бачна 105 бэз 2. наблюдательный, умный. Нсл. 17; БНсл. Бачлівы лацьвей то абача ŭ паправе. Нсл. бачна, парен, (к бачны)—рассудительно, предусмотрительно, острожно. Нсл. 17. Бачна зрабіў, што не патураў. Нсл. Cp. cm. бачнёй—виднее. Нсл. 17. Адсюль бачнёй. Нсл. бачнасьць-ц/, ж. 1. осторожность, внимательный взор, Нсл. 17. внимательность. Гсл. Бачнасьць ніколі ня шкодзе. Нсл. 2. снисходительность, Гсл. внимание, сострадание. Нсл. 17. Май бачнасьць на маю худобіну. Нсл. Хто бы меў узгляд i бачнасць, убогіх людзей, cipom i нявольнікаў карміў, накорміць яго Пан Бог. Кіт. 12a4. бачнёць-ёю-ёеш-ёе; п о в е л.- ё й - ё й м а, н есоверш.—становиться виднее. Нсл. 17. Соверш. пабачнёць—стать виднее. Нсл. 17. Царква ўжо бачнее, пабачнела. Нсл. бачнёцца—виднеться издали. Нсл. 17. Толькі крыжык з-за гары бачнеецца. Нсл. б а ч н ы -ная-нае, 1. видимый. Нсл. 17. Бачная справа. Нсл. 2. — бачлівы в i-ом зн. Нсл. 17. Бог-бацька на ўсіх бачны. Нсл. 3. рассудительный, сведущий, Нсл. 17. предусмотрительный, осторожный. Бачны ŭ разумны чалавек. Нсл. бачурка-ркі-рцы, ж.—бочка вместимостью от трех ведер до гарнца, нк.: Очерки, 92. баччына-ны, ж. 1. наследственное по отце имение, ПНЗ. вотчина, іг. Сядзіць на баччыне. 2. отечество. бячыня-ны-не, ж.—страница. Красьн. (Дел.). бачы ць-чу-чыш-ча; повел, бач, бачма, бачча, н есоверш., п е р е х.—видеть. Нсл. 17; Прышчанск. в. Росл. i сумежныя сёлы Бранск п.; Шсл.; ПНЗ; Ксл. Бача вока, ідзе пячэцца кока. Нсл. Бачу, чаго табе хочацца. Тм. Бог усе бачыць. Нсл. Бачыш, які ты добры! Ст. Бачыш, шторобіцца на дварэ? Ст. Распытаваліся ў яго, што бачыў. Н.(Афанасьев, I, 1913, 211). ПелІ, радуючыся, што бачаць. Кіт. 132,9. П овел, бач—вишь, вот, Нсл. 17. смотри, гляди. Бач, які ты хітры! Нсл. Га-га-га! Бач, нага самаўбокі скача. Гарун: Вясельле. Бач, які паншчодры: сам ракі паеў, а ўбогім усю юшку аддаў. П ослов. Нсл. ЦІ бачы ш?— ВИДИШЬ ЛИ? Янк.1. С оверш. абачыць, повел, абач—увидеть. (Нсл. 344). Абачыш потым, ды нявернеш. Н сл. Абач, што там дзеецца. Нсл. Кланяцца будзе яму — не абачыць. Кіт. 54,14. Калі абачыце іх, што ў рэчах добра справуюцца, тагды ім(сіротам) аддайце скарбы. Кіт. 1069. Хто абачыць месяц рамазан i людзём асьветчыцца, няхай посьнікаюць. Кіт. 14617. Сьхініся к нам i абач. Гарун(ст. Малітва"). С оверш. пабачыць, а) посмотреть. Растсл.; Ксл. Пабач, што тут робіцца! Ст. Пабачыш, што блага будзе. Нсл. 422. Пабач, гаротны мой: ціж ты ня моцна верыў, сьвятою праўдаю ціж кажны сіг НЯ мерыў? Гарун(ст. "На сьмерць"). б) повидать. Нсл. 422. Падарожжуючы на сьвеце, усяго пабачыш. Нсл. О т гл. имя сущ. пабачаньне-ня, п р е д л.-н ю —свидание. МГсл. С оверш. пе рад бачыць, прадбачыць—предвидеть. МГсл. дабачаваць-чую-чуеш-чуе; повел.-чуйчуйма, несоверш.—досматривать. Нсл. 135. Сваё вока ўсюдых дабачуе. Нсл. Соверш. дабьчъщъ-чу-чыш-ча; повел.-ч-чма—досмотреть, Нсл. 135. присмотреть(за кемчем). Гсл. Свае вока ўсюдых дабача. Нсл. недабачаваць-чую-чуеш-чуе, 1. иметь слабое зрение. Нсл. 330. Пад старасьць недабачую, недабачу. Нсл. 2. просматривать, не замечать. Нсл. ззо. Дзе сваім вокам недабачуеш, недабачыў, там ня пытай дасьпеху. Нсл. 3. пропускать мимо ушей, оставлять без внимания. Нсл. 330. Блага, калі бацька недабачуе, што робе сынок. Нсл. недабачыць-чу-чыш-ча,'— а) соверш. к недабачаваць в 1-ом зн. Нсл. б) соверш. к недабачаваць в 2-ом зн.—просмотреть, не заметить. Нсл. Ідзе сваё вока недабачыць, там капшук даплаціць. П ослов. Нсл. бачыць,—см. под бочыць. б&чыццл-чуся-чышся, н есо вер ш.—иметь свидание, видеться. Нсл. 17. Соверш. абачыцца—увидеться. Нсл. 344. Калі мы яшчэ з табою абачымся? — абачымся на тым хіба сьвеце. Нсл. Соверш. пабачыцца—увидаться(увидеться, С.). Нсл. 422. Дасъць Бог пабачымся ўвясну. Нсл. Яны хочуць, каб як пабачыцца. Ст. перабачавацца-чутося-чу'ешся; повел, чуйся-чуймася, взаи м н., н есо вер ш.—Иметь переговоры, часто видеться. Нсл. 397.' Мы часта зь ім перабачуемся. Нсл. Соверш. перабачыцца—тайно пероговорить, свидеться. Нсл. 397. Яны, знаць, мяжсоб перабачыліся, бо вадно слова гавораць. Нсл. бачыцца, прош. вр. бачылася, безлич.—кажется, казалось. Нсл. 17. Бачыцца ён ня дурань. Бачылася, што не дарма паеду, ажно ашукаўся. Нсл. Соверш. пабачылася, а) показалось, б) привиделось. Табе так пабачылася. Нсл. 17. баюн-на, п р е д л.-н ў, зват. баюне; мн. ч.-НЫ ноў-ном-ноў-намі-нох, м. 1. охотник болтать. Нсл. 18. 2. сказочник. Нсл. 18. Кот баюн, баіць байкі заморскія. 3 байкі, Нсл. бэгна,—см. п од багно. бэз, бэзу, м.—сирень. Гсл.; Ар.; Нсл.41; Ксл. У садку распукнуўся бэз. Ст
Дадатковыя словы
бачўрка-ркі-рцы, чуешся
4 👁