вяліца 1209 вярхоўкі Нареч. МНОГа, ycm. — МНОГО. Нареч. ШМаТ — МНОГО. Степени сравнения: 1. болей, НЯЙболеЙ. Ap. 2. балей, найбалей. Ар.; Вял. 3. болыи, найбольш. Б олы и т рох ра з МЫЦЬ. Кіт. 73al7. 4. боЛЫІІЫ, найбольшы, облает., север, вяпщ в-цы -цы, тв.-цаю, ж.—вялый-лая, неповоротливый-вая. Нсл. 106. 3 т а кім вяліцаю ня ш мат зробіш. Нсл. вяліцца-лю ся-ліш ся, н есо вер ш.— c жадностью хотеть чего, стремиться к чему, ввязываться. Нсл. 1 0 6. Вяліцца, увяліўся ехаць туды. Нсл. Соверш. увяліцца. Нсл. 106. Чаго ты вяліш ся, у вя л іў с я да м ян е хадзіць? Нсл. См. ягліцца, яліцца. навялеваць-люю-люеш-люе, н есоверш., перех.—навязывать кому-л. что-л. силою, против воли. Нсл. 301. Лішнюю работу навялююць імне. Нсл. С оверш. навяліць-люліш-ле. Нсл. 301. Навялілі імне чужое дзяцё гадаваць. Нсл. ШВЯПЪВЫЩИ-ЛЮЮСЯ-ЛЮешСЯ, несоверш. 1. наставать, настойчиво домогаться, Гсл. навязываться. Нсл. 301. Н а в я л ю е ц ц а, навяліўся конечна ехаць із імною. Нсл. 2. привязываться, нападать на кого-л. Нсл. 301. Н авялюецца, навяліўся на мяне, вось т ак i кідаецца біцца. Нсл. 3. (упорно? С.) попадаться. Нсл. 301. Д р угі раз не навялю йся ім не на вочы. Нсл. навяліцца-лю ся-ліш ся, соверш. к навялевацца 1. (ПНЗ) 1. навязаться, Нсл. 301; Растсл. настоять, с упорством осуществить свое желание, свою мысль. Гсл. Н авялю ецца, навялілася, каб я ж аніўся зь ею. Нсл. 2. соверш. к навялевацца, 2. Нсл. 301. 3. соверш. к навялевацца, 3. Нсл. 301. Н авяліўся на вочы. Нсл. прывялевацца-л/оюся-л/осшся, несоверш. —настаивать с просьбой. Нсл. 498. П рывялю ецца, пры вяліўся, конеч на дай я м у грош ай на КІрмаш. Нсл. С оверш. прЫБЯліцца-ЛЮСЯ-ЛІШСЯ. Нсл. 498. вялГчны-н а я -н а е—тягостный. Ар.; л.; Каралішчавічы. Быць вЯЛІЧНЫМ Каму—быть в тягость, обременеть. Ар. Вось я т абе вялічны ст аў—ты мною стал тяготиться. Я ям у вялічны—ОН МНОЮ ТЯГОТИТСЯ. Ар. вялічча-чя, ср.—величие. У зьвялічы Л і два двары, ня т о вялічча, ш т о ў бацькі, а т о вялічча, ш т о ў сьвёкра. Север Сур.(Шэйн, 1-2, 500). У зьехаўшы на двор цеш чы н, сваткі пяю ць вялічча": А вялічча наша Параска узьвялічы ла два двары: а перш ы ж двор т ат ачкаў, а другі двор сьвёкаркаў. Касьцюковіцкі р. Калінінск. акр.(Наш Край, 1928, Но. 6-7, 61). вяльможства-ea, ср.—могущество. Гсл. вяльмі — вельмі. Гсл. вяльмувацца-м ўю ся-муеш ся; п о в е л муйся-м уйм ася—величаться, важничать, Смл. (Даль) превозноситься. вяночак-чкд, м. — венок, ум е н ь ш. Мы заўём вяночкі. Севершч.