Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

шатрахом 1 1 2 2 шэпат шатрахом, нареч.—не плотно, не прилегая друг к другу, беспорядочно. Ар. Цровы ляжаць шатрахом. Ар. Ср. шатырыцца. Кніжкі, папера ляжыцъ шатрахом, Ар. См. рагацьцём. шатраваньне-ня, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к шатраваць,—снимание на мельнице шелухи с зерна. Ар. шатраваць, -рую-руеш-руе, несоверш.. што—снимать шелухи с зерна на мельнице. Ар.; Кл.; Гсл. Ячмень шатрую. Лужасна Куз. (Ксл.). Павязу шатраваць ячмень на бліны. Ст. Прич. шатраваны—со снятой на мельнице шелухой. А р. Шатраваны ячмень. Ар. шатраваная мука—мука из шатраваных" зерен. Ар. Добра й шатраваная мука, усё ляпей, як так, ці на зацірку, ці на што. Ст. Соверш. абшатраваць—очистить зерна от шелухи на мельнице. Ксл. Абшатруем ячмень на крупы. Лятоўш чына Куз. (Ксл.). Соверш. ашатраваць — ашатраваць. Ар. шату-бату, нареч. означающее поспешность (приблизительно то же, что бухты-барахты"). Гсл. шатынка-«к/-нуы, ж.—сатин. Шсл. Набрала сабе шатынкі на спадніцу. Ст. См. сатына. шатырыцца-pvся-рышся, 1. о травах и злаках: раздаваться в стороны при высыхании. Шсл. Ячмень, як сохне, дык шатырыцца, тады яго блага й на воз класьці. Ст. 2. о лошади: настораживаться при пугании. Шсл. Конь шатырыцца, ці не ваўка ён у кустох чуе? Ст. Соверш. нашатырыцца, 1. раздаться в стороны, приподняться. Шсл. Канюшына, як высохла, дык уся чыста нашатырылася, аж на воз нельга класьці. Ст. 2. (о лошади и под. С.), насторожиться. Нечага конь нашатырыўся ды ўсё ў бок пазірае. Ст. Прич. нашатыраны. Шсл. Цяпер ячмень нашатыраны, хай адляжа, тады будзем складаць. Ст. шаваліць-л/о, шаволіш-ле, повел.-волъв О Л Ь М а, несоверш., перех.—шевелить. Гсл.; Нел.; Ксл. Не шаволь того краю! А льш анка Чаш. (Ксл.). Ён нічога не гаворыць, толькі вусікам шаволіць. Дел. Соверш. абшаволіць —устроить что-л. тихо, и быстро обделать дельцо. Дел. Пагукалі сваты між собку i абшаволілі дзела. Дел. шаваліцца-люся, шаволішся, прошл. вр. шаваліўся, несоверш., возвр.—шевелиться. Нел. 704; М Гсл. Не шаваліся, amo з возу звалішся. Нел. Расьхінуліся сенажаці, на которых ужо памалу шаваліліся касцы. ЗСД 172. Шаволіцца, лезе. ЗСД. 245. Соверш. зашааваліцца. Нел. 704. Чэрві зашаваліліся. Н ел. Однкрат. шавальнуцца-нуся-нёшсянёцца-нёмся. Нел. 704. Спау крэпка, не шавальнуўся. Нел. шавёц, шаўца, предл.-цу, зват. шэуча; мн. ч.-цы-цоў-цом-цоў-цамі-цох, м.—сапожник. Ар.; Ксл.; Шсл.; Нел. 708; Гсл.; ПНЗ; Растсл.; нк.: Очерки, 189. Аддаў сына вучыцца за шауца. Ст. Шавец шые боты. Ранчыцы Беш. (Ксл.). Ласкат. ШЭуЧЫК-ЫКЯ, предл.-ЫКу. НК.: О черки, 184; Ш сл. М ік іт а дарма сабе шэучык: шые боты добра й тонна. Ст. шаве'цкі-кая-кае, 1. сапожнический, Шсл. относящийся к сапожнику или сапожничеству. Ар. Шавецкія звычаі. Ар 2. сапожный. Каб дзе дастаць шавецкай смалы. Ст. Шавецкая майстроўня. шавёцтва-tftf, ср.— сапожничество, ш ауковы -вяя-вае— шелковый. Косіч 84; А барынкі Стдуб. (Раст.: Северск. 27); Ксл.; ЗСД 145. Тата купіў імне шаўкловую хустку. Купіна Віц. (Ксл.). Н а тым лузе падушкі шаўковЫЯ. П огар (Афанасьев, I, 153). ШаўкавЫЯ павады. И з нар. песни, Я. Г-кі: Л емантар,48. ( У ката) шарсьціначкі шаўкавыя. О'Каласкі", Но. 60-61, 1958). ш аўкаць-аю-аеш-ае, несоверш., перех. 1. — шамшыць. Нел. 704. Шаўкае, шаўкнуў нешта, не разьбярэш яго. Нел. Соверш. зашаўкаць. Нел. 704. 2. тихо говорить, шептать. Нел. 704. Н я чую, што шаўкае, шаўкнуў на вуха. Нел. шаўкнуць, однкрат. 1. к шаўкаць 1. 2. к шаўкаць 2. ш аулюга-г/, ж., увелич. от ш э ў л я. Ён н а с в а ё й ш а ў л ю з е н е з а в я з е ць г э т ы в о з. С л а б а л а Б еш. (К с л.). Н о. Б у л а Н Ы! Но, ш а ў л ю г а! Гарун: Кан. П аўлю чонка. Уменъш. Шаўлюжка-Kž, дат., предл. ш а ў 'Л Ю Ж Ц Ы, ж. Гсл. н - н о! Га н і С в аю ш а ў л ю ж к у! Гарун: Кн. Паўлю чонка. шаул-ю га-южкд, —см. под шэўля. ш аўц оу-ова-ова—принадлежащий сапожнику. Ар. шаучынка-«к-«чь/, ж.— шелковая нитка. НК.: Бабы, Но. 18. шаць-ц/, ж.— иней. Гайнін. Белую шаць асыпаюць таполі. Салавей: Сіла, 88. шэйгіс-ica, предл.-ісу, зват.-ісе, м.— вертлявый мальчик. Ap. ш эляг-гд, м.— грош, Растсл.; пнз. старинная медная монета. Яны таргуюць, таргуюць, ды ні шэляга не не даюць. П ісараўка Імгл. (Сержп.: Отчет, 7). ШЭНДЗІЦЬ, ШЭНДЗІла, безлич.— счастливиться. везёт; удасться, удалось. Ксл. Мне сядні ня шэндзіць добра ўзяць за дровы. Ж абіньцяі Сур. (Ксл.); НК.: Пасоб. Но. 57. шэнце, безлич.— счастливиться, везёт. Ар. Яму штось сусім НЯ ШЭНЦІЦЬ. Ст. Ср. шанцаваць, шэндзіць. Соверш. пашэньціць, паш энціла— посчастливиться (повезёт, С.) А р.; Ш сл.; М ам о й к і Б еш. (К с л.). Але пашэньціла Юрку: зь лесу прыцёг калоду i ніхто не злавіў, Ст. ш эп ат-яту, предл. и зват.-аце, м.— шелест. Ср. шапацець