шманіна 1126 шмуляць Цыбульскага, што вось ні аб чым не шманае. (Лынькоў: Сустрэча, 162.) Я цябеўна цябе?) не шманаю. Ар. Я й у просьбу, я й у грозьбу, а ён не шманае. Янк. i( под грозьба). Ну, яму, маладому, пэўне i ня блага ў сваім гэтым Салігорску...: адрабіў свой час — i не шманай. М арціновіч (Беларус, Но. 159). Але не шманае пташына дурная; новы ШЛЯХ цярэбіць. С. М узыка 78. А мароз i не шманае, як бы ён тут i ня лыс, i на вокны накідае свой малюнак — рукапіс. Тм. Абышоў навокал твору i памацаў i панюхаў: не сьмяецца, не гавора, не шманае цаца вухам.(Калосьсе, Но. 20, стр. 150). шм&ніни-ны-не, ж.—штука белья. Ксл. Шманіна поплыла. Шніці Куз. (Ксл.) шмараваць(шмуравгІць, нк), 1. мазать, (Гсл.) подмазывать, Нел. 714. смазывать. Шмаруй, пашмаруй КОЛЫ. Нел. Соверш. абшмараваць—обмазать. Ксл. Абшмараваў цела дзёгцям, дык i прапала ўся Хвароба. Л ято ў ш ч ы н а К у з. (К сл.). Соверш. пашмараваць—подмазать. Нел. 714. Соверш. вышмараваць—вымазать, мгел. 2. чистить что-л. при помощи песка, хвоща. НК: Под. пос., Но. 72. 3. натирать, тереть. Ксл. Як затупілася сякіра, давай яе шмураваць аб колы, Чаш нікі (Ксл.). 4. марать. Нел. 714. Каля дзёгцю ходзячы, сьвітку шмаруеш, ушмаруеш. Нел. Дурная птушка свае гняздо шмаруе. Послов. Нел. Соверш. ушмараваць. Нел. 714,—совсем замарать. См. шмараваць 3. 5. пятнать. Нел. 714. Водзячыся зпяніцаю, ты чэсьць сваю шмаруеш. Нел. шм&рг&иь-аю-аеш-ае, несоверш.—дергать, тянуть, пнз. Ср. шморгаць. шмаргануць,—см. под шморгаць. шмат \-та, дат., предл.-це, зват.-це, м. 1. полоса. Ксл. Цэлы шмат коні стапталі пшонкі. Нел. 714. Два шматы зжалі, атры засталося. Ры бчы на Cip. (Ксл.). 2. иногда эти словом(неопределённо, С.) выражается расстояние. Д ал ь. Ладны шмат прайшлі. Д аль. 3. отрез, штука материи. 4. отрезок, отрывок(холста, ткани, С.) Воет., Пск., Твр., Вят., Тмб. (Даль). Сабака 3 крысы цэлы шмат вырваў. Даль. шматок-яжя, предл.-тку, зват. шматку; мн. ч.-К І-К о ў -К О М, мн. ч., пред л-К О Х, 1, уменьш. к шмат /,—полоска. Во гэты шматок у Ж О ўзаралі. К аверзіна Меж. (Ксл.). 2. обрезок материи, Растсл.; пнз. лоскут. На шматкі парваў сарочку. Нел. 714. 3. кусок. шмат II, нареч.—МНОГО. А р.; Ксл.; Ш сл.; М Гсл. Шмат работы яшчэ засталося. Ст. Зарабіў шмат грошаў. Ст. Шмат яшчэ чаго казаў. Беш анкавічы (Ксл.). Быў чалавек бедны, а дзяцей меў шмат. н.