(Косіч 13). вянёц I—венчание. Гсл. вянёц-н ц а, м.—брак, мгел. венчание, бракосочетание, мгел. вянец II—верхнее бревно в срубе. Гсл. абвянчаны-ага—причастие в знач. прилаг. от абвянчаць. Гэт а дзевачка абвянчаная. Севершч.(Косіч 244). вяпёр-/т/?я, м.—вепр, кабан кормленный. Вяпер прапаў. Нсл. В япра вы кармілі. Нсл. 2. толстяк, говоря(презрительно, С.) о человеке. Нсл. Трэда накарм іць гэт ы х работ нікаў — вяпрукоў. Нсл. 3. (презр., С.) грубиян. Нсл. Ш то ж ты в я п р у к ра з р у х а ў с я тут а? Нсл. П ра вяпрука? — засьміяўш ыся, папы т алася Д. Кулакоўскі: Дабраселцы. Уменьш. ВЯПруК-КЯ, 1. — вяпер. Нсл. вяпрусь-ся, 1. грубиянчик, Нсл. 2. толстячек. Нсл. В япруся гэт ам у ня т рэба даваць есьці. Нсл. ВЯПручоК-ЧКЯ, ум еньш. от вяпрук, 1. Нсл. В япручка вы кармілі. Нсл. вяпрышча-ча—увел, к вяпер. Нсл. Вялікае якое вяпры ш ча. Нсл. вярэдлівы- в а я - в а е, 1. с чирьями. Вярэдл і в а я Хв о р о б а. Нсл. 48. 2. склонный к повреждению. Нсл. 48. Вярэдлівае дзяцё — усякага вока баіцца. Нсл. 3. приносящий вред, тяжесть, неприятность. Д о ўга так ст аяла, не хацела яг о будзіць, каб яш чэ т р о х у паспаў, але неш т а подумала, цяж кое, вярэдлівае, i ейная р ук а сама нацягнулася да сыньняга ПЛЯЧа. Капыловіч: Хлеб(Беларус", Но. 157). вярэня-ні-ні, ж.—пастушья сумка, сплетенная из берёсты. Шсл. Н а сягодня к нам паст ух прынёс вярэню. Крамяні Пух. (Шсл.). Уменьш. вярэнькя-нькі-ньцы. Шсл. П аст ух наклаў цэлую вярэню полудню. Ст. Вярэнъка сплецена зь бярэст ы. вярэпаўка-ўкі-ўцы, ж. 1. жаба. Шсл. См. вяропаўка. 2. название презрительное и ругательное по отношению и к людям. Шсл. В ярэпаўка ты, чаго ты лезеш сюды? Ст. ВЯфЪя-бы-бё, ж.—ива, Ар.; Ксл.; Шсл. верба. Гсл.; Ар. вяргшя-Ш-Ш, ж.—георгина, [Dahlia variabilis Dec©]. Нарвала вяргіні. Матарова Сьміл. (Шсл). Каля варот стаялі ў ростані зь вяргІНЯМІ, ЗЬ ЛІСЬЦём. Крушына: Калыханка (Зьніч. 1954, Но. 27). Адцьвіла вяргіня белая. Крушына: Лебедзь, 40. Зацьвітаюць вяргіні. Крушына: Творы, 22. вяргГнны-н а я-н а е, п р и л а г. от в я р г ін я. Ц ьвіці вяргіннаю зарой. Салавей: Сіла, 20. вярхоўка-.укл-ўы, ж.—верхняя часть льняного стебла вместе с головкой. НК: Очерки, 453. ВЯрхоўкІ-КЯу(-ЯЯК), единст в, ч. нет.—ОЧИщение от костры первые вычески льна, идущие на грубую ткань. НК: Очерки
Дадатковыя словы
вяпрўсь-ся, вярхоўка-.укл-^ы, ліосшся, ліоюся, ся-мўеш, іті
6 👁