чыніць чэсьць І294 рашчыняць чыніць чэсьць кам у— ок азы вать ув аж ение, почтение. чыніць пры рачэньне,—см. п о д пр ы р а чэнье. чыніць м алітву,—см. п од м аліт ва. чыніць паклоны— творить поклоны. Ты на сьвеце ш т о дзень посьнікаў, а п ераз н оч Пану Б о гу паклоны чыніў. Кіт. 19а. чыніць прыкрасьць— причинять д осад у, неприятность. Н я р а з ты ім не чыніш пры красьць. Нел. 502( п од пры красьць). чы ніць разм ову— говор и ть, р а зг о в а ривать. У каж нам нэм азе(араб., м аліт ве), к л а н я ю ч ы ся, П а н у Б о гу ра з м о в у ЧЫНІШ. Кіт. 5а2. чыніць справядлівасьць— ок азы вать справедливость. Той пан чы ніў вон ам у справ яд лівасьць. Стт. 227. чы ніць усьцівасьць— ок азы вать п оч тение. I Дж абраілу, ш т о т абе цяпер усьцівасьць чыняць, а м не перад т ым лепш ую ўсьцівасьць чы нілі i ляпей за цябе важ ылі м яне. Кіт. 62а. чы ніць дзівы — тв ор и ть (д ел ать, со в ер ш ать) чудеса. Г эт ы я, ш т о за дзівы чынілі, ш т о т а к веле церпяць м ук і(у пекле). Кіт. 130а4. чынёны, прилаг. из п ри ч.— соверш аемы й. П ан Б о г ун івэч а берн е ўч ы н к і яго, сорак год чынёныя. Ют. 3064. ЧЫНЯЧЫ-ч а я -ч а е, п ри ч. наст. в р.— п р о и зводящ ий. Х іб а ў наклон ах Б о гу чы нячым см аку ня знаеш. Ют. 5а7. Н а судны дзень у с ім пр а р о к ам к о н і б у д у ц ъ, а м а ім у м э т а м (а р а б., вер н ік а м), х іб а к у р б ан чы нячы м, к он і з р аю пры вядуцъ. Тыя лю дзі, кур бан чы нячы я, на судны дзень, на т ы я к он і ўсеўш ы, пякельны мост, як м аланьня блісьнець, т ак п ярэй дзе. Ют. ЧЫНЯЧЫ, деепр. наст. вр.— поступая. Нел. 699. Чынячы т ак, нас сарам оціш. Нел. адчы няць, -я ю -я е ш -я е шт о, н есоверш. — отвор я ть, Дел. (дв ер ь, ок н о, ящ ик, глаза, рот, книгу, С.) МГсл.; Ар.; Нел. 384. У ст авай з пасьцелі, адчы н яй дзъверы. Старадуб(Жив. Старина, 1909, I, 81). А дчы н яць варот ы, акно. Нел. Н у, браце, т вой р ад ва р о ты адч ы н яц ь. Красьн. (Дел.). С оверш. адчы нщ ь-н к)-ж ш -«£, ш т о — о тк р ы ть (дверь, окно, ш каф, глаза, рот, книгу, С.) МГсл.; Ар.; ПНЗ; Растсл.; Ксл.— ОТВОрИТЬ. Растсл.; Нел. Р айскіе ва р о т а адчы ню. Ют. 114а8. В арот а адчы н і — ува й ду. Ют. П5а8. Ён т о зачы няў, т о адч ы н яў вочы. Ю. Жывіца(„Прыйсьце", Но. 1). Вы — адчы нілі м ае вОЧЫ. Машара(Калосьсе, Но. 1, 1935 г., стр. 10). А дчы н І вОЧЫ. Хмара(Калосьсе, Но. 18,1939, стр. 9). А д ч ы н і, м а м у хн а, а к о н ц а, в я з ем НЯвестку, ЯК сонца. Из свад. песни, Нел. П рич. адчынены,— отворенны й, откры ты й. Ар. А д ч ы н ен а е а к н о. Ар. У зн о ў а дч ы н іл а вОЧЫ. Бярозка(Калосьсе, Но. 18, 1939г., стр. 5). С ы м он ш ы р а к а а д ч ы н е н ы м і ва ч ы м а п азіраў на Н ат альлю. ю. Жывіца(Прыйсьце", Но. 1). адчыняцца, н есо вер ш.