Беларуска-расійскі (вялікалітоўска-расійскі) слоўнік (1989). Я. Станкевіч

засьміяцца 1100 сьпель тоже без доп., несоверш. 1. смеяться. В северско-белорусском диалекте равноценно, и пожалуй, чаще употребляется: К а л я мя н е с ъ м я ю ц ц а, я ны к а л я мя н е СЬМІЯЛІСЯ... Растсл.: Северск., 124. П ачаў ён л ю д з ём к а з а ц ь, а л ю д з і к а л я я г о с ъ м я ю ц ц а. С. Са. М ы д у м а л і я ны с ь м ія л іс я, аж ЯНЫ ЗМ аўлялІСЯ. Севершч. (Косіч 133). 2. шутить.Г эта б i вельмі добра было, кажа мельнік, калі ты толькі несьмяешСЯ. Мікольск М.(Демцц: Веров., 101). засьміяцца, соверш.—засмеяться, усьміхацца, -аюся-аешся—усмехаться, Ар.; Севершч.(Косіч 77) улыбаться. МГсл.; Я. Гладкі; Казкі, Но. 2, стр. 11. Съпярша ён усьміхаўся. Я. Г-кі, тм. усьміхнуцца, -нуся-нёшся—усмехнуться Ар. Цыган ХІтра ўсьміхнуўся. Гарун: Кан. Паўлючонка. Цар усьмІХНуўся. Крушына: Лебедзь, 56. Сонцу усьмІХНуся. Салавей* Сіла, 46. Раман уьмІХНуўся. Цэлеш: Ярылаў агонь. сьнегавінка-нк/-«чы» ж.—снежинка. Завіруха скача ночы пат арочай, плача, вые; пухавы я сыне ў вочы сьнегавінкі мне, рагоча. Гарун: Завіруха. сьнегавы-вяя-яо?—снежный, i сл. сьнёданьне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср.— зав тр ак. Ксл.; Шел.; Гсл.; Раст.: Смоленск 150. Учора на сънеданьне бы лі б лін ы ў нас. Падлазьнікі Cip. (Ксл.). На сънеданьне будуцъ бліны. Ст. сьнёдаць-аю-аеьи-ае, несоверш.—за в т р а кать. Гсл.; Ар.; Растсл.; ПНЗ.; Шсл.; Нел. 598; Курына Куз. (Ксл.). П ара ўж о сънедацъ. Ст. Н я сьнедаўшы пайш оў на работ у. Ст. Соверш. пасьнедаць—п о з а в т р а к а т ь. Ар.; Нел. 598. П асънедай ды барж дж эй бяж ы на поле. Ар. П асьнедаўш ы паехаў. Нел. пасьнёдаўшы, npm. прош. вр. 1. п о за в т р а кав. Пасьнедаўшы, хлопчы к пагнаў гусі ў поле. Ар. 2. Прич. взн. давнопрошл. врем.— ПОЗВВТракаЛли. Ваты дзеці хіба ўж о пасьнедаўшы, калі вы ходзяць да ш колы? — А ле, яны пасьнедаўшы. Ар. сьнёжань-жня, предл. и зват.-жню; мн. чні-няў—д ек а б р ь. Гсл. сьнёжнікі-кяў ( одш сьнежнік)—непромокаемая резиновая женская обувь, заменяющая одновременно ботинки и калоши с голенцами. Ар. сьнёньне-ня, предл.-ню; мн. ч.-ні-няў, ср. 1. —сновидение. Гсл. М аё съненъне спраўдзілася. Гсл. Сьненьні, поўны я бясконцага зм аганъня:... п а глы нуліўсю ўвагу. Гарэцкі: Песьні, 56. 2. перен.— м еч ты, Грезы. Гсл. СЬНІЦЬ-СЬН/О, С Ь Н ІШ к а г о -ш т о, несоверш. —видеть ЧТО-Л. во сне. Ар.; Ксл.; Гсл. Я с я д н і С Ь Н Іл а СОН. Бабінічы Віц. (Ксл.). Бацъку с я д н і С Ь Н Іл а. Макаёнак: Каб людзі... 2. грезить, мечтать. Гсл. Ён сьніць белую м оц i шыр. Купала. М н е сьнілася сягодня, ш т о паш ла да вас У госьці. Н.