Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

цупаць 1274 выцьмець цупъиь-аю-аеш-ае, несоверш. 1. быстро и отрывисто щупать, искать чего-н. таким образом. Ня цупай тут, тут нічога няма твайго. Нел. Однкр. цупщцъ-ну-нешне, 1. быстро схватить, ощупать. Нел. Ён тут цупнуў нешта. Нел. 2. быстро сесть. Табе тут ня месца, што ты цупнуў на ложак. Нел. Соверш. нацупаць—нащупать что-н. цупая". Гсл. Нацупаў грошыкі ў насатцы. Нел. Нацупаў, нешта тут ляжыцъ. Нел. Прич. нацупаны—нащупанный(таким образом). Нел. Нацупаныя грошыкі нехта перахаваў. Нел. цупнуцца, возвр., однкр. 1. нечаянно удариться, стукнуться. Нел. Цупнуцца лобам аб вушак. Нел. 2. упасть, удариться, падая. Дзяцё цупнулася азадкам. Нел. цупу-лупу, междомет.—цап-царап. Нел. Цупу-лупу й пахапалі ў сё. Нел. цурок-/жя, уменыи. цурочак-чкд—ручеек, струйка, Гсл. струя, ручеек, струйка. Ар. Гэты недавер уліваўся сьцюдзёным цурочкам у вагонь іхнае блізіні. ЗСД. 194. Точыцца ерэбным цурочкам жаль. ЗСД 368. Ц у р к ом С П Л Ы ваў п а в і д з е по т. Акула. Птушка, 158. В а д а с ь ц я к а л а цу р о ч к а м і. Гарэцкі: Песьні, 82. цураньне-«л, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў — о т р е ч е н и е с к л я т в о й. Нел. 691. Без усякага цураньня гэта твая справа. Нел. цураваць, (НК), цыраваць, (Ар.)-руюр уеш -р уе; повел.-руй-руйма, несоверш., перех. — ШТОПать. Ар.; НК: Очерки, Но. 411. Отгл. имя сущ. цураваньне, (НК), цыраваньне, (Ар.) —гШТОПание. НК: Очерки, Но. 411; Ар. цурацца-аюся-аешся—о тр ек ат ь ся. Нел. 691. Цурайся ты іх. Нел. 691. Сваей радні цураешея. Нел. 691. чурацца-дюсл-дешся—чуждаться, отрекаться. Нел. 702; Ар. Ніхто сваіх дзяцей ня чураецца, а ты чурается. Нел. Соверш. адцурацца—отречься. Нел. 691. Свае радні адцураўся. Нел. 691. Соверш. адчурацца —отречься. Нел. 702. / свайго добрага адчураўся. Нел. 702. Соверш. зацурацца —отречься с клятвой, заклясться, Нел. 192. начать чуждаться, отрекаться. I забажыліся i зацураліся. Нел. цурбоніць-ню-н/ш-не, каго-што—наливать излишком. Нел. Дужа шмат ты цурбоніш піва. Нел. Соверш. нацурбоніць —налить с излишком. Нел. Нацурбоніў гарэлкі. Нел. цур'ём, нареч.—струёй. Ар. Вада цячэцъ цур'ём. Ар. Уменьш. цурок-рка—струйка (струя, С.) Гсл. цурка-ркі-рцы, ж.—палка. Ксл. Ён цуркаю яго добра агрэў. Гуліна Сян. (Ксл.). Уменьш. цурачка—осколочек, щепочка, Гсл. ничтожное количество, Шсл. капелька. Каровы ўсё паелі да аднае цурачкі. Ст. Дай мне хоць цурачку малака! Клятное Пух. (Шсл.). цурубалы-лдг—стебли растений. Ксл. У т а б а ц цы т а ў с т ы я цу р у б а л ы. Ганкавічы Беш. (Ксл.). цурчэць-чу-чыш—струиться. Гсл.; Ксл.; Порплішча ля Глыбокага; МГсл. Цурчыць вада ў раццэ. Кузьміна Сян. (Ксл.). Вада будзе цурчэцъ. Порплішча ля Глыбокага. См. ЦурЭЦЬ. цурчэць—журчать. МГсл. Вадзіца сьцюдзёная цурчыць ІЗ краеціка. Цялеш: Дзесяць, 71. цурчэць-ыць, 1. течь, струиться. Нел. 691. Здалеку чутна, як ручай цурчыць. Нел. 2. журчать, свойственно жидкости, льющейся при падении. Нел. 691. Мы бачылі, як кроў у яго цурчэла, але ня бачылі, ад чаго зацурчэла. Нел. Однкр. цуркнуць. Нел. 691. Кроў ані цуркнула. Нел. 3. издавать звук журчения. Нел. 691. цуры\уь-ру-рыш—струиться. Дождж вялікі йдзець, цурыць вада. Порплішча ля Глыбокага. Палец парэзаў, вось кроу цурыць, цурыць цурком. Вішнева Вал. Соверш. абцурыць -ру-рыш-ра—обмочить. 3 2 а х у \ ъ л ъ ц ъ - р у ю - р у е ш - р у е, несоверш.— (о дожде), начинать итти(струиться, С.) Дел. 259. Хацелі сена пратаць, а дождж стар зацураваць. Дел. Соверш. ЗЯЦурЫЦЬІ. Дел. 259. Зацурыў дождж з поўных гаршкор. Дел. зацурыць II—сильно бросая что-л., забросить. Дел. 259. Некуды зацурыр апуку. Дел. Зацурыў апуку — ня знойдзеш. Дел. Зацурыў кіям у птушку. Дел. цьмен жоўты—бессмертник, рост. Гсл. цьмёць- ё ю - ё е ш - ё е, несоверш. 1. туманиться, затмеваться. Нел. 692. 2. т е м н е т ь. Нел. На дварэ цьмее. Нел. 3. тлеть. Нел. Дровы не гараць, а цьмеюць. Нел. Там-сям у лесе цьмелі чырвоны вогнішчы. Гарэцкі: Песьні, 85. 4. теплиться. Ад. 5. перен.— ЖИТЬ ХуДО. Нел. Ня Ж Ы в е м, а ц ь м е е м. Нел. 6. делаться мрачным. Нел. B id тв о й ць м е е ад т у г і. Нел. зацьмёньне-ня, ср.— з а т м е н и е. МГсл.; Ар. зацьмёць, соверш. 1. ( п о м е р к н у т ь, С.), з а т ь м и т ь с я. Нел. 692. Сонца зацьмела. Нел. 2. потемнеть. На дварэ зацьмела. Нел. 692. прыцьмёць, 1. '2. перен,—стать менее важным. Клопаты, што нядаўна гнялі чалавека i здаваліся яму такімі важнымі гэтага дня: хвароба жончына, лекцы, падарожжа да раёну, адразу прыцьмелі ŭ зьмізарнелі — усё засланіла неспадзяваная бяда. Вышынскі: Хата пад ліпою. ъъщьмецъ-ею-ееш-ее, соверш.—угаснуть, долго тлея без пламени. Нел. 101. Агонь выцьмявае, выцьмеў за попелам. Нел. Несоверш. выцьмяваць-аю-аеш-ае—тлеть, угасать, Гсл. угасать, долго тлея без пламени. Нел. 101. См. выцьмець. 3. с т а т ь мр а ч н ы м