Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

гаспадарск! 204 гаспадыніць гаспадарскі-кая-кае, 1. относящийся к Господарю. Абяцуем словам нашым гаспадарскім. Стт. 66. 2. государе кий. 3. ХОЗЯЙСКИЙ. Нсл. 120; БНсл.; Ар. Гаспадарскага расказу трэба слухаць. Нел. 4. относящийся к хозяйству(к экономике, к производственной стороне дела, С.) хозяйственный. Нсл. 120. Гаспадарскі парадак. Нсл. Гаспадарскі абзаводак. Нсл. Гаспадарскія справіў калёсы. Ст. Малы, але відаць, што гаспадарскі хлапец. Ст. 5. свойственный хорошему хозяйству. Нсл. 120. Тваё гумянцо гаспадарскае, усяго поўна. Нсл. Ты прыьила ня ў пусты, а ў гаспадарскі двор. Нсл. гаспадарства-ea/ м н. ч.-вы-ваў, ср. 1. государство, (БНсл.) держава, мгел. Вялікі Князь АлЫірд(Гідзімінавіч) Літоўскі й Рускі, іспраўляючы ўрадна гаспадарства сваё, не малы (час) гаспадарстваваў у Вялікім Князъстве Літоўскім. Павесьць: Паход АльГірда на Маскву. Гэтым актам (25 сакавіка 1918 г) Беларускі Народ cmaнаўко выказаў сваю волю да стварэньня незалежнага гаспадарства. Беларус", Но. 5(51). Такім гаспадарст вам было ŭ засталося дагэтуль гаспадарства Macкоўскае. Тм. Утварылася БеларускаЛітоўскае Гаспадарства. Касьпяровіч (Полымя", Но. 5,1927 г, стр. 185). Старыя лісты ŭ акты гаспадарства... ня мала съветчацъ аб сівой мінуласьці Лугвенева. Гарэцкі. Песьні 5. Дэмократычная наца-налізма ня можа быць у зьвязку з гаспадарствам дыктатуры пралета-рату. ігнатоўскі(Беларусь, 201). Статут 1588 г. прымаўся, як на тэрыторы гаспа-дарства ўводзілася валочная памера. Забела(Працы Блр. У-ту, Но. 20,1928 г., стр. 162). Магутнасъцъ расійскага гаспадарства пахіснулася. ігнатоўскі(Беларусь"). 2. собир.—гоподари и господарыни вместе. Гаспадарства будзецъ несправядліва. Таковыі іх будуць eoi — баяра й слугі па іх прыкладзех. Сказаньне а Сівільле, выдрукаванае ў Варш. Ун. Изв. 1898. гаспадарствавасьць-ф, ж.—государственность. Твор, што ўкрашае гаспадарствавага лзеяча Залатога Веку нашае гаспадарствавасьці. Беларус", Но. 5(51). гаспацА\ств&ъ&цъ-ву—вуеш-вуе; п о вел.вуй-вуйма, н е е о в е р ш.—быть государём (королём, императорм, президентом), царствовать. Пахвала Вітаўта(Летапіс). АльГірд... не малы (час) гаспадарстваваў у Вялікім Князъстве Літоўскім. Павесьць: Паход АльГірда на Маскву. С оверш. Загаспадарстваваць, -вую-вуеш-вуе—воцариться, Гсл. начать быть государем, гаспадарствавы, -вая-вае—государственный, царственный, державный. Яшчэ за Вялікага Князства Літоўскага, Беларускі Народ, маючы проводную ролю ў варганізацы гэт ага Гаспадарства, выказаў сваю духовую існасьць у гаспадарствавым i нутраным грмадзкш ладзе. Беларус, Но. 5(51). гаспадарыня-ш-м, ж. 1. ж енск. к гаспадар" 1. Тую ж віну гаспадарыні караліцы заплаціці маюць. (1527 г.)Квятк. 157. 2. го су да р ы н я. гаспад арыць-ру-р ыш-ра, несоверш.—х о зяйн и ч ать, Ар.; Шсл.; БНсл. ВеСТИ ХОЗЯЙСТВО, Гсл. х о зя й ст в о в а т ь. Разумныя (сынове) гаспадарылі. H.(Афанасьев II, 1914,292). Няма тут на чым гаспадарыць. Ст. Гаспадарылі пакуль хлеб быў. Нсл. С о в ер ш. загаспадарыць—н а ч а ть х о з я й н и ч а т ь. С оверш. нагаспадарыць—н а х о зя й н и ч а т ь. Добра ты нагаспадарыў, што адзін толькі конік застаўся. Нсл. 303. Што ён яшчэ нагаспадарыў тут?! Ст. С оверш. пагаспадарыць—п о х о зя й н и ч а т ь. Шсл.; Ар. Ня доўга пагаспадарыў ён: борзда памер. Ст. гаспадарыцца-/?сл-/?ышся, 1. несоверш., зав. к гаспадарыць. Як вам тут гаспадарыцца? 2. с а м о в о л ь н о ра с п о р я ж а т ь с я по хо зя й ств у. Нсл. 120. Безь мяне не гаспадарся, як разгаспадарыўся перад тым. Нсл. С оверш. загаспадарыцца—у с т р о и т ь дл я с е б я хо з я й с т в о. С оверш. згаспадарыцца — д о й т и ду р н ы м ра с п о р я ж е н и е м до к р ай н его р а сст р о й ст в а по х о зя й с т в у. Нсл. 203. Згаспадарыўся на апошні конец. Нсл. 203. Соверш. разгаспадарыцца, 1. р а зв ер нуть х о зя й с т в о. 2. са м о в о л ь н о ра сп о р я д и т ь ся в ч у ж ом х о зя й с т в е. Нсл. 547. Разгаспадарыўся, быў сваім дварэ, Нсл. гаспадарычна-ны, ж. 1. дочь господаря. 2. государева ДОЧЬ. Аль кітаб Вольскага(Узвышша 1927, Но. 4). Ср. братанічна. гаспадыня-н/, дат., предл.-Н І, ж.—ХОЗЯЙКа. Ар.; Нсл. 120; Щсл.; Раманаўка Сян. (Ксл.); Дз.; Н.; Гсл.; Дел.; БНсл. Я гаспадыня ў сваім дварэ. Нсл Антоля добрая гаспадыня: у сё ў яе ў парадку. Ст. Ня бі яе дубінаю, каб была гаспадыняю. Яблынка Імгл.(Косіч 251). 2. домоправительница в господском доме, ключница. Нсл. 120. Як гаспадыня скажа, так i будзе. Нсл. 3. стряпуха для прислуги в господском доме. Нсл. 120. Гаспадыню, калі памрэць з голоду, у падпеччу хаваюць. Нсл. гаспадьшька-нькі-ньцы, ум еньш. к гаспадыня 1,2,3. Дзякуй нашай гаспадыньцы, накарміла. Нсл. 120. г а с п а д ы н ін, -іна-іна—п р и н а д л еж а щ и й х о з я й к е, Нсл. 120; Ар. ХОЗЯЙКИН. БНсл. Гаспадынін кажух. Нсл. Гаспадыніна ласка. Нсл. Гаспадыніна дзяцё. Тм. га с п а д ы н іц ь -н ю -ш ш-не, н есо вер ш.— х о зя йн и ч ать по ж ен ск о й части. Шсл.; Мл. Ужо начала гаспадыніць нявестка. Ст. С оверш. н а г а с п а д ы н іц ь — п о б ы т ь хо з я й