(А фанасьев, У. 1914, 8). Шмат было гамонкі ў еяле. Целеш: Ярылаў агонь. ш м а т хт о —многие. Шмат хто там быў. Ар. ш м ат я к ія —многие. Ар. У шмат якіх мясцох мы сустракаем так званыя рудні". Савецкая Краіна, 1931 г., Но. 12, стр. 61. Большая часьць пасьлейшых Кургановых спакмянёў у шмат якіх дачыненьнях бліжыцца да старавечнасьцяў Прыбалтыкі. Ш чакаціхін 35. Літоўскі ўзьвед... ведамкі рассылаў да шмат якіх літоўскіх урадаў. Я. Кіпель(Белр. Думка, Но. 12-13,1970 г, стр. 9). Шмат якія складаныя работы даводзіццарабіць рукамі. Зьвязда, 17IX, 1968. На думку шмат якіх назіраньнікаў камуністычныя апаратнікі хочуць памсьціцца. Бацьк., Но. 580. Шмат якія газэты адзначаюць, што... Тм. Вынікі гістарычна-юрыдычных дасьледаваньняў высь ветлілі шмат якія цемныя бакі літоўска-беларускага права. Полымя, 1927 г., Ho.2, стр. 133. ш м а т шт о —многое. Подле якіх шмат што ў Багдановічавай поэзіі выглядала на дэкадэншчыну". Б ац ьк., Н о. 37/467. Шмат што там было. Ар. Шмат чаго хацеў купіць. Ар. Ср. ст. 1. б о л е—более, больше. Ксл. Ты імне боле й не кажы. П уш кары Сян. (Ксл.). 2. б о л і—более, больше. НК: Пос., 100; Юрсл. Дзьве ігрушкі зьеў, а болі няма. Юрсл. Налі болі капусты, я ўжо міску зьеў. Тм. Болі к табе ня пойдзем. Тм. 3. б ол ЫН— более, больше. Нел. 30;Шсл.; Ксл.; Гсл. Больш ня буду прасіць. Нел. Большие чапай. Тм. Больш ня хочу. Ст. Больш ня дам i не прасіце. Ст. 4. диал. б о л ь ш ы — более, больше. Гсл.; Ксл. Чым большы — тым лепей. Сянно(Ксл.). 5. б о л е й — более, больше. Ар. 6. б а л е й — более, больше. Вял. ш м а т о к,—см. под шмат I. ш м а т г а д о вы -вая-вае—многолетний, ш м а т с к л а д о в ы — многосложный, ш м а ц - ш а -гнка,—см. под шмат I. ш м а ц ш а -ны-не, единств, ч., ж.— кусок полотна, ткани. К сл. Дай імне гэтую шмаціну на паднадолак. Ж эрына Сян. (Ксл.). Уменьш. Ш М ацГнка-Н/а-НЧЫ. КслСураж (Ксл-). Собир. Ш МаЦЬЦе-ўЯ, предл.-ЦЮ, 1. лоскутье, куски. Нел. 714. Сабакі сьвіньню на шмацьце парвалі. Тм. 2. лохмотья. Ксл. Ну й спадніца ў цябе — одно шмацьце. Бабінічы віц. (Ксл.). У Жыда ўсё шмацьце вісіць, баўтаецца. Нел. 714. ш м я к а н ь н е — падение чего-л. мягкого. Гсл. ш м у л я н ь н е ( ш м у л я н ь н е, Н ел.)— трение. Нел.; Ар. Шмуляньне вяроўкі, локцяў, шыі каню. Нел. ш м у л я ц ь ( ш м у л я ц ь, Ар)-Я Ю -Я е Ш -я е. несоверш., перех.—тереть, (Гсл.) потягивая взад и вперед, для смягчения, Нел. 714; Ар. тереть вообще ОДНО О другое. Ксл.; Ш сл.; Ар. Шмуляць вяроўку. Н ел. Ня шмуляй рукамі па стале. Стаішча Чаш. (Ксл.). Соверш. п е р а ш м ў л я ц ь —перетереть. Шсл. Пера
Дадатковыя словы
мацьце-^я, ніа, шм&нінй-ны-не
3 👁