— отворяться. Ар.; Нел. У я го вароты ніколі не адчы няю цца. Нел. С оверш. адчынГцца. 1. отвориться. Ар.; Нел. В арот а адчы ніліся. Ют. I29ai. Самі вароты адчы н іліся ад вет ру. Нел. 2.(находясь внутри), отворить дверь. Дел. А дчы н іся П аволка! Дел. ъ& чът яцъ-яю -яеш -яе, п о ве л.-яй -яй м а, несоверш., перех. 1. затворять. МГсл.; Ар.; Нел. 193; Шел. Б ацька к р а ў — хлявы зачы няў, а т ы хаты не зачы няеш. П ослов. Дукора Сьміл. (Шел). Ён т о зачы няў, т о адчы н яў вочы. Ю. Жывіца(Прыйсьце", Но. 1). 2. закрывать. Шел.; Гсл.; Войш. ЗаЧЫНЯЦЬ кн ігу, р о т, вочы. Войш. С оверш. зачынГцьню -ніш -не, перех. 1. Затворить. Ар.; Нел. 193; Гсл.; Шсл. Зачыні дзъверы. Дукора Сьміл. (Шсл.) 2. закрыть. Шсл.; Гсл.; Войш. ЗачыНІ р о т. Войш. Н аш т о ты за ч ы н іў вока? Войш. В арот а зачы ніць каж у. Ют. За8. Ты б y ci р а ты за ч ы н іў. НК: Бабы, або 14. П ри ч. зачынены. Шсл.; Ар.; Войш. П еч зачынена засланкаю. Ст. К ніж ка зачынена. Войш. зачыніць лопнуушы(акном, кнігаю) — захлопнуть. МГсл. зачыняцца, н есо вер ш.— затв оря ться (зак р ы ваться, С.) Нел. 193. Д зъ в е ры не зачы няю цца, не зачыніліся. Нел. Соверш. зачынщца. Нел. 193. А воч ачк і м ае яркія! заранен ька вы зачы ніліся Шэйн: м. i-ii, 674. П ан Б о г каж а вароты пекляны я пазаЧЫНЯЦЬ. Ют. 25а12. прычыняць-яю-яеш-яе; п овел.-яй-яйма, н есоверш., п е р е х.---- ПритВОрЯТЬ(неПЛОТНО закрывать, затворять, С.) Нел. 517. П рыч ы н я й, п р ы ч ы н і д зъ в е р ы. Нел. С оверш. прычынщь-ню-ніш-не. Растсл.--- ПрИТВОрить, неплотно закрыть, затворить. Ар. Т роха пры чы ні ю ш ку; хай чад зы ходзіць. Ст. П ры чы ніла вароты й пайш ла далей. Кулакоускі: Дабраселцы. прычыняцца-яюся-яешся, несоверш. 1. ст рад, к прЫЧЫНЯЦЬ. Дзъверы НЯ ПрЫЧЫняюцца, ня прычыніліся добра. Гсл. 517. 2. за кім — ст а н о в и т ь ся за щ и т н и к о м, ходатаем, просителем за кого-л., Нел. 517. ходатайствовать. Н а судны дзень мае за мяне прычыняцца. Ют. Шб. За кім ты (Магамэд) будзеш прычыняцца, Я(Бог) учыню ад пяклянага агню вольным. Тм. 12164. Прароча, прычыняйся за ІХ. Ют. 9168. За душу маю прычыняйся на дзень судны. Тм. 12563. Дзякуй, ты заўсёды прычыняешея за нас пану. Нел. См. учыняцца. прычынГцца-нюся-нішся, соверш. к прычыняцца 1, 2,3, 4. Пан набіўбы мяне, калі б ты НЯ прычыніўся. Нел. 517. рашчыняць-лю-леш-яе, несоверш., перех. 1. растворять что-л. затворенное. Шсл.; Ар. Р аш чы няць дзъверы ня м ож на. СуднікіКуз. (Ксл.). Раш чы нілі варот ы, ды к поўны двор сьвіней набегла. Ст. 2. р а ст в о р я т ь (за ст а в л я ть о б р а зо в а ть раствор в соединении с каким-л. веществом, Ар.) Шсл
Дадатковыя словы
жывіца("прыйсь
5 👁