чмуцГла 1288 Чухонец чмуцГла-лы, общ.—шутник. Ксл. Ён у нас вялікі чмуціла: во паслухайце. Навікі Віц. (Ксл.). чмуціць-чу-ціш-це, несоверш., перех. 1. дурить кого(дурачить, м гсл., обманывать, C.) Шсл.; Гсл.; Навікі Віц. (Ксл.), врать, (Гсл.) обманывать, Нсл. 700. морочить, пускать ПЫЛЬ, надувать. Воет. (Даль). Чмуціць ён людзёў дый толькі. Ст. Што ён кажа, усё чмуціць. Нсл. 2. без доп.—шутить, Ксл. дурачить, забавлять кого-л. дурачеством, шутками. Пачаў ён ужо чмуціць! Навікі Віц. (Ксл.). 3. плохо делать что-н. Нсл. Ня шые, а чмуце. Нсл. Отгл. имя сущ. ЧМучЭНЬНе-НЯ, 1. пускание пыли в глаза, обман(надувательство, С.) Нсл. Ягоныя штукі ўсё чмучэньне. Нсл. 2. пустословие. Нсл. Чмучэньням сваім ачмуціў нашы галавы. Нсл. Соверш. ачмуцГць—одурманить; обойти хитростями, оплести интригами, Гсл. одурачить. Ксл. Ачмуціў бабу. Беліца Сян.( Ксл.). Соверш. зачмуцГць, перех. 1. затемнить. Нсл. 193. Зачмуціў справу шкелямі. Нсл. 2. обморочить. Нсл. 193. З а ч м у ц іў мя н е С вайм і га в о р к а м і. Нсл. Соверш. начмуцГць —наврать, наобманывать, надурить. Нсл. 700. Калі п р ы д з е да нас, за ў с ё д ы на ч м уц е. Нсл. чмыхмуь-аю-аеш-ае; повел.-ай-айма, несоверш. 1. перех.—обонять, нюхать, искать обоянием. Нсл. 700. Сабака сьлед чмыхае, зачмыхаў. Нсл. Однкр. ЧМЫХНуць. Нсл. 700. 2. перех.—разузнавать. Нсл. 700. Чаго гэтыя людзі тут чмыхаюць — некага ў некруты, знаць, хочуць прачмыхаць. Нсл. Соверш. прачмыхаць, перех.—букв, узнать обонянием; проведать. Нсл. 533. Нос твой прачмыхаў, ідзе гарэлку п 'юць. Нсл. 3. выражать неудовольствие резкими движениями головы, кашлем и т.п., Гсл. фыркать, брюзжать. Нсл. 700. Чмыхаеш, нос твой гэтага ня любе. Нсл. Чмыхнуў носам дый пабег. Нсл. Соверш. зачмыхаць, 1. начать(для выражения пренебрежения, безразличия к кому, чему-л., С.) или ноздрями одувать. Нсл. 2. перен.—изъявить неудовольствие или несогласие на преложение. Нсл. 193. Зачмыхаў, як сказалі яму гэта. Нсл. чвлрыцъ-ру-рыш-ра—травить животное собаками. Шсл. Вось дзе чалавек: сьвіньня толькі што ўзаткнулася на двор, а ён запер ды давай чварыцъ сабакамі. Ст. Соверш. зачварыць—затравить собаками. Шсл. Пастух зачварыў сьвіньню сабакамі. Ст. Прич. зачвараны. Шсл. Да сьмерці зачварана парасё сабакамі. Ст. Соверш. начварыць—натравить собаками. Шл. Пастух начварыў сьвіньню сабакамі, каб не ўцякала дамоў. Ст. См. цкаваць. Соверш. прычварыць—притравить животное собакой. Шсл. Нехта прычварыў нашу сьвіньню — / вушы апусьціла. Ст. вычвараць... чвякаць-аю-аеш-ае— чавкать. Растсл. См. чмякаць. чвір-ру, предл. и зват.-ру, м.— Крупный перемытый песок. Жучкевіч, 15. См. жвір. чуб, чуба, м. 1. хохол(волосы). Нсл.; Ар.; Ксл., Шсл.; Гсл. Выгадаваў ты сабе чуб, — як біцца, дык добра будзе тузацъ за яго. Ст. Надраў хлапчука за чуб. Пятніцкая Беш. (Ксл.). Чуб надзяру, калі ня зробіш, як трэба. Нсл. Уменьш. чубок-бка— хохолик. БГсл. 2. драние за хохол. Нсл. Дай яму чуба за гэта. Нсл. Чубы мяжсобку дзяруць. Нсл. чубайка-йкі-йцы, ж.—ХОХОЛ. Нсл. Чубайку выдзяру, не чапайся. Нсл. Кулік чайку ўзяў за чубайку. Послов. Нсл. чубаН-ДНЯ, предл.-ану, зват.-ане, мн. ч., датнох. м.—хохлач. Нсл. 700. Чубана гэтага ё за што патрэсьці. Нсл. чубасіць-шу-сіш-се, каго-што—драть за хохол. Нсл. Яго ўсі беднага чубасяць. Нсл. Соверш. начубасіць каго-што— надрать за хохол. Нсл. Не чапайся зь ім, amo начубасіць. Нсл. чубасты-тая-тае—с большим чубом. Нсл. 700. Чубасты пятух. Нсл. чубатка-ткі-тцы, ж., бот.— хохлатка. БГсл. чубвты-тая-тае—с чубом, хохлатый, (Нсл.) Чубатая курыца. Нсл. 700. чубёйка-йкі-йцы, ж. — чубайка. Нсл. 701. чубіць-блю-біш-бе, каго-што—тоже, что чубасіць, только слегка. Нсл. 701. Каго люблю, таго Ŭ чублю. Послов. Нсл. Однкр. чубнуць-ну-нёш-нёць-нём, каго-што —дернуть легко за ВОЛОСЫ. Нсл. 701. Чубні яго за гэта слова. Нсл. Соверш. начубГць, каго-што—надрать за волосы. Досыць ты начубіў яго. Нсл. Прич. начублены —надранный за волосы. Нсл. Яшчэ не начублена твая галава, што ты чапаешся з імною. Нсл. Соверш. пачубГць— потаскать за волосы, за хохол. Нсл. 490. Пачубіў ты яго досіць. Нсл. чубіцца, взаим. 1. драться с кем за волосы. Нсл. 701. Соверш. пачубіцца, 1. подраться за волосы. Нсл. 701. Яны часта мяжсобку чубяцца; пагодзяцца ды ізноў пачубяцца. Нсл. 2. иметь привычку драть, дергать других за волосы. Нсл. 701. За якую прычыну ты чубішся? Нсл. чубКІ-каў(-К О ў), единств, ч. нет. 1. Взаимная таска за волосы. Нсл. 701. Хлапцы ў чубкі пайшлі; разьняць іх трэба. Нсл. 2. игра, в которой проигравшего наказывают легким дерганием за волосы. Нсл. 701. Я табе болей надаваў чубкоў, чымся ты мне. Нсл. Чухонец-Ш/Д, предл.-нцу, зват.-нча, м. —Эстонец. Ён Чухонец. Дабрамысьль Лёз. (Ксл.). См. Чухна
Дадатковыя словы
чмуціць-чў-ціш-це, чўба, шід
6 👁