(Афанасьев, ІУ, 1914, 287). П ры сьнілася гэт ам у чалавеку раз. Кавалеўшчына Н.(Демид.-Веров. 105). I ты адна, прысънёная, У садзе. Кавыль: Думы, 49. сьняданка-н/d, дат., п редл. съняданцы, ж.—девушка, сопровождающая невесту в дом жениха. Ксл. С ьняданкі з маладзіцаю паехалі да маладзёна. Алыианка Чаш. (Ксл.). сьняш ць-аю -аеш -ае—сморкать. Краснае Сяло Вау к. п. сылпкыщ ъ-аю ся-аеш ся, несоверш.—сморкаться. Краснае Сяло, Ваўк. сьніць-ц/, ж.—молодые листочки огороного растения. Гсл. См. шныць. сьнГчна, н а р е ч.—плотно. Ксл. В е ч к а сьнічна накрывае. Рыбчына Cip. (Ксл.). Я к ён т ут сьнічна пры гнаў падуш ку да восі, ш т о ня відна, дзе яны сходзяцца. Глебаўск Сян. (Ксл.). сьнГчны-н а я -н а е —ПЛОТНЫЙ. Ксл. Ё н цяпер СЬНІЧНЫ МОСт(— пол) мае. Рыбчына Cip. (Ксл.). сьпех-хр, м.—успех. Нел. біцмгсл. Съпеху ням а ў рабоце. Нел. Д ай, Божа, т абе съпех там, к уды едзеш. Нел. Бацца рабілі шчыра, але съпеху мала. Нел. 17( п од бацца). сьпеласьць-ці, ж.—зрелость. Гсл. сьпелесав-аны-ачь, — см. п од пелесавацъ. сьпёліць-л/о-л/ш-ле, каго-ш т о, несоверш. 1. держать до полного созревания, оставлять зреть. Ар.; Ксл.; Шсл. Досіць табе съпелщъ сваю дачку, не выдаючы замуж. Нел. Сьпеліў яблыкі, а ночы ўчора нехта абабраў. Сьцяпанавічы Меж. (Ксл.). ДавОЛІ ўжо съпелщъ гэты ячмень, трэба жацъ, а то зараз будзе сыпацца. Ст. 2. способствовать созреванию. Нел. 611. С ьвят ое П ят ра ж ыта сьпеле. Из волоч. песни, Нел. П рич. сьпёлены— д о д ер ж а н н ы й д о зр ел о с т и, зр ел ы й, Нел. т о т, к оторы й сьпелілі". Соверш. засьпёліць. Нел. Пагода борзда засьпеліла збож ж а. Нел. дасьпелеваць-люю-люеш-люе, н есоверш. —способствовать к созрению. Нел. 143. Д асъпелевацъ гарб узы на павеці. Нел. С оверш. дасьпеліць—додержать до полного созревания. Д асъпелщ ъ га р о х на сош ках. Нел. 143. П рич. дасьпелены. Тм. Дасъпелены яблы к. Нел. Л аскат. дасьпеленькі. Тм. Д асьпеленькі прынёс яблык. Нел. перасьпёлеваць-лю ю -лю еш -лю е, кагош т о, н есо в ер ш.—допускать до перезревания. Ар.; Шсл. Х ай яш чэ съпеюцъ дулі, але перасьпелеваць іх ня мож на — пагніюць пасъля я к бачыш. Ст. Соверш. перасьпе'ліцьл ю -л іш -л е, к а г о -ш т о —допустить до перезрения. Ар.; Шсл. П ерасьпеліў я сваю грэчку, цяпер асыпаецца, косячы. Ст. сьпель-лі, ж. 1. состояние организма, достигшего полного развития, зрелость. I ты пад лёгка й ю тка н ін а й грудзей зацем іў сьпель. Жылка, 48. 2. п е р е н.—зрелость, высокая степень развития, совершенства. Д ур м а н іць вуснаў сакаўная сьпель. Кавыль: Ч. ноч