Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

шанавацца.1118 шарахаць свае леты ў калінавым мосьце — вярніцеся, мае леты, хоць да мяне ў госьці! Хацелі б вярнуцца, ня маем да кога, — было табе шанаваці здароўейка свога. Войш. Соверш. пашанаваць. шанавацца-нуюся-нуешся; (перен.унуйся-нуймася, несоверш., возвр. 1. с о б л ю д а ть д о с т о и н с т в о, п р а в и л а пр и л и ч и я, в е ж л и в о с т и, Гсл. в е с т и с е б я хо р о ш о, Растсл.; Ар. б е р е чь с в о ю че с т ь, с в о е до б р о е и м я. Ар. Шануйся дзяўчына! А р.— б е р е г и с в ою ч ест ь! Будзеш шанавацца, дык будзеш чалавекам. Ст. 2. б е р е ч ь с я, Шсл. б е р е чь с в о е з д о р о в ь е. Ар. Не шануешся, чалавеча, адразу хопіш кашаль! Ст. шанц-цу—ш а н с. Койданава. шанцаваць-цую-цуеш-цуе, 1. у д а в а т ь с я, в е з т и, с ч а с т л и в и т ь с я. Ар.; Ксл.; Шсл. Не шанцуе яму на скаціну. Ст. Ну й шанцуе ж табе, як Заблоцкаму на мыле. М ашчоны Сян. (Ксл.). 2. б л а г о п р и я т с т в о в а т ь. Нел. 706. Сёлета надвор'е шанцуе сенаваць. Нел. шанціць, соверш. пашанцілася, безлич. —с ч а с т л и в и т ь с я ( в е з е т, С.) Н ел. Табе пашанціла ў торгу, а мне ні ў чым не шанціць. Нел. Соверш. зашанцщь, (Б Н сл., зашэнціць, А р.)—п о с ч а с т л и в и т ь с я. Ар.; БНсл. зашанщла, безлич.—п о с ч а с т л и в и л о с ь. Нел. 193. Зашанціла табе рыбы злавіць так шмат. Нел. 1м шанцуецца. з працы 1п. Пацея. шанцуе( соверш. шанцавала), безлич.—с ч а с т л и в и т ь с я (в е з е т, С.) Нел. 707. в е з е т (с ч а с т ь е). Гсл. пашанцуе, пашанцавала, безлич,—посчастливилось, посчастливится. Ар. Табе сядні пашанцавала зарабіць на соль. Нел. 706. шафір-/?у, предл.-py, зват.-ру, м.— с а п ф и р, шала-пы-пе, ж.— ш к а ф. Ксл.; Варел. Гэта вялікая шапа толькі замінае ў хаце. Варел. У шапе стаіць ручайнік. П ож ы нкіС ян.(К сл.). шапавал-ЛЯ, п р е д л.-л у, з в а т.-л е, м. 1. ш е р с т о б и т, Гсл.; НК: Очерки, Но. 268; ПНЗ; Ксл.; Воет. (Даль) ваЛЯЛЫЦИК, ВОЙЛОЧНИК. Растсл. Дрыбінскія шапавалы мне маргелку звалілі. Гсл. Нясі воўну да шапавалаў, Я НЫ табе Зробяць валенцы. Гарывецк Сян. (Ксл.). 2. ш а п о ч н и к, д е л а ю щ и й в о й л о ч н ы е ш а п к и. шапаваліць-л ю - л і ш - л е —в а л я т ь, мгел. шапацёць, -а ч ў - а ц і ш - а ц і ц ь - а ц і м - а ц і ц ё - а ц Я Ц Ь. С лопіш ча Шацк. (Шсл.). 1. (ТИХО, С.) ш е п т а т ь. Гсл. П р а ч х н і с я а пр а ч х н і с я! — ш а п о ч у ць я м у к у с т о ч к і ла з о в ы я. Гарэцкі: Песьні 58. 2. шелестеть. П Н З. На ёй адзежа аж шапаціць! С л о тш ч а Шацк. (Шсл.). Шапацелі чырвоным сваім лістападам асілкі-дубы. ЗСД 393. Шапацеў чарот. Крушына(3ьніч, 1952, Но. 20, 4). Шапацяць каласы. Змагар. Ад гэтых сініх вод павінен я далёка падацца аж туды, дзе шапацяць лясы. Грамыка (А п о ш н яе "д а р у й "). Ціха шапацеў пад ветрам верб алоз. Хмара(Калосьсе, Но. 18,1939 г., стр. 6). Соверш. прашапацёць—прошептать. Дзякую, — няёмка й ціха прашапцеў ён. Д зьве Душ ы 144. ш&пкл-пкі-пцы, ж. 1. картуз(головный убор). Ар. 2. фуражка. Ар.; Шсл. Справіў на лета лёгенькую шапку. Ст. 3. шапка зімовая—шапка. Ар. Купіў сабе шапку з вушамі. Ст. 4. шляпка(гриба). Ар. 5. сноп, которым накрывают десять снопов ржи, поставленных в поле для просушки стоймя, колосьями вверх. Ар. Будзе золотом адсьвечаваць іржышча, будуць стаяць дзесяткі, цямнець шапкі за грудам. Адамчык: Арж. кол ас. шапачка-чкі-чцы, уменъш. к шапка, 1, 2, 3, 4. Ар. шапкаваць -кую-куеш-куе; п о в е л.-к у й куйма—униженно просить с чем-л., Шсл. низкопоклонствовать; унижаться. Уперад, бывала, дык шапку ем, просім пана, каб даў якую крыху сынажаці. Ст. шапрён-нд', предл. и зват.-не, м., бот.—шафран настоящий,[Crocus sativus L.]. Сена — бы шапран, а ён у сё сьвяткуе. Поговор. Рапан.: Прык. 125. Пірагі сьпяклі із шапранам, дык яны пахнуць, жоўценькія... Ст. шаптухл-ўхі-ўсе—знахарь ка. Бешан кавічы (К сл.); Ст.; Шсл. Шапту ха помогла ад грыжы. Ст. шаптун-на, м. 1.—знахарь. Н авікі Віц. (Ксл.).; Шсл. Дзяцё вазілі да шапту на. Ст. 2. наушеник. м г е л. шапу-шапу, междомет.— шу-шу. Гсл.; Гор.; БН бр.; Нел. 709. Мы тут сядзім а яны сабе шапу-шапу. Тм. шароцьце-ця, собир.— веснушки. Ксл. У вясну шароцьце становіцца. Даўгое Беш. (Ксл.). См. рабаціньне, шарыньне. шараханьне-ня, предл.-НЮ, отгл. имя сущ. к шарахаць—произведение шороха трением или точением железного орудия. Нел. 706. У лузе косяць; чутно шараханьне косамі. Нел. шарахаць-аю-аеш-ае, несоверш. 1. производить шорох трением. Нел. 706. Чым ты там шарахаеш, шарахнуў? Нел Соверш. адшарёхаць—отогнать, прогнать шумом, треском. Д ел. Сабака адшарахаў зайца. Дел. Однр. адшарёхнуць-ну-неш-де, — отрезать, Д ел. вырубить, хватить слишком много. Нел. 385. Адшарахнулі шмат палатна. Дел. Адшарахнулі шмат хлеба. Дел. Вам толькі дай волю, дык вы й адщарахнще лесу. Нел. 2. постепенно резать. Нел. 706. Шарахаць рэзь. Нел