Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

усыіёць 1 1 0 2 сьвёдам'е высьпяваць-аю-аіш-ае, несоверш.—выспевать. у с ь п ё ц ь—тоже что пасьпець", но при обозначении действия: поспешить. Вініц ледзь усьпеў узяцъ із сабою колькіх нявольнікаў, ускочыў на каня i памчаўся пераз пустыя вуліцы. Тат.: Кво вадыс, 278. Якія ж раздураныя вашы дзеці: маці яшчэ ня ўсьпела бліна із скварады зьняць, а ЯНЫ барджэй хапаюцъ. Ст. Несоверш. у с ь п я в а ц ь. съппл&цъ-ёю-ёеш-ёе—делаться зрелее. Н ел. 611. Яблык чым сьпялее, тым смачнее. Нел. с ь п я л е ц ь,—см. под сьпеліць. сыіярэчка-к7, дат., предл. С Ь П Я р э ч Ц Ы, ж— спор. Ср. с ь п я р э ч н ы. с ь п я р э ч н ы -ная-нае, 1, спорливый (склонный к спорам, С.) Нел. 603. Мы не сьпярэчныя людзі, i на то прыступаем. Нел. 2. спорный. Нел. 603. Гэта сьпярэчная З Я М Л Я. Нел. сьпярша, нареч.—сперва, Шел.; Ксл. сначала. Нел. 603; А р.; М Гсл.; Гсл. Сьпярша паймай ярша, а тады ня цяжка ўлавіць i ляшча. Гарнова Сян. (Ксл.). Сьпярша добра кармілі. Нел. с ь п я ш ы ц ь -ш у -ш ыш каго—понуждать к выходу (торопить вообще, С.) Нел. Куды ты яго сьпяшыш? нагуляецеся. Нел. сътшёлщл-аюся-аешся; повел, съпяшайся-аймася, несоверш.—спешить(торопитьСЯ, Н ел.; А р.) К сл.; М Г сл. Здаецца Я Ŭ СЪПЯШалася. Чараўкі Сян. (Ксл.). Н е С Ь П Я шайся ехаць. Н ел. Сьпяш айся, калі б пасьпець. Нел. Лясьніцкі сьпяшаўся. ЗСД. 128. Н а сьцяне будзе ціха съпяшацца гадзіньнік. А дам чы к: Арж. колас. ПрЫСЬп я ш а ц ь—ускорять. М Гсл. с ь п я т р э л ы - л а я -л а е—очень высохший, иссохший. З я м л я с ь п я т р э л а, ж а д а е СЪЦЮЖЫ. Кавыль: Д умкі 21. Ср. ПЯтраЦЬ. н а с ь в ё т ч ы ц ц а —много раз становиться в положении защитника или свидетеля за других, Нел. 318. насвидетельствоваться. Насьветчыўся я за вас досіць, а вы ўсё ліхадзеі. Нел. с ь п й ч ы -чая-чае—спящий., (Білял) прарока сьпячага знашоў. Ют. 89614. Іпанясе скрозь сьветач свой, ад краю ў край між С Ь П Я Ч ЫХ СІЛ. Купала (Бацьк.", Но. 24-25/410411). Гоман, грыменьне... каналінадварох сьпячага еяла. Д зьве Душ ы з. СЬПЯЧЫ,—см. под ПЯЧЫ. СЬПЯЧЫСЯ,—см. под ПЯЧЫСЯ. с ь п іж, 1. медь. Гсл. 2. бронза. Гсл. сьпіжовы-вая-вае—медный. Гсл. сыііловав-аньне-ачь,— см. под пілаваць. сьпіловавацца,—см. под пілавацца. сьпілав-аньне-ячь»—см- под пілаваць. С Ь П Ш а-НЫ-Не, ж.— СПИНа, Ар.; Косіч 85; Навасілск. п., Карачэўск. п. (Будде: Т.-Орл. слов.) Ужо за сьпінаю ў Іры стала блізка дзесятку чалавекаў. Дзьве Душы 136. Уменъш., ласкат. С Ы ІІнуц ІН К а. НК.: Под. пос.,Н о.73. Можа ж нашы сьпінуцінкі трохі адпачнёюЦЬ. Котава Віц. (Н К.: Под. пос. 57). сът\&\щ&-аюся-аешся, несоверш. зь кім —спорить, М Гсл.. не доходя, однако, до ругани, нк.: П особ. Н о. 90. препираться, пререкаться, спорить с кем, при чем это носит характер легкой недомолвки. Гсл. Отгл. имя сущ. С Ь П ІраН Ь Н е-Н Я, предл.-НЮ, ср.—спор, М гсл. не переходящий, однако, в ругань, нк.: Пособ., Но.90. препирательство, пререкания. Гсл. с ь п і р ы т, -ыту, предл. и зват., -ЫЦе, м. —спирт Асмолаўцы возяць а возяць князёў сьпірыт. Гарэцкі: Песьні, 9. СЬПІрЫТуС-су, предл. и зват.-се, м., облает. —спирт. Ар. См. сьпірыт. с ы ііс а н ь н е - н я, предл.-НЮ, ср. 1. список, ОПИСЬ. Пташицкий: Князья Пузыны. 2. совокупность текстов, цифровых данных и т. п. сведений; свод. 3. документ, в котором объединены какие-л. сведения, данные: сводка. 4. массовый учет кого, чего-л. Вышла загада ад цэзара Аўгуста зрабіць сьпісаньне па ўсёй ЗЯМЛІ. Луцк.: Лукі 2:2. с ы п с а н ь - ш / МН. ч., род.-няў, ж.—свод. с ы и с -а в а ц ь -* щ ь,—см. под пісаць. с ь п іс -а в а ц ц а -ацца,—см. под пісацца. с п іт л я в а ц ь,—см. под Ытляваць. СЬПІЦЬ,—см. под ПІЦЬ. с ы ііч а к -K fl, м. 1. острая палка. Гсл. 2. спица. Гсл. 3. вертел. Гсл. с ь с ё с ь ц іс я, сьсядзецца; прошл. вр. сьселася, соверш. о молоке—свернуться. Ар.; Даль. Малако сьселася, нельга бяліць. Ст. СЬСЯЧЫСЯ,—см. под СЯЧЫ. сь сГ л іц ь—осилить. Гсл. Ён дужшы; дзеля таго сьсіле цябе. Гсл. с ь с ін ё ц ь,—см. под сінець. с ь с ів -ё л ы -ёць,—см. под сівець. с ь в ё д а м е-jw'я, предл.-мю, ср. 1. сознание, ясное понимание чего-л., сознание, осознание национальной или общественной жизни человеком или группой людей. Сьведам V свайго абавязку. Нацанальнае съведам'е. 2. сознание, признание. (Мае заплаціць Ганьне пенязі) на чом прысягнецъ або сьведамё добрае ўчыніць. Ізсу д о в агарассудку ХУІ стг. (Барысёнак: Нац. хар. Літ. Статуту; П олымя 1927, Но. 7, стр. 138). Вон М Я Н е ПЯрвей біў, ніжлі я яго; i я дзей, аказаўшыся i съведам'е людзей даўшы на том, што вон мяне наперад зьбіў, увашэдшы