собіла 1013 сок собіла, прош л. вр. cp. р о д а от С обІЦ Ь—уГОраздило. Гсл. Собіла ж табе лучыць у гэткае балота. Гсл. Як табе собіла зрабіць гэта? Глебаўск Сян. (Ксл.). I собіла ж яму гэту цацку вымесьці. Ст. (Шсл. 54). Собіла яму гэтак жарнуцца галавою! Крамяні Пух. (Шсл. 93). Собіла яму набегчы на дзяцё. Ст. (Шсл. 193). Пану собіла зручна прадаць колькі вагонаў заляжалага сукна. Лынькоў: Сустрэчы. Собіла ж яму аддаць гэтыя тры залатоўкі. Тм. 116. I собіла ж нам наскочыць на іх. Тм. Собіла ж Юстапу на такі благі час ды з такім смачным мясам... якраз лучыць. нз. зо. Ю р'ю собіла пазнаёміцца з маскоўскай Лубянкой. А'кула, 492. СОбІЦЬ-блю-біш-бе-бім-біце-бяць, н есоверш.—помогать, пособлять. Гсл. Таўруйце вы прадажнікаў, што на народ ланцуг узьдзець собяць катам, я. Чэрвенскі (Ускалось, Но. 13, 15). собскасьць-ц/, ж.—собственность. C p собскі. За собскасьць сэрца не астыгне, калі СОМ голенькі, ЯК бІЧ. Кл.: Каліна, 99. собскі-кая-кае—собственный. Забярэс кая й Валож. вол., Вал.; Мл.; Вял.; Дз.; Тарашкевіч (Граматыка, у Вільні, 1929, стр. 13); Ксл.; Заслаўе M.; Кацельня Пц.; Забаласьць Дз.; Бр.; Магілеўшч.; РСБ. Собскі конік, a яна лезе! Шніці Куз. (Ксл). Белорусы мелі сваю собскую гісторыю, свой собскі гісторычны працэс. Бацьк., Но. 3(439). А чалавек гэты абаперся на свой собскі розум, на свае собскія здольнасьці. загардзеў, падняўся высока ў цывілізацы ŭ культуры, пазнаў yci правы прыроды, падпарадкаваў пад свае собскія вымаганьні ŭ патрэбы. Архімандрыт Язэп(Блр. Голас, Но. 198). Ратунак народу ляжыць у сваіх собскіх сілах. Акула, 160. Сваёю собскаю крывёю заплаціце. Кл.: Каліна, 64. собства-вя, п р ед л.-в е; мн. ч.-вы-ваў, cp. 1. свойство. 2. собственность. Смол. СОбсЬНІК-//СЯ, предл.-Іку, зват.-ІЧО, м.—СОбственник. Знаходка была аддадзена собсьніку ЗЯМЛІ. Гацьк., Но. 1-2/437-438. собсьніца-цы-ць;, ж-—собственница. СОХ\-Хаў, единств, ч. нет.—Накрест BKOпанные стойки. Ксл. Сохі паваліліся. Стасева Выс. (Ксл.). СОХЦІ, сохну-неш-не, несоверш. 1. сохнуть. Шсл.; Смарг. Ці будзе добра сохці сена: нешта хмурна. Ст. адсохці— сысохнуть снаружи. Надабе расставіць снапы, каб троху абсохлі. Ст. Н есоверш. абсыхаЦЬ. Шсл. адсохці, адцохці (адсохнуць, адцохнуць, Гсл.), со вер ш.—говорится о части организма, что значти: лишиться жизненности, отмереть. Гсл. Каб таму злодзею рука адцохла. Гсл. адсыхаць, несоверш. к адсохці. адсыханьне-ня, п р е д л.-н ю, ср.—отмирание части организма. Гсл. дасохці— досохнуть. Сена досохла ў копах. Варел. Н есоверш. дасыхаць. Канюшына дасыхае. пасохці, соверш. 1. посохнуть. Н есоверш. пасыхаць—засыхать, вянуть. Гсл. Расла трава, расла трава, стала пасыхаці. Гсл. 2. чезнуть, терять силы, здоровье. Ар. Ср. сухоты. высахці-хну-хнеш-хне, прош л. вр. высохла —стать сухим, потерять влажность, высохнуть. Смаргоні. Соверш. ВЫСаХЦІ-Х«ухнеш-хне, 1. высохнуть в общем значении. Шсл. / высахці ня даў ручніку: барджэй трэсься ім. Ст. 2. похудать СИЛЬНО, ИСТОЩИТЬСЯ, перен. исхудать, высохнуть. Смаргоні. Дзеўка высохла на арэх. Ст. Высохла баба ў ськорку. Ст. 3. иссякнуть. высыхпцъ-аю-аеш-ае, —иссякать. усохці, со в ер ш.—засохнуть, высохнуть. Гсл. Ідзе сусім парвалася, усохла (рака). Гарэцкі: Песьні, 3. С оверш. усыхаЦЬ. СОЙМ, н о ва я фор м а, СЬвМ, ст а р а я форм а, сойму, на сойме, м.— сейм, собрание народных представителей. Калі хто для спраў сваіх судовых, на съем прыпадаючых, на съем паедзець, ведзьжа тае бытнасьці на сойме маець пасьветчаньне паказаці. Стт. 351. Сойм Вялікі—государственный сейм, со всего государства. Будзем павіньні кажнаму з падданых нашых, каму бы щло а чэсьць, неадвалочную справ яд лівасьць учыніці на першым Сойме Вялікам, без усякае адвалокі. Стт. 93. Пас лове земскія ўсіх земль Вялікага.Князства Літоўскага ў справах i патрэбах земскіх маглі згоднымі намовамі ŭ умыслы на Сойм Вялікі прыяжджаці. Стт. 126. сойм устаноўчы—учредительное собрание. Гсл. с о к, сока, п р е д л. СОКу, зва т. С О Ч О, м. —сыщик. А есьлі-бы хто каго абмовіў у том учынку, асабліва, гдзеб яго мяніў, што нам, гаспадару, на здароўе стаяў або Рэч Паспалітую зрадзіці i ку упадку прывесьці хацеў, а на то ся гатаваў, а таковы павядач i сок есьлібы такім яўным сьветчаньня не давёў, сам адсуджэньням пасьцівасьці i горлам маець быці Каран. Стт
Дадатковыя словы
лўчыць, раздйло, ііся
8 👁