугры песчаные. НТС(БНсл.). 2. Куча ЧеГО-Л, Ржевский у.(Афанасьев I, 1897 г., 182); Дз.; Ксл.; Ворон.; Мгсл. груда, Смл.(Даль) куча хвороста. Смл.(Дел.). Мы ўчора хадзілі ў лес усім с ялом паліць груды гальля. Халамер'е Аз. (Ксл.). Груды Ŭ ПЯНЬНё сохнуць. НК: Очерки 437. Паліць груды. Тм. Ты, мядзьведзю, сьвіньні дзяры, а ты, во уча, У груд кладзі. Смл. (Дел.). Собир. грудзьдзё, Дзядуля, мы (дзервы) ў грудзьдзё складзём. Ржевск.(Афанасьев I, 1897 г., 182). 3. (о птицах)—стая. Пушчаў ён дзесяць сакалоў на лебядзіны груд. Купала: Пера клад Слова аб палку Ігоравым. Ня дзвС Я ЦЬ сакалоў на лебядзіны груд пушчаў. Тм. Галіцы грудам бягуць да вялікага Дону. Тм. 4. (о ЛЮДЯХ)—толпа. Дз.; Імсьц. Н а я ж д ж а ю ць і з гр у д а м ма х л я р о ў. Гарэцкі: Песьні 9. С т а я ў г р уд л ю д з ё ў. Дз. С я д з е л і ў с і г р у д а м на ло ж к у. ЗСД 9. Я к в я л і к і гр уд г л я д з е н ь н і к а ў р а з ам ш у г н у ў у б о к а з я л е л ы х, шт о не гл я д з е л і ні на к о г о й ні н а чо г а к а л я с я б е на ў к о л а, с к а к у н о ў, я н а С Х а П І л а с Я З а Я г о ру к ў. Гарэцкі: Песьні 74. Г р у д ам с ы п я цъ п а в у л і ц ы хл о п ч ы к і— в у ч а н і к і з ха т у л ь к а м і на пл я ч о х. Гарэцкі: Песьні 64. П а ш л і ў с і га м а н к ім i с ь м е л ым г р у д а м. Тм. 73. 5. —группа. 6. —труппа. ГруДОК-бкТ7, nped.i.-дку; мн. ч.. дат.-дкО М, мн. ч., предл.-КОХ, 1. уменьш. к груд 1 б.Пусьціў коні на даліну, сам лёг спаці на грудку. Гсл. На стале ляжаў грудок кнігаў. ЗСД 362. Хоць бы ты, сынку, схадзіў, ідзе грудок падабраў — мы б рэпы пасадзілі. Бельск.(Дсл.) Падбіралі ляды, хворает, клалі у грудок. Тм. Сплывуцца сьветленькія балачынкі ў бліскучыя 3 краёў грудкі. Гарэцкі: Песьні 67. 2.— кружок. У нашых сёлах ёсьць грудкі Беларускае Сялацка-Работніцкае Громады. Літаратурны грудок. Скакальны грудок. Музыцкі грудок. 4.—разряд(клас, группа). грудок— см. п од груд. груда-ды-дзе, ж. І. ком замерзшей или засохшей -земли. Ар.; 1г.; Смл.; Вят.(Даль). С о б и р. грудзьдзе-бзя, п р е д л.- д з ю —засохшие комья земли. Шсл. На полосе шмат грудзьдзя. Ст. Уменьш. Грудка-дкі-дцы. Ар. Узяў ды шпурляецца грудкамі Ст. Малыя грудкі на ральлі ня шкодзяць збожжу. Ар. 2. взрытая, неровная и замерзшая земля, замерзшая комками Грязь. Гсл.; Ксл.; Нел. 122. Найгоршая язда па грудзе. Нел. Не бяжыць па грудзе конь. Азярэцк Сян.(Ксл.). грудавГна-нь/-нг, ж. 1. грудина. БНсл. 2. увал. нтз(БНсл.). грудавы - в а я - в о е. Гордз.(Мош.: Тэрм. 4), прилаг. к г р у д а 2. Гр у да в а я з я м л я. грудкі—см. п од г р у д з і. грудлі'вы—вая-вае—обильный "гру— замерзшими комьями земли. Дел. Грудлівая дорога настала. Дел. ( п од грудок
Нават дробная праўка будзе карыснай. Не стаўце знак націску, каб слова лепш знаходзілася праз пошук.

Дадатковыя словы

nped.i.-дкў, аря, грўбнік-/кя, грўбш, грўдзе, грўдкі, грўдкі—см, ньі, халамере, ікя
15 👁
 ◀  / 1324  ▶