вялёць 1208 вялікшы вялёць-дю, соверш., ycmap.—велеть, приказать. Выпіс із кніг ім даці вялеў. Гордз. Ак. ХУІІ, 3. вяпізл-зы-зе; мн. ч., род.-заў, ж. 1. громадина. Узрос на ёй вялізаў хвой, туману з мыглой прытулак, лес стары. Гарун: Матчын дар (ст. Навокал"). 2. верзила. Увелич. вялізішча. вялГзазны-ны-няе—громадный, громаднейший. Гсл. Вялізазны камень, аж не пакаціць. Войстрава Сьміл. (Шсл.). вялГзарнасьць-ц/, ж.—громадность. вялГзарны-«ял-«яе — вялізазны. Гсл.; Ар. Вялізарны дом. Забалоцыде Сьміл. (Шсл.). вялГзманасьць-ц/, ж.—грандиозность. Зь вялізманасьці царквы трэба думаць, што яна й каштавала шмат. Нел. 48. ъятзмътл-ная-нае—грандиозный, Гсл. гигантский. У змроку здаваліся з клёну лісты вялізманым войскам кажанным. Дуб.: Трысьце. Жыцъцё маё — ці васілёк, ці рожа: вялізманая кветка дыядэмай. Дуб.: Наля. Вялізманая скрыня. Нел. 48. Вялізманых каштуе грошай. Тм. Па адным баку Сьвіслачы еяло Дразды, а на другім — луг вЯЛІЗМаНЫ. Рамановіч(Конадні, Но. 2, 18). Нареч. вялГзманна. Нел. 48. Вялізманна паднялі царкву. Нел. вялГзны-н а я -н а е—огромный, Гсл.; Ар. большущий. Шсл.; Ар. Я кі байбус вялізны вырас. Ст. Вялізны гарш чок каш ы паелі. Нел. 48. В ялізны камень. Тм. Вялпсадне-ня, ср.—Пасха, мгел.; пнз; Растсл.; Гсл. вялГкадны-н ая-н а е—пасхальный, Мат. Блр. Н., 14; Брс., Но. 18 Віц., Но. 29, Н.(Карскі 1,397). вялікасьць-ц/, ж. 1. величество, м г ел. Ш ляхт а... сабралася на зьезд, маю чы на мэце ўзлаж ыць да пасаду яго імпэрат арскае вялікасьці паліт ы чны адрыс. У. Ігнатоўскі(Полымя, 1927, Но. 3, 191). (Беларуская Рада) просе ў Ваш ай Ім пэрат арскай Вялікасьці абароны ў яе кіраваньнях. 3 тэлеграмы колькі сяброў БНР да Вільгельма(3юзкаў: Крыв, шлях блр. нацдэмократыі, 21). Я го А по ст а лъ ска й В яліка сьц і Ім п эр а т а р у А ўст ра-В угорскай Імпэрыі. 3 мэморыялу ўраду БНР(там жа, б. 22). 2. величие. Б о г в я л ік і, Б о г в я л ік і ў вялікасьці, над Я го i мацней Я го нікога нямаш. Кіт. 89al4. П ан Бог, у вялікасьці Бост ва сваяго чую чы ўсяго, м оцу сваею куран учы ніў. Кіт. 1ба9. Чысты м ой Бож а, хвалю Цябе, сьвят о ім я Твае, вы сокая вялікасьць Твая. Кіт. 83a8. П ан Б ог ці мож а т акую моц вялікасьць учы ніць, я к сам ест? Кіт. 136а15. Вялікдзень-кядня, предл.-дні, м.—Пасха. МГсл.; Ap. яят на-кая-кае, 1. большой, значительный по размерам, интенсивности, глубине. В я л ік а е мест а В іл ь н я. Д зь він а, Д н яп р о а Н ём ан вялікія вялікаліт оўскія (б е л а р уск ія) р экі. В я л ік а я ра б о т а. Ст. Д ым в я л ік і йдзе. Кіт. 5368. Зь вя лік ім р о зу мам мож аш так адказаць. Кіт. 136а 16. Вялікая кары сьць,—большой, важный по значению. В я л ік і сакрэт. Ар.. В ялікае заданьне. вялікая літара —прописная буква, большая буква. Ар. вялікае сьвята—большой праздник. Ар. вялікі палец—большой палец. Правую р у к у ізнадвор'я паглядзіць аж да канца палцаў іманны м ізь вялікім палцам. к і т. 73613. 2. большой, взрослый. Гсл.; Ap. Л ю дзі т аго с яла ўсе малы я й вялікія... вышлі. Кіт. 9668. 3. великий. (М овіў) ад Пага Бога вялікага. Кіт. 2ai5. Ён зраб іў нам вялікую ласку. Ар. В ялікі поэта. Вялікі наўчоны. Вялікае К няст ва Л іт оўскае. У 1125 г. Р асьціслаў ст аў вя лік ім к н я зем Смаленскім. Імсьціслаў Вялікі, князь Северс к i. Усяслаў В ялікі Полацкі. вялікае сьвята, ирон. употр. только в именит, пад.: большая персона, важность. Ар.; Нел. 48. Знай яго, ш т о ён в я л ік а е сьвят а. Нел. Н е в я л ік а е ты сьвята, небаю ся. Нел. Н я думайся, ш т о ў міне вялікае сьвята. Ст. 4. сильный, значительный по напряженности, степени проявления. Чаго ехаць у т акі вя лік і холад? Ст. Д ож дж вялікі іш оў. Кіт. 80, и. А нгелы плакалі го ласам вялікім. Кіт. 95а4. В ялікі град. В ялікі сьнег. В ялікая мяцеліца. В ялікі вецер. Вялікі віхор. В ялікая сьцюжа. Вялікая гарачыня. В ялікі боль. В ялікі гром. Вялікая галадоў. В ялікая жада. Вялікае пачуцьцё. У вялікай т руднасьці(быў). Кіт. I9al0. Будзе душ а вы ходзіць ізь цела, зь вялікім і м ук а м і пойдзе. Ют. 3461. Ты х лю дзей ім ан(араб., вера) в я л ік і ecm. Кіт. 9363. П аш оў ш айт ан ізь вялікім плачам. Кіт. 62611. А дказаць на т о т рэба зь вялікім ст рахам з наукі. Кіт. іЗбаіб. Тыя крычаць вялікім кры кам. Кіт. 129а7. Вось гром вялікі загры мацеў! Ст. 5. крупны й, с б о л ь ш и м и матер и ал ь н ы м и в о з м о ж н о с т я м и, б о л ь ш о г о ма сш т а б а. В ялікая гаспадарка. В ялікая індустрыя. В ялікія грош ы. В ялікая сума. болыпы, с р. ст. 1. больше, более. К а ж ная(зорка) за сягасьвет ную гару больш ая. Ют. 116аЗ. 2. боЛЬШИЙ, С тарш ий ВОЗраСТОМ. Гсл.; Ар. 3. сильнее. Ар. 4. крупнее. Ар. найбольшы, прев. ст.—самый больший, сильнейший, крупнейший, вялікшы, ср. ст.—более великий. Iнебу, i сонцу ўсьм іхнуся — вялікш ым у час наш i век. Салавей: Сіла 46. Я к мала т олькі быць адны м поэт ам, каб з м удрасьцяй вялікш ай падруж ыць. Салавей: Сіла, 65. найвялікшы, прев. ст.—величайший
Дадатковыя словы
увелйч, ізнадворя
4 👁